กาลครั้งหนึ่งนานมาแล้วที่ชายป่าแห่งหนึ่ง คงจะเป็นชายป่าที่เดียวกับเรื่องอื่น ๆ ที่เคยเล่าไปแล้วนั่นแหละ เพราะมีหมาจิ้งจอกอีกแล้วบางคนจะไม่เรียกว่าหมาจิ้งจอกแต่เรียกสุนัขจิ้งจอก ทั้งที่หมากับสุนัขคือสัตว์ตัวเดียวกันแต่มีนัยยะบางอย่างแฝงซ่อนเร้นไว้ให้ดูแตกต่างกัน

เมื่อเราเรียกหมามักจะมีคำดูถูกดูแคลนแทรกในความหมายด้วย ถ้าเรานึกถึงหมาบ้าเราคงไม่ใช้คำว่าสุนัขบ้าหรือถ้าอยากจะว่าใครสักคนว่าเป็นไอ้หมาบ้าคงไม่พูดว่าคุณสุนัขบ้าเป็นแน่แท้ ถ้ามีใครเรียกเราว่าหมาเราคงโกรธทั้งที่หมาเป็นสัตว์เลี้ยงที่น่ารักและมีคนเลี้ยงเป็นจำนวนมาก สมัยก่อนบางคนตั้งชื่อลูกหลานว่าหมา สมัยนี้คงไม่มีแล้วล่ะ

หมาป่ากับหมาจิ้งจอกโดยนัยยะมักจะเป็นหมาเจ้าเล่ห์นิสัยไม่ดี ขี้โกงและเป็นสัตว์กินเนื้อจึงฆ่าสัตว์เล็กสัตว์น้อยเอามาเป็นอาหาร วิธีการได้มาของอาหารมักจะไปโกหกหลอกลวงใช้เทคนิคแกมโกงอยู่เสมอในนิทานของอีสป เราจึงมองว่าหมาจิ้งจอกคือหมาเจ้าเล่ห์ หมาป่าเช่นเดียวกันที่คอยกัดกินสัตว์อื่นแต่น่าจะเจ้าเล่ห์น้อยกว่าหมาจิ้งจอกสักนิดหนึ่ง

ถ้าเราพูดว่าหมาข้างถนน ใจนึกไปว่ามันเป็นหมาจรจัดที่ไม่มีเจ้าของคอยเลี้ยงดูปูเสื่อให้ คำว่าเลี้ยงดูปูเสื่อ หมายถึง การต้อนรับขับสู้ดูแลผู้มาเยือนอย่างดีเยี่ยมทั้งที่เขาเอ่ยปากขอหรือเจ้าของบ้านคิดว่าแขกสมควรได้รับ ยิ่งถ้าเป็นแขกบ้านแขกเมืองด้วยแล้วพี่ไทยจัดให้เต็มที่ ส่วนเสื่อคงไม่ได้หมายถึงปูเสื่อให้จริง ๆ ยิ่งสมัยนี้ไม่มีเสื่อปูให้นั่งให้นอน

สมัยก่อนบ้านเรือนจะนั่งกับพื้นกระดานยกเว้นเมื่อมีแขกมาเยือนจึงเอาเสื่อมาปูให้นั่งเป็นการแสดงออกถึงการยกย่องแขก เราจึงเน้นมากว่า ใครมาถึงเรือนชานต้องต้อนรับ เป็นธรรมเนียมไทยแต่โบราณโดยเฉพาะอย่างยิ่งกับคนต่างจังหวัด แล้วอย่าเผลอไปพูดว่าคนบ้านนอกเพราะบางคนไม่ชอบให้พูดว่าเขาเป็นคนบ้านนอก ซึ่งที่จริงน่าจะหมายถึงมีบ้านอยู่นอกเมืองไม่ใช่เป็นการดูถูกดูแคลนแต่อย่างใด

เราคงไม่พูดว่าสุนัขข้างถนนแทนคำว่าหมาข้างถนน เช่นเดียวกันเราคงไม่เรียกหมากลางถนนว่าสุนัขข้างถนน สำหรับคำว่าหมากลางถนนหมายถึงหมาที่ไม่มีเจ้าของและเปรียบเทียบกับคนบางคนที่ไม่มีญาติพี่น้อง ยากจนอนาถา และตายอย่างไม่มีใครเหลียวแล เช่น พูดว่าเขาตายอย่างหมากลางถนน

