กองทุนยุติธรรม

เตือนใจ เจริญพงษ์

เมื่อปีพ.ศ. 2549 กระทรวงยุติธรรมได้จัดตั้ง “กองทุนยุติธรรม” ขึ้น เล่ากันว่าเป็นแนวคิดของนักการเมืองที่เข้ามาบริหารจัดการงานยุติธรรมของประเทศและไม่ได้เป็นนักกฎหมาย
................................................................................................
คือ นายสุวัฒน์ ลิปตวัลลภ เมื่อครั้งเป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุติธรรม มีวัตถุประสงค์เพื่อช่วยเหลือประชาชนผู้ยากไร้ที่ไม่ได้รับความเป็นธรรมในกระบวนการยุติธรรม โดยให้การสนับสนุนเงินหรือค่าใช้จ่ายเกี่ยวกับการต่อสู้คดีให้เกิดความเป็นธรรม ถือเป็นการคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพของประชาชนให้มีความเสมอภาคและเป็นธรรมอย่างเป็นรูปธรรมมากขึ้น
................................................................................................
หากมองย้อนอดีตที่ผ่านมาพบว่าประชาชนผู้ยากไร้ และไม่ได้รับความเป็นธรรม ในกระบวนการยุติธรรมมีเป็นจำนวนมาก และนับวันจะเพิ่มมากขึ้นเป็นลำดับ
.................................................................................................
กองทุนยุติธรรมเป็นยุทธศาสตร์หนึ่งที่สำคัญของกระทรวงยุติธรรมว่าด้วยเรื่องการคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพของประชาชนที่ได้รับความเดือดร้อน และไม่ได้รับความเป็นธรรม บริหารโดยคณะกรรมการบริหารกองทุนยุติธรรมมีปลัดกระทรวงยุติธรรมเป็นประธาน และผู้อำนวยการสำนักงานกิจการยุติธรรมเป็นกรรมการและเลขานุการ
................................................................................................
หลักเกณฑ์การให้ความช่วยเหลือของกองทุนยุติธรรมมีในกรณีต่าง ๆ ดังนี้
.................................................................................................

- กรณีท่านจะฟ้องคดีแพ่ง แต่ท่านไม่มีเงินชำระค่าธรรมเนียมศาล
.................................................................................................

- กรณีท่านถูกฟ้องคดี แต่ท่านไม่มีเงินจ้างทนายความว่าความ
.................................................................................................

- กรณีท่านถูกจับ แต่ท่านไม่มีเงินที่จะใช้ในการประกันตัว
................................................................................................

- กรณีท่านต้องการตรวจพิสูจน์หลักฐาน หรือตรวจลายมือ ตรวจลายเซ็น ตรวจดีเอ็นเอ เป็นต้น แต่ท่านไม่มีเงินที่จะตรวจพิสูจน์พยานหลักฐานทางนิติวิทยาศาสตร์
...................................................................................................
สำหรับเงื่อนไขในการขอรับความช่วยเหลือ ได้แก่
................................................................................................

- ท่านไม่เคยยื่นคำขอ หรือได้รับความช่วยเหลือจากบุคคลอื่นหรือทนายความอื่นมาก่อน
...............................................................................................

- ท่านจะต้องไม่เคยถูกปฏิเสธจากกองทุนมาก่อน หรืออยู่ในระหว่างการช่วยเหลือจากกองทุน
................................................................................................
- คดีของท่านที่จะฟ้อง หรือถูกฟ้อง มีโอกาสชนะ
...................................................................................................
- การขอความช่วยเหลือในการประกันตัวในคดีอาญา ผู้ขอจะต้องมีความประพฤติดี และไม่มีพฤติการณ์ว่าจะหลบหนี
..................................................................................................
นอกจากนี้ จำเป็นจะต้องพิจารณาถึงเรื่อง ความสามารถในการให้ความช่วยเหลือของกองทุน ลักษณะและโอกาสในการแพ้หรือชนะของคดี ผลของคดีที่อาจจะส่งผลกระทบต่อกระบวนการยุติธรรมของประเทศ ฐานะของผู้รับความช่วยเหลือ คือ พิจารณาเรื่องรายได้ว่าต้องไม่เกิน 10,000 บาทถ้วนต่อเดือน รวมทั้ง การให้ความช่วยเหลือจากกองทุนนี้ จะต้องไม่ซ้ำซ้อนกับกรณีมีการช่วยเหลือตามกฎหมายอื่นอยู่แล้ว
..........................................................................................

