|
|
|
|
|
| 1 | 2 | 3 | 4 |
5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 |
12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 |
19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 |
26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 | |
|
|
|
|
|
|
|
|
วรรณกรรมจิตร ภูมิศักดิ์ ต่อ
วรรณกรรมจิตร ภูมิศักดิ์ [๑] (ต่อ)
๓.๑.๒ บทความวิจารณ์ศิลปวัฒนธรรม
จิตรเขียนบทความกลุ่มนี้ในยุคของกบฏสันติภาพ เพื่อแสดงทัศนะเกี่ยวกับศิลปะและวัฒนธรรม โดยสะท้อนแนวคิดศิลปะเพื่อชีวิตและการต่อต้านศิลปะเพื่อศิลปะ ความคิดของจิตรในเรื่องนี้มีอิทธิพลต่อความคิดของคนรุ่นต่อมาอย่างมาก ศึกษาจากบทความจำนวน ๖ เรื่อง คือ
๑) ศิลปเพื่อชีวิต ศิลปเพื่อประชาชน เป็นงานเขียนที่จิตรพยายามทลายกรอบความคิดศิลปะเพื่อศิลปะที่กำลังครอบงำวงการศิลปะไทยอยู่ในขณะนั้น
๒) ชีวิตและศิลป จิตรเขียนโดยใช้นามปากกา สมชาย ปรีชาเจริญ เป็นงานเขียนที่สะท้อนถึงความสัมพันธ์ระหว่างศิลปะกับการทำงานได้อย่างทันสมัยล้ำยุค
๓) บทวิพากษ์ ว่าด้วยศิลปวัฒนธรรม รวมงานเขียนของจิตรในนามปากกา ศิลป์ พิทักษ์ชน ซึ่งเขียนลงคอลัมน์ ศิลปวิจารณ์ ในมาตุภูมิรายสัปดาห์ ระหว่างปีพ.ศ.๒๔๙๙-๒๕๐๐ เนื้อที่โดดเด่นคือการกล่าวถึงความเป็นกลางของศิลปินในการสร้างสรรค์ผลงานยังมีอยู่หรือไม่
๔) บทวิเคราะห์วรรณกรรมยุคศักดินา หรืออีกชื่อเรียกหนึ่งว่า บทวิเคราะห์มรดกวรรณคดีไทย เป็นหนังสือที่รวบรวมบทวิเคราะห์วรรณกรรมในทัศนะของจิตร เช่น บทบาททางวรรณคดีของพระมหามนตรี โคลงห้า...มรดกทางวรรณคดีไทย เป็นต้น
๕) กวีการเมือง เป็นหนังสืออีกเรื่องที่อยู่ในทำเนียบหนังสือดี ๑๐๐ เล่มที่คนไทยควรอ่าน ภาคแรกเป็นบทกวีของจิตรในนามปากกา กวีการเมือง และภาคหลังเป็นบทความทางความคิดเกี่ยวกับศิลปะจากหนังสือพิมพ์สารเสรี ระหว่างปีพ.ศ.๒๕๐๐-๒๕๐๑
๖) นิราศหนองคาย วรรณคดีที่ถูกสั่งเผา จิตรเขียนในนามปากกา สิทธิ ศรีสยาม เป็นงานวิจัยวรรณคดีเรื่อง นิราศหนองคาย ของนายทิม สุขยางค์ ซึ่งจิตรวิเคราะห์ให้เห็นว่าวรรณคดีสามารถสะท้อนภาพสังคมได้
๓.๑.๓ บทความวิจารณ์สังคม
การศึกษาที่ละเอียดลึกซึ้งในด้านโครงสร้างทางสังคม และประวัติศาสตร์ทำให้จิตรได้ผลิตบทความวิจารณ์สังคมชิ้นสำคัญ คือ โฉมหน้าศักดินาไทย
โฉมหน้าศักดินาไทย จิตรใช้นามปากกา สมสมัย ศรีศูทรพรรณเขียนบทความนี้ ธนาพล อิ๋วสกุล และคณะ (๒๕๔๗: ๑๑๖) ได้กล่าวถึงงานเขียนชิ้นนี้ว่า
โฉมหน้าศักดินาไทย ในแง่ขอบเขตของเนื้อหาไม่ต่างจากงานเขียนสกุลดำรงราชานุภาพ ที่ศึกษาสังคมไทยเริ่มจากสุโขทัย จนถึงกลางพุทธศตวรรษที่ ๒๕ แต่ความแตกต่างที่สำคัญคือ ขณะที่งานเขียนสกุลดำรงฯ แสดงให้เห็นถึงความสำคัญของพระมหากษัตริย์ในฐานะศูนย์กลางของรัฐและสังคมไทย แต่จิตรได้แสดงให้เห็นอีกด้าน คือการดำรงอยู่ของพระองค์ในฐานะศูนย์กลางปัญหาของรัฐและสังคมไทย