หมาข้างถนนกับหมากลางถนนแตกต่างกันตรงไหน อาจจะเป็นว่าดูจากที่ที่มันอยู่ เช่น หมาข้างถนนจะอยู่ตรงข้างถนนส่วนหมากลางถนนจะอยู่ตรงกลางถนน แล้วหมากลางถนนจะตายมากกว่าหมาข้างถนนเพราะถนนเป็นที่ที่รถวิ่ง ถ้ารถไม่เบรกไม่หยุดให้หมามีหวังเละเพราะโดนรถทับแบนแต๊ดแต๋ เขาเลยเปรียบเปรยว่าเขาตายอย่างหมากลางถนน ไม่ใช่เขาตายอย่างหมาข้างถนน

เริ่มนิทานเรื่องนี้ด้วยไก่ฟ้าตัวหนึ่ง ไก่ฟ้าเป็นชื่อนกขนาดกลาง ตัวโตเท่าไก่บ้าน ขาและปากแข็งแรงมาก ตัวผู้มีหางและสีสันสวยงามกว่าตัวเมีย แต่ทั้งไก่ฟ้าตัวผู้และตัวเมียคงสวยด้วยกันทั้งคู่

วันนี้ไก่ฟ้าตัวเอกของเรื่องนี้คงเป็นไก่ฟ้าสีสวยและกำลังเกาะบนกิ่งไม้เตี้ย ๆ แต่ไม่ได้ระบุว่ามันเป็นไก่ฟ้าตัวผู้หรือตัวเมีย คาดเดาว่ามันน่าจะเป็นไก่ฟ้าสีสวยตัวเมียเพราะเพศหญิงมักหลงใหลที่จะฟังคำป้อยอในความสวยงามของรูปโฉมมากกว่าเพศชาย

ไก่ฟ้าตัวนี้กำลังเกาะกิ่งไม้ข้างทางในขณะที่หมาจิ้งจอกเดินผ่านมา หมาจิ้งจอกตัวนี้คงเป็นหมาจิ้งจอกเจ้าเล่ห์เมื่อมันเดินผ่านไก้ฟ้า ในใจของมันนึกอยากได้ไก่ฟ้าเป็นอาหาร คิดว่าจะทำอย่างไรดีหนอจึงจะได้ไก่ฟ้าเป็นเหยื่ออันโอชะ แล้วสมองของหมาจิ้งจอกคิดว่า คงต้องหลอกล่อมากกว่าผลีผลามจับตัวมัน เพราะไก่ฟ้าบินได้ถ้าเราขืนพรวดพราดทำไก่ตื่นจะเสียการใหญ่

หมาจิ้งจอกเจ้าเล่ห์คิดแผนการอันชั่วร้ายแต่วิธีการกลับตรงข้ามอย่างนี้เขาเรียกว่า ปากปราศรัยน้ำใจเชือดคอ หรือปากว่าตาขยิบ คิดอย่างทำอย่าง ปากกับใจไม่ตรงกัน มันพูดกับไก่ฟ้าว่าเจ้าช่างเป็นไก่ฟ้าที่งามเลอเลิศเสียเหลือเกิน ตั้งแต่เกิดมาเคยพบเห็นไก่ฟ้าหลายตัว เจ้าน่าจะสวยที่สุด โอ้ทำไมเจ้าจึงงามเช่นนี้น่าจะพูดได้ว่าเจ้างามที่สุดในปฐพี ข้ายังสงสัยอีกนิดว่า ยามเจ้าหลับตาแล้วจะคงยังงดงามเหมือนเดิมไหม

ไก่ฟ้าบ้ายอเมื่อได้ยินหมาจิ้งจอกเจ้าเล่ห์เจรจาความเช่นนี้ อดหลงเคลิบเคลิ้มตามคำป้อยอของหมาจิ้งจอกเจ้าเล่ห์ไม่ได้ จึงหลับตาพร้อมถามว่าแล้วข้ายังงามเหมือนเดิมไหม คำตอบที่ได้รับกลับกลายเป็นคอของไก่ฟ้าแสนสวยแต่หูเบาเชื่อในคำป้อยอโดยไม่คิดถึงอันตรายจากสัตว์ที่น่ากลัวเช่นหมาจิ้งจอกได้หลุดเข้าไปในคอของหมาจิ้งจอกเจ้าเล่ห์เสียแล้ว

ไก่ฟ้าถึงจะหูเบาและบ้ายอแต่มันยังคงพอจะมีสติปัญญาอยู่บ้าง มันใช้เวลาอันน้อยนิดก่อนจะสิ้นใจแก้ไขปัญหาเฉพาะหน้าที่เกิดขึ้นด้วยการตัดสินใจเอาตัวรอดด้วยการเปล่งเสียงเบา ๆ แต่ออกจะออดอ้อนนิด ๆ ว่า ก่อนข้าจะตกเป็นอาหารของท่าน ข้าอยากได้ยินคำชมของท่านที่เอ่ยว่าข้าสวยงามอีกสักครั้งเถอะ ข้าจะได้นอนตายตาหลับ