ซึ่งผู้ขอรับความช่วยเหลือสามารถติดต่อได้ที่
.............................................................................................
กรุงเทพมหานครและจังหวัดใกล้เคียง

- สำนักงานกิจการยุติธรรม ชั้น 14 โทร 0 2502 8560 , 0 2502 8565-6
- กรมคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพ ชั้น 15 โทร 0 2502 8220-1
อาคารกระทรวงยุติธรรม ถ.แจ้งวัฒนะ ปากเกร็ด นนทบุรี 11120

..................................................................................................
ต่อมา
...มีราษฎรรายหนึ่งคือนางส.(นามสมมุติ)ได้มีหนังสือร้องขอความเป็นธรรมต่อนายกรัฐมนตรีและสำนักนายกรัฐมนตรีได้ส่งเรื่องให้กระทรวงยุติธรรมซึ่งคณะกรรมการเพื่อพิจารณาเรื่องราวร้องทุกข์
................................................................................................

กระทรวงยุติธรรมได้มอบหมายให้คณะกรรมการบริหารกองทุนยุติธรรมพิจารณาดำเนินการโดยผู้ร้องได้ร้องเรียนว่าบุตรชายถูกเจ้าพนักงานตำรวจยิงเสียชิวิตขณะปฏิบัติหน้าที่ แต่เจ้าพนักงานตำรวจกล่าวโทษว่าเป็นการกระทำของผู้อื่น ซึ่งเจ้าพนักงานตำรวจได้ฟ้องผู้นั้นต่อศาล ต่อมาศาลอาญามีคำพิพากษายกฟ้อง ผู้ร้องจึงขอความเป็นธรรมให้กับบุตรชายที่เสียชีวิต พร้อมกับอ้างว่าได้รับความเดือดร้อนจากการที่ต้องไปกู้เงินมาเพื่อใช้ในการดำเนินคดี
................................................................................................

ผลพวงจากเรื่องดังกล่าวส่งผลให้คณะกรรมการบริหารกองทุนยุติธรรมเพิ่มระเบียบและหลักเกณฑ์ในการสนับสนุนเงินกองทุนยุติธรรมว่า

“บุคคลธรรมดาอาจขอรับการสนับสนุนเงินจากกองทุน เพื่อเป็นค่าใช้จ่ายในเรื่องอื่นก็ได้ หากเงินหรือค่าใช้จ่ายนั้นเกี่ยวข้องกับการให้ความช่วยเหลือประชาชน การคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพแก่ประชาชนที่ได้รับความเดือดร้อน และไม่ได้รับความเป็นธรรมในกระบวนการยุติธรรม”
..................................................................................................
ดังนั้นคณะกรรมการบริหารกองทุนยุติธรรมจึงมีมติอนุมัติเงินกองทุนยุติธรรมช่วยเหลือผู้ร้องเป็นค่าจ้างทนายความซึ่งผู้ร้องค้างชำระอยู่กับทนายความ
..................................................................................................
ผู้เขียนขอนำเสนอประเภทและหลักเกณฑ์การให้ความช่วยเหลือทางกฎหมาย (Legal Aid) ของต่างประเทศ ซึ่งนายสายชล ยังรอด นักวิชาการยุติธรรม 8ว สำนักงานกิจการยุติธรรม ได้รวบรวมไว้ ดังนี้
...............................................................................................
ประเทศอังกฤษ
..............................................................................................

การให้ความช่วยเหลือทางกฎหมายของประเทศอังกฤษที่กำหนดไว้ใน Legal Aid Act 1988 ได้แก่ การให้ความช่วยเหลือหรือให้การสนับสนุนในการว่าจ้างทนายความ มีการให้ความช่วยเหลือค่าจ้างทนายความว่าความทั้งในคดีแพ่งและคดีอาญา รวมถึงการให้ความช่วยเหลือหรือการให้การสนับสนุนเกี่ยวกับค่าธรรมเนียมศาล โดยจะให้ความช่วยเหลือเฉพาะค่าธรรมเนียมศาลในคดีแพง ส่วนคดีอาญาอาจจะต้องเสียค่าใช้จ่ายบางส่วนหากไม่เข้าตามหลักเกณฑ์ แต่สำหรับบุคคลอายุไม่เกิน 16 ปี จะต้องเรียกค่าใช้จ่ายผู้ปกครองหรือผู้มีส่วนเกี่ยวข้องของเด็ก สำหรับหลักเกณฑ์การให้ความช่วยเหลือจะต้องปฏิบัติตามกฎหมายลำดับรองที่ออกตาม Legal Aid Act 1988
...............................................................................................

