สามทศวรรษ ลักษณะไทย ตอนที่ ๑๐ เล่ม ๔ วัฒนธรรมพื้นบ้าน ศิลปและหัตถกรรมพื้นบ้าน ผู้เขียน รศ.แสงอรุณ รัตกสิกร นิจ หิญชีรนะนันทน์ ผู้เขียนเรื่องของศิลปพื้นบ้านในหนังสือชุดนี้ ให้คำจำกัดความของศิลปและหัตถกรรมพื้นบ้านไว้ว่า ศิลปหัตถกรรมพื้นบ้าน คือประจักษ์พยานด้านหน้าที่ใช้สอยและด้านสุนทรีย์ของวัฒนธรรมทางวัตถุอันผลิตขึ้นและใช้สอยโดยคนธรรมดาสามัญ คนไทยสามารถจะกล่าวได้อย่างภาคภูมิว่า ศิลปพื้นบ้านและงานช่างฝืมือของไทยนั้น มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว ที่แตกต่างออกไปจากงานศิลปของชนชาติอื่น และถือกันเป็นผลงานที่ดีเด่นอย่างยิ่งในเอเชียอาคเนย์ ทั้งนี้เพราะศิลปพื้นบ้านของไทยเรายังสามารถรักษาความมีชีวิตชีวาไว้ได้มาก เนื่องจากชาวไทยในชนบทได้พัฒนาทักษะของตนขึ้นมาเองตามธรรมชาติสืบเนื่องติดต่อกันมาในอดีตอันยาวนานโดยไม่ขาดตอน รูปแบบของศิลปพื้นบ้านของไทยจึงพัฒนาขึ้นมาเป็นรูปแบบศิลปกรรมที่สมบูรณ์ มีลักษณะต่าง ๆ กันออกไปและงดงามอย่างยิ่ง เช่นเดียวกับพัฒนาการของทัศนศิลป์ พัฒนาการของศิลปและหัตถกรรมพื้นบ้านขึ้นอยู่กับลักษณะพื้นที่ทางภูมิศาสตร์ที่แตกต่างกันอย่างเห็นได้ชัดในส่วนต่าง ๆ ของประเทศ เช่นที่ราบสูงในภาคอีสานซึ่งแห้งแล้ง บริเวณป่าทางภาคใต้ซึ่งมีฝนตกชุกฉ่ำชื้นอยู่ตลอดเวลา ที่ราบอันอุดมสมบูรณ์บนฝั่งแม่น้ำเจ้าพระยาในภาคกลางและภาคเหนือที่ค่อนข้างหนาวเย็น อันประกอบด้วยภูเขา ลำห้วยและป่าสน ชาวไทยที่ลงหลักปักเรือนในภาคต่าง ๆ ของประเทศ ได้ผลิตรูปแบบของศิลปกรรมท้องถิ่นขึ้นมา ซึ่งสะท้อนให้เห็นสภาพของแต่ละท้องถิ่นและนี่เอง ที่ทำให้ศิลปพื้นบ้านของไทยอุดมไปด้วยรูปแบบของศิลปกรรมหลากหลายที่ต่างก็มีลักษณะของตนเอง แม้ว่าจะมีวิวัฒนาการมาจากมรดกทางวัฒนธรรมไทยสายเดียวกัน เราสามารถหยั่งได้จากผลิตผลทางศิลปและหัตถกรรมพื้นบ้านเหล่านี้ถึงความฉลาดไหวพริบของผู้ผลิตในการแก้ปัญหาให้ลุล่วงไปเป็นเปลาะๆ ตามธรรมชาติ ความงามอันเกิดจากความรู้แจ้งในเป้าหมายที่ผู้ผลิตปรารถนา ความเข้าใจในข้อจำกัด ของสภาพธรรมชาติแวดล้อมซึ่งทำให้ศิลปพื้นบ้านของไทยมีลักษณะที่เรียบง่าย ประณีตและงดงามอย่างสุภาพ อันเป็นลักษณะนิสัยอันแท้จริงของชาวบ้านไทย เป็นที่ตระหนักดีว่า ความก้าวหน้าของเทคโนโลยีปัจจุบัน ความเจริญของการคมนาคมและสื่อมวลชนกำลังมีอิทธิพลอย่างมากต่องานศิลปกรรมพื้นบ้าน และได้ลิดรอนความมีชีวิตชีวาของศิลปกรรมแขนงนี้ไปแล้วมากต่อมากในประเทศเพื่อนบ้านของเรา จึงหวังว่าข้อเขียนนี้จะบันทึกเรื่องราวของศิลปพื้นบ้าน และงานช่างฝีมือของชาวไทยไว้ในช่วงที่ยังทรงความงามบริสุทธิ์ไว้ได้ทันเวลา ก่อนที่วิญญาณแท้จริงของศิลปแบบนี้จะดับสูญไป อาจารย์แสงอรุณ รัตกสิกร ผู้เขียนในภาคนี้ด้วยใจรักงานด้านนี้ อาจารย์แสงอรุณ ได้ขอลาพักการสอนจากจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยเป็นเวลา ๑ ปีเพื่ออุทิศเวลาทั้งหมดในการจัดทำเรื่องศิลปและหัตถกรรมพื้นบ้านในข้อเขียนชุดนี้ จนกระทั่งถึงแก่กรรมอย่างกะทันหันที่บ้านด้วยโรคหัวใจวายเฉียบพลัน ทั้ง ๆที่ไม่เคยมีอาการป่วยไข้ใด ๆ มาก่อนหน้านี้เลย อาจารย์นิจ หิญชีระนันทน์ สำเร็จการศึกษาปริญญาตรี จากคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยและได้ไปศึกษาต่อชั้นปริญญาโทที่มหาวิทยาลัยคอร์แนลล์ สหรัฐอเมริกา สำเร็จวิชาการผังเมือง เป็นผู้สนใจอย่างยิ่งในปัญหาสภาวะแวดล้อมและการสงวนรักษาศิลปวัฒนธรรมไทยทุก ๆ ด้านและได้มีส่วนอย่างมากในการจัดตั้งกลุ่มต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับการอนุรักษ์มรดกทางวัฒนธรรมของชาติ Create Date : 17 พฤษภาคม 2554 Last Update : 22 พฤษภาคม 2554 1:40:35 น. 0 comments Counter : 497 Pageviews.   Share Tweet ชื่อ : Comment :   *ใช้ code html ตกแต่งข้อความได้เฉพาะสมาชิกช้ code html ตกแต่งข้อความได้เฉพาะสมาชิก