ถึงหมาจิ้งจอกเจ้าเล่ห์จะฉลาดแต่ไม่เฉลียว มันนึกไม่ถึงว่าจะโดนไก่ฟ้าแก้เกม เอาล่ะเพื่อความสุขเล็ก ๆ น้อย ๆ และเป็นความสุขครั้งสุดท้ายของเหยื่ออันโอชะเช่นนี้ ข้าจะยอมทำตามคำขอของเจ้าก็แล้วกัน

หมาจิ้งจอกเจ้าเล่ห์จึงเอ่ยว่า ไก่ฟ้าเอ๋ยเจ้าเป็นสัตว์ที่สวยงามจริง ๆ เท่าที่ข้าเคยพบมา คำพูดยังไม่ทันจบประโยค ปากที่อ้าของหมาจิ้งจอกเจ้าเล่ห์ทำให้คอของไก่ฟ้าแสนสวยหลุดเล็ดลอดออกมาได้

ไก่ฟ้ารีบบินปร๋อจากไปอย่างรวดเร็วทิ้งให้หมาจิ้งจอกเจ้าเล่ห์งงเป็นไก่ตาแตก เสียรู้เสียแล้วสิเราสู้อุตส่าห์คิดกลโกงจนสำเร็จแล้วยังเผลอพลาดท่าตอนท้ายกลายเป็นตกม้าตายตอนจบไปเสียนี่ ทำท่าว่าดีในตอนแรกแต่สุดท้ายล้มลงไม่เป็นท่าหรือท่าดีทีเหลวนั่นเอง

ตกลงแล้วใครฉลาดกว่ากันระหว่างไก่ฟ้าแสนสวยและหมาจิ้งจอกเจ้าเล่ห์ ไก่ฟ้าอาจพลาดท่าเสียทีในช่วงแรกเพราะหลงคารมและชอบในคำป้อยอแต่สุดท้ายแล้วสามารถแก้ปัญหาที่เกิดขึ้นได้อย่างทันท่วงที ส่วนหมาจิ้งจอกถึงจะเจ้าเล่ห์คิดจะเอาแต่ได้แต่ลืมไปว่าเหยื่อฉลาดไม่เบาจึงอดได้ในสิ่งที่อยู่ในปากแล้ว พลาดท่าเสียทีด้วยเรื่องไม่เป็นเรื่องและเรื่องที่คาดไม่ถึง

นิทานเรื่องนี้สอนให้คิดว่า คำป้อยอที่เสแสร้งจะทำให้หลงเคลิบเคลิ้มว่าเป็นจริงได้จนลืมที่จะระวังว่าอันตรายใกล้มาถึงตัว สาว ๆ หลายคนโดนหลอกให้ตายใจเพราะคำชมว่าสวยน่ารัก ผลสุดท้ายอาจโดนไปขายซ่องกลายเป็นโสเภณี ยิ่งในโลกที่เรียกว่ามีเครือข่ายทางสังคมมากมาย หญิงสาวที่ไม่สวยหลายคนตกเป็นเหยื่อของชายโฉดที่หลอกล่อว่าตนหล่อและดีพร้อม ร่ำรวยมหาศาลชักชวนกันไปเที่ยวและเสียตัวโดนข่มขืนรวมทั้งอาจต้องเสียชีวิตให้แก่ผู้ชายคนหนึ่งที่รู้จักผ่านสังคมออนไลน์เท่านั้น

ถึงจะเป็นชายอาจโดนสาวหลอกได้ด้วยวิธีการที่แยบยลเช่นอ้างว่าเราเคยเป็นสามีภรรยากันในชาติปางก่อนแล้วพี่ทอดทิ้งหนูไปให้เจ็บช้ำระกำทรวง ชาตินี้พี่ต้องชดใช้หนี้เวรหนี้กรรมที่เคยทำกับหนูด้วย

ถ้าพี่ซื้อบ้านซื้อรถให้ พี่จึงจะหมดเวรหมดกรรม การรวมตัวกันหลอกล่ออาจทำให้ชายแข็งแกร่งพ่ายแพ้ต่อมารยาหญิงร้อยเล่มเกวียนได้ สุดท้ายไม่อยากโดนใครหลอกอย่าเผลอเทใจกับคำป้อยอที่ไม่จริงใจเป็นอันขาด

อย่าหลงคำป้อยอที่หลอกล่อให้เคลิบเคลิ้ม

อาจทำให้พลาดท่าเสียทีได้

ถ้าไม่ตั้งหลักและคิดให้รอบคอบเสียก่อน

คำชมกับความจริงใจมันใกล้กันแค่ไหน

พูดดีแต่ใจไม่ใช่เป็นการหลอกให้ตายใจ