โดยส่วนตัวมันไม่ใช่หนังสือศาสนา ไม่ใช่การผจญภัยสุดลิ่ม แต่เป็นเรื่องของจิตใจมนุษย์ที่มีความคิดสับสนปนเปท่วมท้น มีความรักในตัวเอง มีความโกรธความเกลียดตัวเองและความกลัวต่อมนุษย์ต่อสรรพสิ่ง หนังสือที่ฉันค้นพบคือเรื่องราวความซับซ้อนของจิตใจ ความยุ่งเหยิงของอารมณ์แต่พยายามที่จะมีชีวิตรอดทั้งในอดีตและปัจจุบัน....ไม่แน่ว่าเขายังคงเดินทางค้นหาเส้นทางรอดจากทะเลเวิ้งว้างนั้นอยู่

ภาคแรก เรื่องก่อนเรือขนส่งสินค้าแตกและอับปาง พาย พาเทล บรรยายความคิดหลังจากรอดชีวิตแล้วมาเรียนต่อที่โทรอนโต เลือกเรียนวิชาศาสนาและสัตววิทยา ซึ่งบ่งบอกภูมิหลังและความคิดของเขา เขาเริ่มเล่าเรื่องวัยเด็ก(บทที่16) การนับถือ การหาความรู้ในศาสนา 3 ศาสนา คริสต์ อิสลาม ฮินดู (น่าเสียดายไม่มีศาสนาพุทธรวมอยู่ด้วย เรื่องเล่าอาจเปลี่ยนไป) พายรักศาสนา รักสวนสัตว์ ขณะเดียวกันเขาแสดงอารมณ์รุนแรงเกี่ยวกับคนที่เข้าใจศาสนาไม่เหมือนเขา และคนที่ไม่ชอบสวนสัตว์ (มันดูสับสนและน่าเศร้าใจในความคิดของฉัน)   หน้า 21 “บางครั้งบางคราวความรู้จากสองวิชาเอกก็มาพานพบกัน เห็นเพื่อนเอกวิชาศาสนาบางคนแล้วอดนึกถึงตัวสลอทสามนิ้วไม่ได้ (สัตว์เชื่องช้า ตอบสนองสิ่งรอบข้างน้อยมาก) พวกไร้ศรัทธาไม่รู้เหนือรู้ใต้ ไม่รู้ดีรู้ชั่ว สำคัญผิดคิดว่าเหตุผลคือปัญญา ชีวิตมหัศจรรย์ของตัวสลอทสามนิ้วชวนให้ถวิลถึงพระเจ้า” (ฉันขีดเส้นใต้ คำที่ทำให้คิดไปว่า พาย ค่อนข้างขุ่นเคืองในชีวิต)   หน้า 22 (พายเล่าเรื่องการไม่ได้รางวัลทุนเรียนออกซฟอร์ด และ ฝรั่งได้รางวัลไปแทน) “พูดถึงเรื่องนี้ไรผมมักจะเสียวแปลบนิดๆ ในหัวใจ เมื่อเราพานพบความทุกข์ใหญ่หลวงมาครั้งหนึ่ง ทุกข์อื่นในภายหลังแม้จะขี้ปะติ๋วจึงกลับเจ็บสุดทน” (เอ ทุกข์ใหญ่หลวงของเขา คือการสูญเสีย ริชาร์ด หรือการสูญเสียครอบครัวไปกับเรือ หรือการฆ่าพ่อครัวไฮอีนา กันแน่นะ...ชวนสงสัยจริงๆ)     หน้า 32-36 (พายแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับผู้คนที่วิจารณ์สวนสัตว์) “ผู้หวังดีจำนวนมากหลงผิดคิดว่าสัตว์ในป่ามี ความสุข เพราะมันมี เสรี...พวกเขามักคิดเอาว่าชีวิตสัตว์ป่าช่างเรียบง่าย สง่างาม...แต่ความจริงไม่ได้เป็นแบบนั้นเลย สัตว์ในป่ามีชีวิตซ้ำซาก ต้องเอาตัวรอด ต้องทนอยู่ในสังคมที่มากด้วยการกดขี่ข่มเหง ขณะเดียวกันอาหารกลับมีน้อย พวกมันต้องต่อสู้เพื่อรักษาอาณาเขต แต่ต้องทนให้ตัวปรสิตกัดเจาะเบียดเบียนทุกเมื่อเชื่อวัน ชีวิตแบบนี้ยังจะหาเสรีได้หรือ...