ความนัยในปีกหมวก 帽翅含义

ภาพ：เปาเจิ่งหรือเปาบุ้นจิ้นสวมซาเม่า ขุนนางสมัยราชวงศ์ซ่ง

หมวกงิ้ว เป็นสิ่งที่สะดุดตาผู้ชมมากอีกสิ่งหนึ่งที่คนดูงิ้วทุกคนปฎิเสธไม่ได้ หมวกงิ้วมีความสำคัญในการบอกสถานะตัวละคร หรือบอกได้แม้กระทั่งนิสัยใจคอของตัวละครนั้นๆว่าเป็นตัวละครดีหรือตัวละครร้าย

"ซาเม่า" (纱帽) หรือหมวกขุนนางเป็นหมวกที่มีความสำคัญและพบเห็นบ่อยบนเวทีงิ้ว ซาเม่าที่เราเห็นบ่อยกันที่สุดก็คือซาเม่าสีดำเรียบ มีปีกเรียวเล็กยาวประมาณฟุตกว่า กว้างนิ้วเศษ ส่วนปลายงอนขึ้น หมวกชนิดนี้หมวกที่เลียนแบบมาจากหมวกจริงๆของขุนนางในสมัยราชวงศ์ซ่ง ในการแสดงงิ้วหมวกชนิดนี้มักจะใช้กับตัวละครที่มีตำแหน่งสูงระดับนายกฯหรือผู้ว่าฯประจำเมืองหลวง

ภาพ：ซาเม่าแบบปีกเรียวเล็กสำหรับนายกฯอย่างโจโฉ

ซาเม่าแบบปีกเรียวเล็กนี้ถูกพัฒนาให้สวยงามขึ้น โดยมีการประยุกต์ด้วยการประดับตกแต่งลวดลายต่างๆลงไปบริเวณตัวหมวกและปีกหมวก แต่ความหมายก็ยังคงเดิมคือใช้กับขุนนางระดับสูง มีทั้งตัวละครดีและร้ายที่ใส่หมวกแบบนี้

ภาพ：เสนาบดีกับหมวกปีกเล็กแบบประยุกต์ที่มีการตกแต่งลวดลายจนสวยงาม

ซาเม่าอีกแบบที่มีตำแหน่งรองลงมาคือ ซาเม่าที่มีปีกขนาดกลาง ปีกเป็นทรงยาวรี บริเวณปีกมีการฉลุลวดลายเป็นลายมงคลต่างๆ หมวกชนิดนี้จะใช้กับตัวละครฝ่ายดีเสียส่วนมาก โดยไม่แบ่งการใช้ตามวัยของตัวละคร ไม่ว่าจะหนุ่มหรือแก่ก็ใช้ได้ ขอแค่เป็นตัวละครฝ่ายดี

ภาพ：ขุนนางตงฉินสูงวัย

ซาเม่าในแบบสุดท้าย เป็นซาเม่าที่มีขนาดของปีกใหญ่ที่สุด โดยแบ่งออกเป็นหลายรูปทรง ตัวละครที่สวมใส่ซาเม่าแบบนี้ ก็จะแบ่งตามรูปทรงของปีกหมวกอีก เช่น ปีกหมวกทรงกลม ใช้กับตัวละครที่มีความปลิ้นปล้อนหรืออาจจะใช้กับตัวตลกก็ได้ หรือปีกหมวกทรงแหลม(คำว่า "แหลม" 尖 ในภาษาจีนพ้องเสียงกับคำว่า"กัง"ฉิน 奸) ใช้กับตัวละครเจ้าเล่ห์ ฉ้อราษฎร์บังหลวง จุดเด่นที่สำคัญก็คือตัวละครปีกหมวกใหญ่ๆพวกนี้จะมีตำแหน่งทางราชการที่ต่ำต้อย แต่มักทำตัวอวดเบ่งกับประชาชนอยู่เสมอ

ภาพ：ตำแหน่งเล็กแต่ใส่หมวกปีกใหญ่ทรงกลม แฝงนัยชอบอวดเบ่ง

ภาพ：ขุนนางกังฉิน ใส่หมวกปีกใหญ่แหลม นัยว่าไว้ทิ่มแทงขูดรีดชาวบ้าน

นอกจากนี้ ซาเม่ายังมีหลักการใช้พิเศษอื่นๆอีก เช่น หมวกเขยฮ่องเต้ก็จะมีการตกแต่งใส่สวยงามขึ้นไปอีก มีทั้งการประดับลวดลายบนตัวหมวก ติดพู่ เสียบหางไก่ฟ้าเพื่อให้รู้ว่าเก่งทั้งบุ๋นและบู๊

