ตานก๋วยสลาก ..สลากภัตรไทยวนสระบุรี

จิตรกรรมฝาผนังวัดสมุหประดิษฐารามที่เขียนในราวปี พ.ศ.2443 เป็นบันทึกที่บอกเล่าเรื่องราวของชาวไทยยวน จ.สระบุรีได้อย่างดี

ภาพเล่าเรื่องผ้าซิ่นลายขวางลวดลายเฉพาะตัวของเผ่าพันธ์คนยวน หรือ คนโยน,โยนก ที่ถูกกวาดต้อนลงมาจากเชียงแสน   นอกจากเครื่องแต่งกายความเป็นอยู่ประเพณีดั้งเดิมที่คล้ายคลึงกันพบได้ในหัวเมืองล้านนา ได้แก่ ตานเข้าสลาก(ทาน-ข้าว-สลาก)หรือในล้านนาเรียกว่าตานก๋วยสลาก(ทาน-กระบุง-สลาก)    ประเพณีจิบอกไฟ (จุดบ้องไฟ) 

คนยวนสระบุรีมีประเพณีกินข้าวสลาก (กิ๋นเข้าสลาก) ที่ชมรมไทยวน จ.สระบุรี โดย อ.ทรง
ชัย วรรณกุล ประธานชมรมและสมาชิกรวบรวมและฟื้นฟูไว้และทำเป็นครั้งคราว   เช่นในปี 2555 ได้มีการจัดงานประเพณีกิ๋นข้าวสลาก หรือ สลากภัตร ที่วัดพระยาทด   

เริ่มต้นด้วยภาพจิตรกรรมที่วัดสมุหประดิษฐาราม  ซึ่งเขียนขึ้นในราว พ.ศ.2443 รัชสมัยพระปิยะมหาราชเจ้า รัชกาลที่ 5   จากในภาพ ภายในกระบุงมีแตงโม กล้วย ฟักทอง 

24 มิถุนายน 2564 

ผู้เขียนได้ไปร่วมพิธีพระราชทานเพลิงศพ กำนันสมจิตต์ ยะกุล ปราชญ์และผู้นำชุมชนไทยยวนบ้านต้นตาล อ.เสาไห้ จ.สระบุรี  ในงานได้พบกับ อ.ดำรงค์ เขียวสมอ  อดีตผู้อำนวยการโรงเรียนวัดหนองสุทธะ ต.ห้วยป่าหวาย อ.พระพุทธบาท จ.สระบุรี  เลขาฯ ชมรมไทยยวนจังหวัดสระบุรี และได้สอบถามเรื่องประเพณี "กินข้าวสลาก" ของชาวไทยยวนจังหวัดสระบุรีในอดีต  อาจารย์ดำรงค์ได้เล่าว่า
"ผมนึกออกได้ลางๆ  เมื่อสักหกสิบปีก่อนชุมชนไทยยวนสระบุรีเคยจัดกันมา แต่ก็เป็นเพียงลาง ๆ ไม่ชัดเจนนัก"  
"แต่มูลเหตุที่เลิกประเพณีนี้ เป็นเพราะนักเลงแต่ละบ้านมีการตีกัน(ทะเลาะ)  ตีกันไม่บาดเจ็บอะไรมากมายหัวร้างข้างแตกกัน  ตีฝากกันไป  เป็นอันรู้กันว่ามาดักเจอกันงานกินข้าวสลาก"  
"แก่นแท้ประเพณีนี้ดีงาม การร่วมมือร่วมใจสามัคคีกัน  หายอดฝีมือมาจัดทำต้นสลาก  เสียสละข้าวของเงินทองมาร่วมทำบุญ"  

และยังได้พูดคุยสัพเพเหระ ทั้งเรื่อง "ปั๊บสา" หรือ "คำภีัร์ใบลาน" ในชุมชนไทยยวนสระบุรี  โดยเฉพาะที่มีในวัดต้นตาล  ที่ อ.พิเนตร น้อยพุทธา - ปราชญ์ไทยยวนผู้ล่วงลับได้มาดำเนินการจัดเก็บไว้ให้  รวมทั้ง "คำภีร์ใบลาน" ในวัดต่าง ๆ  ในเขต อ.เสาไห้  อ.พระพุทธบาท และ อ.เฉลิมพระเกียรติ จ.สระบุรี  รวมทั้งตุ๊เจ้า(พระคุณเจ้า)ที่ร่วมเป็นเครือข่ายวัฒนธรรมมาตั้งแต่เริ่มการสืบค้นรากเหง้าตัวตนคนไทยยวนสระบุรี   