นอกจากนี้ โฉมหน้าศักดินาไทยยังเป็นหนังสือที่อยู่ในทำเนียบหนังสือดี ๑๐๐ เล่มที่คนไทยควรอ่านอีกด้วย
๓.๑.๔ งานเขียนปกิณกะ
งานเขียนกลุ่มนี้เป็นงานเขียนเชิงสารนิพนธ์ที่เหลือซึ่งไม่เข้าพวกกับกลุ่มข้างต้นมีอยู่ด้วยกัน ๓ เล่ม คือ
๑) ความอบอุ่นอันอ่อนหวาน รวมข้อเขียนหลากหลายรูปแบบของจิตร ทั้งบทกวีแปล จดหมาย บันทึก บทความ บทวิจารณ์ซ้อนวิจารณ์ อาทิ เรื่องสั้นชื่อ จากพญาฝัน-ถึงทยอยใน
๒) เสียงเพลงแห่งการต่อต้าน เป็นหนังสือที่รวบรวมบทความทั่วๆไปที่น่าสนใจของจิตร รวมถึงงานแปลบางชิ้นที่มีเนื้อหาเกี่ยวกับความรักสันติภาพ มาตุภูมิ ความเป็นธรรม และผลประโยชน์ของคนส่วนใหญ่ ทั้งยังมีบทวิเคราะห์เพลงไทยเดิมที่ได้รับการยอมรับว่าดีที่สุดเท่าทีมีในเมืองไทย (วีระศักดิ์ จันทร์ส่องแสง ๒๕๔๙: ๙๗)
๓) ตำนานแห่งนครวัด จิตรใช้ข้อมูลจากการเดินทางท่องเที่ยวเขมร และความเชี่ยวชาญทางภาษาเขมรมาเขียนประวัติศาสตร์เชิงสารบันเทิงคดีในรูปแบบของนวนิยาย
๓.๒ งานแปลร้อยแก้ว
ด้วยความรู้ความเชี่ยวชาญด้านภาษาอย่างรอบด้าน จิตรจึงมีความสามารถในการแปลและเรียบเรียงถ้อยคำกระบวนความที่สละสลวย โดยแบ่งงานแปลร้อยแก้วของจิตรได้เป็นสองแบบคือ งานแปลสารคดี และงานแปลบันเทิงคดี
๓.๒.๑ งานแปลสารคดี
จิตรมีความสนใจบทความสารคดีที่เกี่ยวข้องกับลัทธิมาร์กซ์เป็นพิเศษ จึงทำให้งานแปลสารคดี ๒ เรื่องของจิตรล้วนแล้วแต่เกี่ยวข้องกับลักธิมาร์กซ์และคาร์ล มากซ์ นอกจากนั้นยังมีงานแปลว่าด้วยงานศิลปวรรณคดีอีกหนึ่งเรื่อง
๑) ความเรียงว่าด้วยศาสนา แปลจากงานของศาสตราจารย์ยอร์จ ทอมสัน เนื้อเรื่องพยายามลำดับวิวัฒนาการทางศาสนาตามที่มาในประวัติศาสตร์สังคมมนุษย์ และท่าทีของลัทธิมาร์กซ์ต่อศาสนา หนังสือเล่มนี้ถูกสั่งให้เป็น หนังสือต้องห้าม เพราะมีความโน้มเอียงไปในทางคอมมิวนิสต์
๒) คาร์ล มากซ์ เป็นเรื่องแปลทางวิชาการจากผลงานของอี. สเตปาโนวา โดยจิตรมีความศรัทธาในตัวคาร์ล มากซ์เจ้าลัทธิมาร์กซ์อย่างมาก ดังที่จิตร ภูมิศักดิ์ (๒๕๑๘: หน้าคำนำ) เขียนยกย่องว่า ...มากซ์ได้บำเพ็ญคุณประโยชน์อันมีความหมายสำคัญทางประวัติศาสตร์อย่างยิ่งที่สุด โดยการค้นพบกฎภววิสัยที่ครอบงำพัฒนาการแห่งธรรมชาติ แห่งสังคมและแห่งความคิดมนุษย์ และจากนั้นก็ได้ชี้ถึงแนวทาง ไม่เพียงแต่เพื่อเรียนรู้โลกเท่านั้น หากเพื่อเปลี่ยนแปลงโลกโดยวิธีปฏิวัติอีกด้วย... หนังสือนี้ถูกสั่งให้เป็น หนังสือต้องห้าม เช่นเดียวกับความเรียงว่าด้วยศาสนา
๓) โจหยาง แปลจากคำปราศรัยของโจหยางที่ได้กล่าวในสมัชชาผู้ปฏิบัติงานศิลปวรรณคดี ครั้งที่ ๓ ที่กรุงปักกิ่ง (ผลงานประพันธ์ของจิตร ภูมิศักดิ์ [ม.ป.ป.])