ถ้าเลือกได้คุณอยากอยู่ห้องพักหรูในโรงแรมริตช์พร้อมรูมเซอร์วิชฟรี ค่ารักษาพยาบาลฟรี หรืออยากจะเป็นคนไร้ที่อยู่ ไม่มีใครแลเหลียว ทว่าเดรัจฉานผู้ด้อยปัญญาย่อมขาดวิจารณญาณ จึงจำใจต้องอยู่ในป่าตามปัจจัยธรรมชาติเอื้อมาให้” (พายจะรู้ได้ยังไงว่าสัตว์สุข หรือ ทุกข์ มีเสรีหรือไม่มีกันแน่ หรือว่ามันจำใจหรือไม่จำใจ อย่างไรเสีย มนุษย์ที่เรียนด้านศาสนาและสัตววิทยาก็ไม่ได้หมายความว่าเขาจะคิดทุกอย่างถูกต้องเสมอไป แต่ก็อีกนั่นแหละความคิดเหล่านี้มันอาจเป็นผลมาจาก การต่อสู้ดิ้นรนบนเรือน้อยท่ามกลางมหาสมุทรใหญ่ โดดเดี่ยว จมอยู่กับความทุกข์ และรู้สึกเหมือน ไม่มีใครแลเหลียว) หน้า 109 “เรื่องแย่ที่สุดคือ ผมนึกหน้าตาแม่ผมไม่ออกแล้ว ใจผมยังพอเห็นหน้าแม่ แต่แค่ประเดี๋ยวประด๋าว พอจะดูหน้าให้ชัดๆ แม่ก็เลือนหายไป เสียงแม่ก็เหมือนกัน” (ในหนังสือภาคสุดท้ายพายเล่าเรื่องที่ไม่มีสัตว์บนเรือให้เจ้าหน้าที่ญี่ปุ่นฟัง เกี่ยวการตายของแม่ที่ถูกพ่อครัวตัดหัวแล้วโยนมาให้พายบนแพเล็กที่ต่อขึ้น เลือดไหลไปตามเส้นผมของแม่ลงสู่มหาสมุทร เป็นเรื่องที่น่ากลัวและน่าเศร้าจริงๆ)

ภาคสอง เรื่องเล่าในมหาสมุทรแปซิฟิกที่มีสัตว์ ในภาคนี้โดยส่วนใหญ่คล้ายกับในหนัง คือ เรือสินค้าแตก พายและสัตว์บางตัวขึ้นมาอยู่บนเรือชูชีพ และลอยเท้งเต้งกลางมหาสมุทรแปซิฟิก มีเพิ่มเติมรายละเอียดกรรมวิธีการจับสัตว์น้ำ การกินสัตว์สดๆ แต่ละชนิด เช่น ปลา เต่า กุ้ง ปู และฉลามเด็ก ซึ่งให้ภาพที่สะเทือนใจกว่าในหนังจากการที่พายนั้นเป็นมังสวิรัติ ผู้ที่ไม่กินเนื้อสัตว์แต่ต้องฆ่าและกินสัตว์ด้วยมือของเขาเอง บนเรือ เขาสวดต่อพระคริสต์ ทำละมาด และขอบคุณทวยเทพ ทนทุกข์ในห้วงผิดบาปที่ได้ฆ่าสัตว์ตัดชีวิต ที่บาดลึกคือการกินเนื้อชายตาบอดผู้รอดชีวิตที่บังเอิญพบกัน เรือชูชีพอีกลำที่มาพร้อมกับคนในเรือตาบอด เหมือนกับพาย ที่อยู่ในช่วงที่ตาบอดจากภาวะขาดแคลนต่างๆ พวกเขาคุยกันด้วยบทสนทนาที่ไม่อาจมองข้าม และในหนังไม่มีรายละเอียดในส่วนนี้ สุดท้าย ริชาร์ด ปากเกอร์ (เสือ สัตว์ที่อยู่รอดเพียงตัวเดียวหลังจาก ลิงอุรังอุตัง ม้าลาย และไฮอีนาตายไปหมดแล้ว) ฆ่าชายตาบอดผู้นั้น และที่น่าสังเกต หน้า 264 – 269 (บทสนทนาของพายกับชายตาบอดอีกคน ทำไมถึงต้องตาบอด...