ผู้เขียนก็ได้แต่นึกหาทาง  ทำยังไงหนอจะสืบฮีตไว้ให้ลูกหลาน  




ภาพขบวนแห่ประเพณีกินข้าวสลากชาวยวน จ.สระบุรี ปี พ.ศ.2555 



อ.ทรงชัย วรรณกุล ประธานชมรมไทยยวน จ.สระบุรี (เสียชีวิต)


ขบวนแห่และก๋วยรูปลักษณ์ปี พ.ศ.2555  ขบวนประกอบด้วยตุง(ธง)   ตัวก๋วยใส่เครื่องไทยทานมีเสาสูงติดธงประดับด้วยริบบิ้นสีิวิบวับสวยงามตามแบบสมัยใหม่  


 ช่างฟ้อนกลุ่มผู้นำชุมชนสตรีบ้านต้นตาล  เจ้าของพื้นที่ตลาดต้าน้ำต้นตาล 

 ในก๋วยหรือกระบุงใส่ข้าวสารอาหารแห้งและผลไม้ 



 ละอ่อนหน้อยเชื้อสายโยนกรุ่นที่ 6 จากบ้านป่าคา  อ.เสาไห้ จ.สระบุรี   


กลุ่มผู้นำชุมชน


 ยวน,โยน เป็นคำเรียกตนเองของชาวโยนกนาคนครเชียงแสนในสมัยอดีต   ปัจจุบันพบในชุมชนเชื้อสายคนเหนือที่ตั้งถิ่นฐานอยู่นอกพื้นที่อาณาจักรล้านนา โดยเฉพาะกลุ่มยวนเชียงแสน - หรือชาวโยนกนาคนครเชียงแสน  หลังเมืองเชียงแสนถูกเผาทำลายชาวเมืองถูกกวาดต้อนลงมาตั้งถิ่นฐานในภาคกลาง น่าน หลวงพระบาง ในปี พ.ศ.2347  

 ข้อมูลจากวิกิพีเดีย 

สลากภัต (บาลี: สลากภตฺต) เป็นศัพท์ในพระวินัยปิฎก เป็นชื่อเรียกวิธีถวายทานแก่พระสงฆ์วิธีหนึ่ง โดยการจับสลากเพื่อแจกภัตตาหารหรือปัจจัยวัตถุที่ได้รับจากผู้ศรัทธาถวาย เพื่ออนุเคราะห์แก่ผู้ศรัทธาที่มีปัจจัยวัตถุจำกัดและไม่สามารถถวายแก่พระสงฆ์ทั้งหมดได้ 

โดยสลากภัตนับเนื่องในสังฆทานที่มีอานิสงส์มาก เพราะถือว่าแม้จะตั้งสลากถวายกับพระภิกษุรูปใดรูปหนึ่งที่จับสลากได้ ย่อมเท่ากับถวายกับพระสงฆ์ทั้งหมด เพราะสลากที่จับนั้นพระสงฆ์ทุกรูปในอารามนั้นมีสิทธิ์ได้ นอกจากนั้นสลากภัตยังเป็นหลักการในพระวินัยที่พระพุทธเจ้าทรงวางไว้เพื่อสร้างจิตสำนึกความเท่าเทียมกันและสร้างความเป็นอันหนึ่งเดียวกันแก่คณะสงฆ์

ในประเทศไทย มีประเพณีสลากภัต ภาคเหนือเรียกว่า ประเพณีทานก๋วยสลาก ตามวัดต่าง ๆ โดยจัดในช่วงเดือน 6 จนถึงเดือน 8 ซึ่งเป็นช่วงผลไม้อุดมสมบูรณ์^[3] โดยมีการรวมตัวของคณะศรัทธาทั้งหมู่บ้านนำผลไม้และสำรับคาวหวานไปตั้งเป็นสลากถวายพระภิกษุที่นิมนต์มาจากวัดต่าง ๆ เป็นประเพณีใหญ่สำหรับหมู่บ้านและวัดนั้น ๆ โดยในแต่ละภูมิภาคมีรายละเอียดการจัดประเพณีแตกต่างกันไป  

 

 #กินเข้าสลาก #ตานสลาก #ตานก๋วยสลาก #ตานเข้าสลาก #ไทยวนเสาไห้ #สลากภัตร #ไทยวนสระบุรี 
 

Create Date : 17 พฤษภาคม 2564 Last Update : 24 มิถุนายน 2564 17:51:08 น. Counter : 1485 Pageviews.		8 comments
Share Tweet