เวลาเรามองที่หน้าปัดนาฬิกา ก็จะเห็นเลข 1 ถึงเลข 12 พอเข็มสั้นเดินครบสองรอบ 24 ชั่วโมง ก็ได้หนึ่งวันพอดี... เอ... นั่นสิ แล้วทำไมเราแบ่งหนึ่งวันว่ามันมี 24 ชั่วโมง?

เรื่องนี้ย้อนกลับไปสมัยอียิปต์โบราญครับ สมัยนั้นชาวอียิปต์เลือกที่จะแบ่งท้องฟ้าออกเป็น 12 ส่วนเท่าๆกันตามแนวที่พระอาทิตย์ขึ้นและตก เป็นที่มาของการเริ่มแบ่งกลางวันออกเป็นช่วงย่อย 12 ช่วง

แล้วทำไมชาวอียิปต์เลือกจะแบ่งท้องฟ้าเป็น 12 ส่วนเล่า? คำตอบฟังดูขัดใจหน่อยครับ เพราะว่าคนอียิปต์สมัยนั้นนับเลขเป็นระบบฐาน 12 ไม่ใช่ฐาน 10 แบบทุกวันนี้นั่นเองครับ การนับเลขฐาน 12 ก็คือ นับไปจนครบ 12 แล้วค่อยเปลี่ยนหลักหน้าเพิ่ม ซึ่งเหตุผลของการนับเลขระบบฐาน 12 ก็เกิดจากการที่เขานับข้อนิ้ว แทนการนับจำนวนนิ้ว(ซึ่งเป็นที่มาของระบบเลขฐานสิบที่เราใช้ทุกวันนี้) ไม่เชื่อก็ลองยกมือขึ้นมา แล้วใช้นิ้วหัวแม่มือจิ้มนับไปตามข้อนิ้วทั้งสี่ที่เหลือดูสิครับ ชี้ มี 3 ข้อ กลาง อีก 3 นาง ก้อย อีกนิ้วละ 3 รวมเป็น 12 ข้อ! ไหมล่ะๆ...

อีกทั้งการแบ่งท้องฟ้าออกเป็น 12 ส่วน ยังไปสอดคล้องกับจำนวนรอบของข้างขึ้นข้างแรมในหนึ่งปีอีกด้วยครับ (ลองตรึกดูจะพบว่า คำว่าเดือน ก็มีที่มาจากชื่อที่เราเรียกพระจันทร์ว่าเดือนนั่นเอง หนึ่งเดือนก็นับคร่าวๆว่าพระจันทร์เต็มดวงครบหนึ่งรอบนั่นแหละครับ ซึ่งนับคร่าวๆ พระจันทร์จะเต็มดวง 12 ครั้งในหนึ่งปี) การตั้งตัวเลขให้พ้องกัน มันก็จะง่ายต่อการทำให้ระยะเวลาทั้งสองมันลงกันพอดีนั่นเอง

จากที่เล่าไปว่าเราได้การแบ่งกลางวันออกเป็น 12 ช่วงไปแล้ว ทีนี้กลางคืนล่ะ? ตอนกลางคืนชาวอียิปต์ก็ใช้การแบ่งท้องฟ้าเป็น 12 ส่วนเหมือนกันครับ แล้วหมายเอาดาวบางดวงที่แบ่งฟากฟ้าตามส่วนที่แบ่งไว้ เมื่อดาวเคลื่อนผ่านไป(ขึ้นจากขอบฟ้า)ครบ 12 ดวง ก็เช้าพอดี

นี่เป็นที่มาของการแบ่งกลางวันและกลางคืนออกเป็นอย่างละ 12 ช่วง รวมแล้วหนึ่งวัน มี 24 ช่วง เป็นที่มาของรากฐานการมี 24 ชั่วโมงในหนึ่งวันนั่นเองครับ

** แถมท้าย แล้วทำไมหนึ่งชั่วโมงมี 60 นาที? เรื่องนี้ไม่มีใครรู้คำตอบที่แน่ชัดครับ(ประจำอ่ะ perspective...) แต่คาดว่า การเริ่มแบ่งชั่วโมงออกเป็นหน่วยย่อยโดยชาวสุเมเรียน ตั้งแต่ 2000 ปีก่อนคริสตกาลนั้น อาจจะเลือกใช้เลข 60 ก็เพราะ 60 เป็นจำนวนน้อยที่สุดที่หารด้วยจำนวนนับ 6 ตัวแรกได้ลงตัว (1-6 เป็นครึ่งทางของ 12) และยังหาร 12 ได้ลงตัวอีกด้วย ทำให้ง่ายต่อการคำนวนแบ่งส่วนระบบเวลาแบบเลขฐาน 12 ที่ใช้กันมาก่อนหน้านี้นั่นเองครับ

By ษัษฐา ศุขสวัสดิ ณ อยุธยา

Create Date : 17 กุมภาพันธ์ 2557
Last Update : 17 กุมภาพันธ์ 2557 21:54:29 น.		0 comments
Counter : 1781 Pageviews.
Share Tweet