น่าคิดนะ) “กาลครั้งหนึ่ง ยังมีกล้วยต้นหนึ่ง ต้นโตใหญ่ ออกลูกอวบๆ เหลืองอ่อย กล้วยหล่นลงดิน มีคนผ่านมาเก็บไปกิน” “แล้วนายมีกล้วยหรือเปล่า” ชายตาบอดอีกคนถาม “เปล่า ตอนนั้นมัวแต่สนใจอุรังอุตัง” พายตอบ “กาลครั้งหนึ่ง ยังมีกล้วยต้นหนึ่ง ต้นโตใหญ่ ออกลูกอวบๆ เหลืองอ่อย กล้วยหล่นลงดิน มีคนผ่านมาเก็บไปกิน จากนั้นเขาสบายขึ้นมาก” “ฉันขอโทษ ขอโทษที่ทำไม่ดีพูดไม่ดีกับนาย ฉันมันแย่จริงๆ” เขาละล่ำละลัก (ไม่เห็นมีตอนไหนในบทสนทนาที่ชายคนนั้นพูดไม่ดีกับพาย มันจึงอาจเกี่ยวกับเรื่องไม่มีเสือ) “นี่แหละข้อเสียของริชาร์ด พาร์เกอร์ มันไม่ยอมต่อรอง มันให้ชีวิตผม แลกด้วยการเอาชีวิตคนอื่น มันฉีกเนื้อชายคนนั้น ขบกระดูก กลิ่นคาวเลือดเหม็นคลุ้ง บางสิ่งในตัวผมตายโดยไม่มีทางกลับฟื้นคืนมา” (เป็นประโยคที่เจ็บร้าวสำหรับฉันทีเดียวเมื่ออ่านไปจนถึงภาคสามในเรื่องเล่าที่ไม่มีเสือ... เมื่อมันไม่มีเสือ..)         ความคิดของพาย ส่วนที่ฉันฉงน หน้า 132 “ผมคิดหาเหตุผลว่าเจ้าไฮอีนามาอยู่ในเรือชูชีพนี้ได้อย่างไร...นอกจากนั้นผมยังรู้ว่าเป็นเพราะไฮอีนานี่เอง กะลาสีจึงโยนผมลงมาบนเรือ กะลาสีไม่ได้คิดจะช่วยผมเลย พวกเขาใช้ผมเป็นเหยื่อ... พวกเขาเอาชีวิตผมมาแลก ตอนนี้ผมรู้แล้วว่าทำไมกะลาสีจึงโวยวายนัก เมื่อเห็นม้าลายโดดลงเรือมา” (ทำไมพายจึงคิดว่า กะลาสีไม่ได้คิดช่วยเหลือเขา....) หน้า 194 “แต่คืนนั้นเป็นคืนแรกที่เห็นความจริงข้อนี้ ผมรู้แจ้งถึงความทุกข์ รู้ว่าทุกข์นั้นมีเกิดก็มีดับ ความรู้นี้ทำให้ใจสงบ ผมตระหนักว่าความทุกข์เกิดที่นี่ดับที่นี่ ไม่มีที่อื่นอีก เป็นความจริงซึ่งผมยอมรับ...  (หากกลางวันผมเฝ้าแต่โวยว่ายว่า “ไม่เอา ! ไม่เอา ! ไม่เอา ! ความทุกข์แบบนี้ไม่เอา ฉันไม่อยากตาย ยังอยากรวมเป็นหนึ่งกับจักรวาล ชีวิตเป็นแค่รูเล็กๆ ที่เราใช้ส่องดูจักรวาลอันไพศาล ถึงรูจะเล็กเท่ากระผีกริ้น แต่ถ้าไม่มีชีวิต แล้วข้าน้อยจะยลจักรวาลได้อย่างไร....)” (ฉันคิดว่าพายแค่รู้สิ่งที่เขาบอกว่าเป็นความจริงนั้นแค่คืนเดียว แล้วเขาก็ไม่เคยหวนกลับไปคิดถึงความจริงที่เขารู้ในคืนนั้นอีกเลย....น่าเสียดาย)   หน้า 297-298 เมื่อพายรอดชีวิตมาถึงชายฝั่งเม็กซิโก เสือริชาร์ดจากไป “ตอนนี้ถ้าแกต้องไปก็จงไปเถิด แกรู้จักแต่ที่กักขังมาตลอดชีวิต ต่อไปแกจะพบเสรีในป่าใหญ่”  (ตอนแรกๆ พายบอกว่าสัตว์ไม่ได้เป็นสุขเพราะมีเสรีในป่า....ฉันไม่ได้บอกว่าพายงง แต่ฉันคิดว่าพายคงสับสนมากกับการดำรงชีวิตหลังเรื่องแย่ๆ ผ่านไป เรื่องแย่ๆ ที่ทำให้เขาสูญเสียสิ่งที่ยึดเป็นธรรมเนียมปฏิบัติมา เรื่องแย่ๆ เขาไม่อาจลืม...)

ภาค 3 >>>