กู่ฉินและการประดิษฐ์ โดย หวังเผิง

หวังเผิง เขียน
ชัชชล ไทยเขียว แปล

ขั้นตอนการทำกู่ฉิน



1. การเลือกวัสดุ
สกุลเหลย(雷氏) ตระกูลช่างทำกู่ฉินที่มีชื่อเสียงโด่งดังในสมัยราชวงศ์ถัง ได้กล่าวถึงกู่ฉินจากประสบการณ์อันยาวนานไว้ว่า “ใช้ไม้ดี ใช้ไม้เป็น ห้าร้อยปี มีเสียงตรง” เนื่องจากการบรรเลงกู่ฉิน ต้องใช้นิ้วมือกดสายลงไปให้สัมผัสกับผิวหน้าของเครื่องดนตรีโดยตรง ถ้าหากใช้ไม้ที่ไม้แห้งสนิททำ ต่อมาไม้จะเกิดการคลายความชื้นตามธรรมชาติ ทำให้เกิดการบิดตัว ตำแหน่งที่กดเสียงก็จะเพี้ยนไปทั้งตัว ด้วยเหตุนี้ช่างทำกู่ฉินในยุคต่อๆมา จึงให้ความสำคัญเกี่ยวกับไม้เป็นอันดับแรก ซึ่งไม้ที่เหมาะในการทำกู่ฉินที่สุดคือเสาเรือนหรือขื่อที่มีอายุร้อยหรือพันปีขึ้นไป สำหรับไม้แผ่นบน ควรเลือกที่มีลายไม้ควรมีระยะห่างเรียงเป็นระเบียบ ไม่แข็งอ่อนมากเกินไป และถ้าไม่มีตาไม้หรือร่องรอยแมลงกัดจะดีมาก ไม้ที่ใช้ส่วนใหญ่คือไม้ถงและไม้ซาน ส่วนไม้แผ่นล่างจะใช้ไม้อะไรก็ได้ แต่ควรมีความแข็งพอสมควร



2. การขึ้นทรง
รูปทรงของกู่ฉินมีความแตกต่างเฉพาะตัว ถือเป็นความงามที่หลากหลาย ตำรา “ไท่กู่อี๋ยิน” (太古遗音) ในสมัยราชวงศ์ซ่งใต้ เป็นตำราที่บันทึกเกี่ยวกับรูปทรงต่างๆของกู่ฉินที่เก่าแก่ที่สุด หลายร้อยปีต่อมารูปทรงของกู่ฉินในตำรา “หวู่จือไจฉินผู่” (五知斋琴谱) ในสมัยราชวงศ์ชิง ก็มีมากถึง 50 กว่าแบบ รูปทรงที่มีชื่อเสียงก็มี จ้งหนี(仲尼) เหลียนจู(联珠) ลั่วเสีย(落霞) ฝูซี(伏羲) เจียวแย่(焦叶) เป็นต้น กู่ฉินถึงแม้ว่าจะมีรูปทรงที่หลากหลาย แต่ที่จริงแล้ว ความแตกต่างก็อยู่แค่ช่วยบริเวณคอและเอวของตัวเครื่องเท่านั้น ในทุกวันนี้กู่ฉินรูปทรงใหม่ๆก็เกิดขึ้นอยู่เรื่อยๆ เช่น ทรงต้าเผิง(大鹏) หรือทรงอินทรีย์ยักษ์ของอาจารย์หวังเผิง เป็นต้น


ทรงเจียวเย่

ทรงต้าเผิง

3. โครงสร้างภายใน
การกำเนิดเสียงของกู่ฉิน เกิดจากไม้แผ่นบนที่ขุดเป็นร่องและแผ่นล่างที่เรียบสนิทประกอบกันเป็นช่องเสียงอยู่ภายใน ด้วยเหตุนี้ความหนาบางของแผ่นไม้ทั้งสอง รวมไปถึงพื้นที่ของช่องว่างภายในจึงมีความสัมพันธ์กันอย่างมาก ในสมัยรวงศ์ซ่ง หนังสือ “ปี้ลั่วจื่อจั๋วฉิน” (碧落子斫琴) ของ สือหรู่ลี่ (石汝砺) กล่าวไว้ว่า “การทำฉินโดยปกติแล้ว ถ้าแผ่นบนหนา แผ่นล่างบาง เมื่อบรรเลงสายเปล่าเสียงก็จะแน่น เมื่อบรรเลงฮาร์โมนิคเสียงจะใส สายใหญ่เสียงหนาสายเล็กเสียงแน่น (หมายถึงเขตเสียงต่ำและเขตเสียงสูง) ถ้าทำตามหลักนี้แล้ว เสียงโดยรวมจะหนาแน่นละชัดเจน หากแผ่นบนบางแผ่นล่างหนา เมื่อบรรเลงสายเปล่าเสียงก็จะไม่ชัด เมื่อบรรเลงฮาร์โมนิคเสียงจะแผ่ว เหมาะกับสายเล็ก สายใหญ่จะได้เสียงที่ไม่ดี เสียงโดยรวมจะบางเบาไม่น่าฟัง และถ้าหากไม้ทั้งสองหนาเท่ากัน เสียงก็จะหนาบ้างบางบ้าง” จากความความแตกต่างของการกำหนดหนาของไม้ข้างต้น ทำให้กู่ฉินได้คุณภาพเสียงที่แตกต่างกันไป และเป็นสิ่งที่ช่างทำฉินในยุคต่อๆมาให้ความสำคัญอีกเช่นกัน