๓.๒.๒ งานแปลบันเทิงคดี
วรรณกรรมต่างประเทศหลายเรื่องที่ให้คุณค่าทางสังคมถูกถ่ายทอดเป็นภาษาโดยจิตรด้วยภาษาที่คมคาย สละสลวย และรักษาเนื้อความเดิมไว้อย่างไม่บกพร่อง จิตรได้แปลบันเทิงคดีไว้ทั้งสิ้น ๔ เรื่อง คือ
๑) คนขี่เสือ แปลจากนิยายเรื่อง He Who Rides a Tiger ภวานี ภัฏฏาจารย์เป็นผู้ประพันธ์ มีเนื้อหาเกี่ยวกับการต่อสู้ระหว่างชนชั้นของอินเดีย
๒) โคทาน แปลจากวรรณกรรมชิ้นเอกของเปรม จันท์ นักประพันธ์ชาวอินเดีย โดยจิตรใช้นามปากกา ศรีนาคร ในการแปล แต่ก็แปลไม่เสร็จบริบูรณ์ ภิรมย์ ภูศักดิ์ พี่สาวของจิตรจึงแปลต่อจนสมบูรณ์โดยใช้นามปากกาว่า ศริติ ภูริปัญญา
๓) แม่ แปลจากนวนิยายเรื่อง Mother ของแม็กซิม กอร์กี้ จิตรสังเกตว่าศรีบูรพาซึ่งแปลภาคแรกของเรื่องก่อนหน้านี้มีความผิดพลาดในการแปล จิตรจึงได้แปลใหม่จนจบทั้งสองภาค วรรณกรรมแปลเรื่องนี้ได้กลายเป็นวรรณกรรมแปลชิ้นเอกของจิตร ที่แสดงถึงความรอบรู้และปราดเปรื่องทางภาษาและวรรณศิลป์
๔) ด้วยเลือดและชีวิต แปลจากต้นฉบับภาษาอังกฤษ The One-Eyed Elephant and the Elephant หนังสือเล่มนี้รวมเรื่องสั้นที่สะท้อนภาพการต่อสู้ของชาวเวียดนามต่อจักรวรรดินิยม และกลายเป็น หนังสือต้องห้าม ในเวลาต่อมา วรรณกรรมชิ้นนี้ได้รับคำยกย่องจากนักวิจารณ์ว่าจิตรแปลได้ดีสมเป็น เอตทัคคะทางภาษา (วีระศักดิ์ จันทร์ส่องแสง ๒๕๔๙: ๙๙)
๓.๓ กวีนิพนธ์
ความสามารถอันโดดเด่นของจิตร ภูมิศักดิ์คือการเป็นกวีที่สร้างสรรค์งานที่มีคุณค่าทางวรรณศิลป์ทั้งด้านกลวิธีการแต่ง และสำนวนภาษา อีกทั้งนำเสนอแนวคิดแก่สังคมอย่างชัดเจน ตรงไปตรงมา งานกวีนิพนธ์ของจิตรถูกตีพิมพ์หลายครั้งและในแต่ละเล่มได้รวบรวมไว้อย่างสับสนไม่เป็นระบบ จนโครงการสรรพนิพนธ์จิตร ภูมิศักดิ์ ได้จัดทำชุดกวีนิพนธ์เพื่อความเป็นระเบียบมากขึ้น ทั้งนี้จะกล่าวถึงหนังสือรวมบทกวีก่อนการจัดทำโครงการสรรพนิพนธ์ซึ่งมีดังต่อไปนี้
๑) พระเจ้ากำเนิดข้ามาเสรี รวมบทกวีสะท้อนปัญหาการเมือง สังคม และการต่อสู้กับเผด็จการเป็นงานกวีที่มีอิทธิพลทางความคิดต่อคนหนุ่มสาวและกวีรุ่นหลังยึดถือเอาเป็นแบบอย่าง
๒) ความใฝ่ฝันอันแสนงาม รวมงานกวีนิพนธ์ บทเพลง และงานแปลระหว่างปี พ.ศ.๒๔๘๙-๒๕๐๙ ถือเป็นงานกวีชุดสมบูรณ์ก่อนมีการจัดโครงการสรรพนิพนธ์
