ภาพ:การใช้ "หัวฉ่าย" 火彩 ศิลปะการใช้ไฟแบบดั้งเดิมบนเวทีงิ้ว

ดรายไอซ์ (Dry Ice) หรือน้ำแข็งแห้ง เป็นสิ่งที่ทุกคนรู้กันดีว่า สามารถนำมาสร้างหมอกควันได้ แต่แท้จริงแล้ว ก่อนที่มนุษย์จะค้นพบสิ่งนี้ คนจีนโบราณได้รู้จักสิ่งที่ใช้สร้างไฟและควันประกอบการแสดงมาก่อนหน้านานแล้ว สิ่งนั้นคือ "หัวฉ่าย" (火彩)

ภาพ:สมัยก่อนนักดนตรีจะนั่งกลางเวที ไม่เหมือนในปัจจุบันที่นั่งด้านข้าง

"หัวฉ่าย" เป็นสิ่งที่ถูกนำมาใช้ประกอบการแสดงต่างๆของจีนมาตั้งแต่สมัยโบราณ ไม่ว่าจะเป็น กายกรรมหรือการละเล่นต่างๆ เช่น การพ่นไฟ ก็มีการบันทึกไว้ตั้งแต่ราชวงศ์ฮั่น จนกระทั่งถึงราชวงศ์ซ่งและหยวนที่งิ้วมีรูปแบบการแสดงที่ชัดเจน ศิลปะการใช้ไฟหรือหัวฉ่ายที่ว่านี้ก็ถูกนำมาใช้บนเวทีการแสดงงิ้ว เช่น เรื่อง มู่เหลียนจิ้วหมู่ (目连救母)หรือ พระโมคคัลลาโปรดมารดา ศิลปะการใช้ไฟนี้แพร่หลายไปในงิ้วต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นงิ้วคุนฉวี่ งิ้วเสฉวน งิ้วปักกิ่ง ฯลฯ โดยเฉพาะในงิ้วเสฉวนยังคงมีการใช้หัวฉ่ายมาจนกระทั่งปัจจุบัน การใช้หัวฉ่ายส่วนมากจะใช้ในงิ้วที่มีเนื้อเรื่องเกี่ยวกับเทพ เซียน ภูติผีปีศาจรวมถึงฉากที่มีไฟเข้ามาเกี่ยวข้อง เช่น ฉากมู่กุ้ยอิงถูกเมิ่งเหลียงกับเจียวจ้านใช้ไฟล้อมเผาแต่สุดท้ายนางก็สามารถเอาชนะขุนพลทั้งสองได้

"หัวฉ่าย" มีวิธีการใช้ 2 วิธี คือ

1. นักแสดงใช้ไฟด้วยตนเอง แบ่งเป็น 2 แบบย่อย

1.1 นักแสดงพ่นไฟโดยการอมถุงที่บรรจุผงธูปและผงจากยางสนที่ผสมกัน แล้วพ่นใส่คบเพลิงที่นักแสดงอีกคนหนึ่งถืออยู่จนเกิดเป็นเปลวไฟลุกโชน

ภาพ:นักแสดงพ่นไฟจากคบเพลิง (งิ้วเสฉวน)

1.2 นักแสดงอมวัสดุรูปทรงกระบอกเล็กๆในปากที่สามารถพ่นประกายไฟเมื่อเป่าลมออกมาได้

ภาพ:นักแสดงพ่นไฟเป็นประกาย (งิ้วคุนฉวี่)

2. คนจัดฉากเป็นผู้ใช้ไฟให้เข้ากับบทและท่าทางของนักแสดงตามเนื้อเรื่อง โดยใช้พัดกระดาษที่ทำขึ้นมาโดยเฉพาะโบกพัดพร้อมโปรยผงธูปและผงจากยางสนที่ผสมกันแล้วไปในทิศทางที่ต้องการ ดังนั้นคนจัดฉากจะต้องรู้เรื่องงิ้วแต่ละเรื่องเป็นอย่างดี จึงจะเข้ากับจังหวะท่าทางนักแสดงได้อย่างเหมาะเจาะ

 คลิป: รับชมการสร้างเปลวไฟในรูปแบบต่างๆได้ตั้งแต่นาทีที่ 12:35

ในสมัยโบราณ การแสดงงิ้วและความเคยชินของผู้ชมต่างจากสมัยนี้ บนเวทีอาจจะมีคนเก็บฉากเดินเอาน้ำมาให้นักแสดงดื่มขณะทำการแสดงเพื่อแก้กระหาย หรืออาจมีคนเลิกม่านสำหรับนักแสดงเดินเข้าออกข้างเวที หรืออาจมีการยกโต๊ะเก้าอี้เปลี่ยนฉากกันโดยไม่มีการปิดม่านเพื่อบังสายตาคนดูอย่างในปัจจุบัน แต่คนดูในสมัยก่อนก็ไม่รู้สึกขัดข้องใจเพราะเคยชินกันมาแบบนั้น แต่เมื่อยุคสมัยเปลี่ยน ค่านิยมคนดูก็เปลี่ยน การใช้ไฟในแบบที่สองก็ถูกยกเลิกไป เนื่องจากวิธีนี้ทำให้เกิดควันจากการเผาไหม้และมีคนเก็บฉากมาสร้างไฟโดยที่คนเก็บฉากไม่ใช่ตัวละครในเรื่อง แน่นอนว่าคนดูในปัจจุบันย่อมรับไม่ได้กับภาพแบบนี้ ดังนั้นน้ำแข็งแห้งจึงถูกนำมาใช้แทนในที่สุด ดังนั้นจึงยากที่จะปฏิเสธว่าการเปลี่ยนแปลงบางอย่างก็ทำให้เราสูญเสียภูมิปัญญาโบราณไปด้วยเช่นกัน

ภาพ:งิ้วย้อนยุค เลียนแบบการแสดงในสมัยก่อนที่ต้องมีคนเลิกม่านให้นักแสดงออกฉาก

Create Date : 14 พฤษภาคม 2556
Last Update : 14 พฤษภาคม 2556 10:13:21 น.		0 comments
Counter : 3427 Pageviews.
Share Tweet