4. การประกอบกู่ฉิน
การประกบแผ่นไม้ทั้งสองของกู่ฉิน ทำได้โดยการใช้ยางรักทาแล้วประกบ แล้วใช้เชือกรัดไว้ประมาณครึ่งเดือนเป็นอันสำเร็จ

5. การเคลือบผิวไม้
นำเขากวางไปบดให้ได้ความละเอียดสามระดับแตกต่างกัน นำไปผสมกับยางรักแท้คนให้เข้ากัน เมื่อทำการเคลือบ ให้ใช้ส่วนผสมที่หยาบที่สุดทาก่อน แล้วค่อยๆใช้แบบละเอียดไปเรื่อยๆตามขั้นตอน ปกติชั้นเคลือบแต่ละชั้นจะให้เวลานานมากกว่าจะแห้ง ปกติสิบกว่ากันถึงจะสามารถทาเคลือบอีกชั้น ทำไปแบบนี้สิบกว่าชั้น ถึงจะถือว่าสำเร็จขั้นตอน หลังจากนั้นต้องปล่อยให้แห้งตามธรรมชาติเป็นเวลาอีก 1 ปีกว่า ดังนั้นการทำกู่ฉินหนึ่งตัวปกติใช้เวลาไม่น้อยกว่า 2 ปี





6. การเคลือบละเอียด
เมื่อชั้นเคลือบแห้งสนิทแล้วก็ถึงเวลาที่ต้องมาเคลือบละเอียด การเคลือบละเอียดนั้นก็ใช้ยางรักกับเขากวางบดที่ต่างกันไปสามระดับเช่นกัน แต่จะละเอียดกว่าขั้นตอนก่อนมาก เคลือบชั้นแรกใช้ส่วนผสมแบบหยาบทาบางๆ เมื่อแห้งสนิทให้ใช้กระดาษทรายละเอียดขัดจนเรียบ ต่อมาเคลือบชั้นที่สองให้ใช้ส่วนผสมที่ละเอียดเข้าไปอีกทาซ้ำ เมื่อแห้งสนิทก็ใช้กระดาษทรายขัดอีก แล้วชั้นสุดท้ายให้ใช้ยางรักบริสุทธิ์ทาอีกครั้ง พอแห้งแล้วให้ใช้กระดาษทรายเบอร์เล็กที่สุดขัดให้ผิวหน้าเรียบสนิท ถ้าผิวหน้ามีบริเวณที่ขรุขระจะทำให้เวลาบรรเลงเกิดเสียงแทรกรบกวน ขั้นสุดท้ายใช้กระดาษทรายน้ำขัดจนเงาก็เป็นอันเสร็จ



7. การเคลือบเงา
ในสมัยโบราณนั้นการเคลือบเงาของกู่ฉินมีหลากหลายวิธีมาก แต่อย่างไรก็ตาม ขอให้ทำให้ผิวหน้าของกู่ฉินมันวาวได้ จะใช้วิธีไหนก็ไม่มีปัญหา




8. ตำแหน่งฮุย
ผิวหน้าของกู่ฉินจะมีจุดขาวๆสิบสามจุด มีหน้าที่บอกตำแหน่งในการลงนิ้ว เรียกว่าฮุย ในการจัดตำแหน่งของฮุยนั้น มีความยาวของสายเป็นปัจจัยหลัก (จากเยวี่ยซานไปถึงเหงือกมังกร) โดยเริ่มจากการดีดเสียงฮาร์โมนิคบริเวณส่วนกลางของสายก็จะได้ฮุยที่เจ็ด ส่วนฮุยที่เหลือ ก็ค่อยๆ หาออกไปทางซ้ายและขวา ซึ่งจะมีระยะห่างจากฮุยเจ็ดเท่าๆ กัน


9. ขากระสา
ช่องเสียงของกู่ฉินมีสองตำแหน่ง เรียกว่า “สระหงส์” และ “สระทังกร” “สระหงส์”นั้นจะอยู่ระหว่างร่องทั้งสองที่อยู่บริเวณเอวของเครื่องดนตรีที่เรียกว่า “ร่องขากระสา” ซึ่งมีหน้าที่ประกอบขากระสาที่มีไว้รั้งสายนั่นเอง ซึ่งสากระสามีความสะคัญมาก เพราะมีหน้าที่เป็นตัวกลางให้ไม้แผ่นบนและแผ่นล่างอยู่ชุดกันมากขึ้น จึงเป็นผลให้การสั่นสะเทือนบอดี้ของกู่ฉินดีขึ้น นอกจากนี้ขากระขายังมีหน้าที่รั้งสายและเพิ่มความมั่นคงให้กับกู่ฉินเมื่อบรรเลงอีกด้วย



10. การขึ้นสาย
การขึ้นสายกู่ฉินมีนั้น มีลำดับสายอย่างชัดเจน โดยปกติแล้วจะขึ้นสายที่ห้าไปรั้งไว้ที่ขากระสาแล้วตั้งให้ได้เสียงที่ต้องการ หลังจากนั้นก็ตั้งสายที่หกและเจ็ดบนขาเดียวกันตาลำดับ ต่อไปก็ขึ้นสายที่หนึ่งบนขากระสาอีกข้าง แล้วตามด้วยสายที่ สอง สามและสี่ ตามลำดับ เมื่อขึ้นสายเรียบร้อยแล้ว การทำกู่ฉินก็ถือเป็นอันเสร็จสมบูรณ์

Create Date : 10 เมษายน 2552 Last Update : 10 เมษายน 2552 15:22:31 น. Counter : 4818 Pageviews.		26 comments
Share Tweet