ภาพ：เขยฮ่องเต้ที่สวมหมวกที่ตกแต่งให้มีลักษณะเฉพาะตัว

ซาเม่ายังสามารถตกแต่งให้เป็นหมวกจอหงวนได้โดยการติดดอกไม้ทองที่สองข้างของหมวก ถือเป็นเอกลักษณ์ของหมวกจอหงวนอีกหนึ่งสิ่งที่คนดูต่างก็รู้กันโดยทันทีว่าตัวละครนี้มีสถานะใด

ภาพ：ในภาพนอกจากเป็นจอหงวนแล้วยังมีบรรดาศักดิ์อื่นโดยรู้ได้จากปีกหมวก

นอกเหนือจาก ปีกหมวก ซาเม่าที่มีการใช้งานดังที่กล่าวไปแล้วข้างต้น ยังมีกรณีพิเศษทีควรกล่าวไว้ด้วยคือ ปีกหมวกที่มีการฉลุลายเป็นพิเศษจะหมายถึง ผู้สวมใส่มีบรรดาศักดิ์พิเศษที่ได้รับพระราชทานโดยตรง เช่น ตำแหน่งอ๋องต่างๆ ราชทูตผู้ไปเชื่อมสัมพันธไมตรี หรือผู้มีสิทธิพิเศษต่างๆ ฯลฯ

ภาพ：ตำแหน่งอ๋องจะสวมหมวกที่วิจิตรทั้งตัวหมวกและปีกหมวก

ภาพ：ราชทูตที่ไปเชื่อมสัมพันธไมตรีก็ถือเป็นบรรดาศักดิ์ที่ทรงเกียรติมากกว่าขุนนางทั่วไป

ภาพ：เปากงได้รับการอวยยศจากไทเฮาให้มีสิทธิลงโทษทุกคนในวังได้แม้กระทั่งฮ่องเต้ 

ในอดีตการเลือกใช้หมวกกับตัวละครมีการกำหนดแบบแผนที่ตายตัว แต่ปัจจุบันในบางที่มีการเลือกใช้หรือตกแต่งหมวกตามใจชอบโดยไม่คำนึงถึงความเหมาะสม การใช้หมวกแบบใดกับตัวละครใดถูกกำหนดขึ้นจนผู้ชมเกิดความเข้าใจได้ทันทีที่เห็นหมวกตัวละครว่าตัวใดมีสถานะใด หากมีการเปลี่ยนแปลงตามใจชอบโดยขาดความเข้าใจในหลักการก็จะทำให้แบบแผนสูญเสีย การแสดงงิ้วก็จะไม่ต่างอะไรกับละครลิงที่จะใส่อะไรก็ได้ตามแต่ใจคนเชิด

จากข้างต้นจึงสรุปได้ว่า "ปีกยิ่งเล็กตำแหน่งยิ่งใหญ่ ปีกยิ่งใหญ่ตำแหน่งยิ่งเล็ก" ตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบันข้าราชการระดับเล็กมักจะอวดเบ่งอำนาจมากเกินกว่าที่ตนมี ปีกหมวกในการแสดงงิ้วนี้จึงมีความหมายแฝงให้คนเรารู้จักทำหน้าที่และปฏิบัติตนให้เหมาะสมกับฐานะ ตำแหน่งเล็กสวมหมวกปีกใหญ่ก็เตือนใจอย่าไปทำอะไรใหญ่เกินตัว ตำแหน่งใหญ่สวมหมวกปีกเล็กก็เตือนว่าอย่าไปรังแกคนต่ำต้อยกว่าตน ควรทำหน้าที่ของตนให้ดีที่สุด เพราะทุกคนต่างมีหมวกและภาระหน้าที่ที่ต่างกัน 

Create Date : 28 พฤษภาคม 2556		0 comments
Last Update : 28 พฤษภาคม 2556 21:14:17 น.
Counter : 9295 Pageviews.
Share Tweet