การจัดทำโครงการสรรพนิพนธ์จิตร ภูมิศักดิ์ ชุด กวีนิพนธ์ โดยมีวิชัย นภารัศมีหรือเมือง บ่อยาง บรรณาธิการหนังสือความใฝ่ฝันอันแสนงาม มาเป็นบรรณาธิการของงานชุดนี้ ซึ่งได้จัดกวีนิพนธ์ของจิตรออกเป็น ๓ สามตอนตามพัฒนาการ จึงเกิดเป็นหนังสือชุดกวีนิพนธ์ ๓ เล่ม ได้แก่
๑) ด้นดั้นดุ่มเดี่ยวคนเดียวแด รวมรวบผลงานตั้งแต่ปีพ.ศ.๒๔๘๙-๒๔๙๕ ซึ่งจิตรยังคงมีลีลาการประพันธ์ตามแบบบุรพกวี
๒) ถึงร้อยดาวพรายพรายกระจายแสง รวบรวมผลงานตั้งแต่ปีพ.ศ.๒๔๙๖-๒๕๐๑ เนื้องานของจิตรในยุคนี้มีความเข้มข้นมากขึ้น และออกห่างจากขนบวิธีเดิมของกวีคนก่อนๆ จนพัฒนากลายเป็นการเปิดโปง และชี้ตระหนักให้เห็นพลังของตัวเอง และการรวมกลุ่มต่อสู้ของประชาชน
๓) คนยังคงยืนเด่นโดยท้าทาย รวบรวมผลงานตั้งแต่ปีพ.ศ.๒๕๐๑-๒๕๐๙ เป็นผลงานในยุคที่จิตรเข้าป่าเพื่อร่วมงานปฏิวัติ จนกระทั้งเสียชีวิต เนื้อหามีความเข้มข้น แสดงภาพปัญหาของสังคมไทย และปลุกระดมคนไทยให้ร่วมกันเปลี่ยนแปลงประเทศไปสู่สังคมที่ดีขึ้น
เชิงอรรถ
๑ คัดจากรายงานเรื่อง วรรณกรรมจิตร ภูมิศักดิ์ ในวิชาค้นคว้าและเขียนรายงาน ของนิสิตชั้นปีที่ ๑ คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย หากมีข้อบกพร่อง สามารถท้วงติงแก้ไขได้
รายการอ้างอิง
ธนาพล อิ๋วสกุลและคณะ. ชีวิตและงานจิตร ภูมิศักดิ์. ศิลปวัฒนธรรม ๒๕, ๗ (๒๕๔๗): ๑๐๓-๑๑๙ ผลงานประพันธ์ของจิตร ภูมิศักดิ์. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: //www.geocities.com/thaifreeman/jit/pumisak3.html [ม.ป.ป.]. สืบค้น ๒๐ สิงหาคม ๒๕๕๑. วีระศักดิ์ จันทร์ส่งแสง. จิตร ภูมิศักดิ์ คนยังคงยืนเด่นโดยท้าทาย. กรุงเทพมหานคร: สำพิมพ์สารคดี, ๒๕๔๙. สเตปาโนวา, อี. คาร์ล มากซ์. แปลโดย จิตร ภูมิศักดิ์. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์มหาราษฎร์, ๒๕๑๘.
Create Date : 31 ตุลาคม 2551 |
Last Update : 3 พฤศจิกายน 2551 23:03:54 น. |
|
6 comments
|
Counter : 2328 Pageviews. |
|
|
|
|
โดย: อุ้มสี วันที่: 31 ตุลาคม 2551 เวลา:12:47:33 น. |
|
โดย: หวาน (Phumpanit ) วันที่: 31 ตุลาคม 2551 เวลา:13:01:18 น. |
|
โดย: อุ้มสี วันที่: 3 พฤศจิกายน 2551 เวลา:23:32:52 น. |
|
โดย: tiki_ทิกิ unlogged in IP: 125.25.13.107 วันที่: 9 พฤศจิกายน 2551 เวลา:1:16:40 น. |
|
โดย: yyswim วันที่: 14 พฤศจิกายน 2551 เวลา:0:16:49 น. |
|
| |
|
ดนย์ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|