ประเทศอิตาลี
..................................................................................................
การให้ความช่วยเหลือทางกฎหมายของประเทศอิตาลี ได้แก่ การให้ความช่วยเหลือหรือให้การสนับสนุนในการว่าจ้างทนายความ โดยให้ความช่วยเหลือเฉพาะค่าจ้างทนายความว่าความในคดีแพ่งและคดีปกครอง ไม่มีการให้ความช่วยเหลือค่าจ้างทนายความว่าความในคดีอาญา การให้ความช่วยเหลือรวมถึงการให้การสนับสนุนเกี่ยวกับค่าธรรมเนียมศาล ค่าใช้จ่ายอื่นที่เกี่ยวข้อง ค่าเดินทางของเจ้าหน้าที่ พยาน ผู้เชี่ยวชาญ ค่าโฆษณาในหนังสือพิมพ์เท่าที่จำเป็น แต่ไม่รวมค่าใช้จ่ายที่เกิดขึ้นนอกกระบวนการศาล โดยทุกคนสามารถขอรับการช่วยเหลือได้หมด แต่ต้องเข้าตามหลักเกณฑ์ที่กำหนด การพิจารณาจะพิจารณาจากรายได้ รายจ่าย จำนวนผู้อยู่ใต้อุปการะ แต่หลักเกณฑ์ทั่วไปจะต้องเป็นผู้มีรายได้น้อยกว่า 10 ล้าน lire (10,000,000 lire)
...............................................................................................

ประเทศญี่ปุ่น
................................................................................................

การให้ความช่วยเหลือทางกฎหมายของประเทศญี่ปุ่นที่กำหนดไว้ใน Civil Legal Aid Law คือ การให้ความช่วยเหลือหรือให้การสนับสนุนในการว่าจ้างทนายความ มีการให้ความช่วยเหลือเฉพาะค่าจ้างทนายความว่าความในคดีแพ่ง คดีครอบครัว และคดีปกครอง ไม่ได้ระบุในการให้ความช่วยเหลือค่าจ้างทนายความว่าความในคดีอาญา โดยผู้ที่จะขอรับความช่วยเหลือได้จะต้องเป็นประชาชนญี่ปุ่น(citizens) หรือคนต่างด้าวที่อาศัยอยู่ในประเทศญี่ปุ่นโดยชอบด้วยกฎหมาย (aliens lawfully resident in this country) การให้ความช่วยเหลือดังกล่าว รวมถึงการให้การสนับสนุนเกี่ยวกับค่าธรรมเนียมศาล และค่าใช้จ่ายอื่นที่เกี่ยวข้องเท่าที่จำเป็น ซึ่งต้องปฏิบัติตามระเบียบในการให้การช่วยเหลือ (Regulations for Service)
...............................................................................................

ประเทศเกาหลี
...............................................................................................

การให้ความช่วยเหลือทางกฎหมายของประเทศเกาหลี ได้แก่ การให้ความช่วยเหลือในการจ้างทนายความทั้งในคดีแพ่งและคดีอาญา ซึ่งในคดีแพ่ง รัฐจะออกค่าใช้จ่ายในการจ้างทนายความให้ก่อน หากแพ้คดี รัฐจะให้การช่วยเหลือ แต่หากชนะคดี ผู้ได้รับการช่วยเหลือจะต้องชำระคืนให้แก่รัฐ เว้นแต่เป็นกรณีที่คณะกรรมการฯเห็นว่าไม่ต้องคืน นอกจากนั้น ก็มีค่าธรรมเนียมศาล ซึ่งให้การช่วยเหลือทั้งในคดีแพ่งและคดีปกครอง ในคดีอาญา ไม่มีค่าใช้จ่ายหรือค่าธรรมเนียม แต่ประชาชนจะต้องจ่ายค่าประกันตัวเอง
.............................................................................................

... ก็ถือว่ากองทุนยุติธรรมเป็นหนทางหนึ่งที่ทำให้ประชาชนเข้าถึงความยุติธรรมได้ ดังนั้นจึงจำเป็นที่ต้องช่วยกันทำให้กองทุนยุติธรรมเป็นที่รู้จักอย่างแพร่หลายมากยิ่งขึ้น

Create Date : 26 มิถุนายน 2551		1 comments
Last Update : 3 พฤศจิกายน 2551 15:42:58 น.
Counter : 1979 Pageviews.
Share Tweet