ริ่มต้นวางแผนการเงินไม่ยากเลย

จากคราวที่แล้วที่ผมได้ลองเกริ่นให้ฟังว่าเราไม่จำเป็นต้องทุกข์ระทมเมื่อต้องวางแผนทางการเงิน แค่เพียงมีนิสัยและมีวินัยก็สามารถทำได้จนสำเร็จ นั่นคือมีนิสัยที่มีเหตุและผลในการใช้จ่าย มีแนวคิดที่ถูกต้องในเรื่องการวางแผนการเงิน มีการเก็บข้อมูลเพื่อนำมาวิเคราะห์ปรับปรุง และมีวินัยในการทำเรื่องเหล่านี้อย่างสม่ำเสมอ เมื่อพูดถึงคำว่าวินัย หลายคนอาจจะขยาดกับคำนี้ว่าหมายถึงต้องฝืนใจหรืออดทนทำในเรื่องที่ไม่ชอบใจ ซึ่งจริง ๆ แล้วไม่จำเป็นถึงขนาดนั้น แต่หมายถึงการทำเรื่องเดิมซ้ำ ๆ จนกลายเป็นเรื่องประจำ

ลองเปลี่ยนตัวเองเป็นคนใหม่

หลายคนเคยได้ยินทฤษฏีการเปลี่ยนตัวเองที่ว่าถ้าทำเริ่มสร้างนิสัยใหม่ ๆ เมื่อเราทำเป็นประจำต่อเนื่อง 22 วัน เราจะคุ้นเคยและรู้สึกว่าเป็นธรรมชาติโดยไม่รู้สึกฝืนหรือขืนใจเหมือนตอนแรก ซึ่งจริง ๆ ขั้นตอนการเปลี่ยนแปลงตัวเองนั้นบางครั้งก็อาจจะใช้เวลายาวนานกว่านั้นขึ้นอยู่กับลักษณะนิสัยของแต่ละคน ดร. Phillippa Lally และทีมงานจาก Cancer Research UK Health Behaviour Research Centre เคยศึกษาเรื่องนี้และตีพิมพ์ใน European Journal of Social Psychologyในชื่อว่า How are habits formed: Modelling habit formation in the real worldซึ่งเก็บข้อมูลจากกลุ่มตัวอย่าง 96 คนในช่วงเวลา 12 สัปดาห์ กลุ่มตัวอย่างอาจจะอยากเปลี่ยนนิสัยตัวเอง เช่น ดื่มน้ำหนึ่งขวดระหว่างมื้อกลางวัน หรือ วิ่ง 15 นาทีก่อนมื้อเย็น จากการเก็บข้อมูล ดร. Phillippa Lally และทีมงานได้ข้อสรุปว่าการเปลี่ยนนิสัยของเรานั้นจะใช้เวลาตั้งแต่ 18 วันถึง 254 วัน โดยคิดเป็นค่าเฉลี่ยที่ 66 วันหรือราว 2 เดือน มากกว่าที่เคยคิดกันไว้ที่ 22 วัน  ดังนั้น ถ้าใครเคยคิดจะเปลี่ยนนิสัยตัวเองแล้วพบว่าหลังจากผ่านไปแล้ว 3 สัปดาห์ ไม่เห็นมีอะไรเปลี่ยนไปเลย อย่างเพิ่งท้อครับ ขอให้ลองทำไปเรื่อย ๆ ซึ่งนิสัยจะเปลี่ยนไปตามที่ใจหวังไว้ได้แน่นอน สิ่งสำคัญคือต้องวัดผลได้ จะทำให้เรามีกำลังใจการทำต่อไปเรื่อย ๆ

แล้วนิสัยอะไรที่จะเหมาะกับการวางแผนทางการเงินล่ะ?

ผมเห็นว่านิสัยที่สำคัญสุดในการวางแผนทางการเงินคือการจดบันทึกรายรับและค่าใช้จ่ายเพื่อนำมาประมวลผล หรือพูดง่าย ๆ คือการทำบัญชีรายรับรายจ่ายส่วนตัวนั่นเอง วิธีการนี้ผมเคยลองมาแล้วได้ผลดีเป็นอย่างมาก สามารถเริ่มต้นได้ง่าย ๆ คือลองจดว่าแต่ละวันมีรายได้ รายจ่ายที่เป็นตัวเงินอะไรบ้าง แล้วนำมาแยกเป็นหมวดหมู่ภายหลัง ยกตัวอย่างในหนึ่งวันของพนักงานบริษัทที่พักอาศัยแถวอ่อนนุชและไปทำงานที่สีลมอาจจะเป็นแบบนี้

ค่าโดยสารรถไฟฟ้า ไป-กลับ (สถานีอ่อนนุชไปศาลาแดง) 88 บาท

ค่าอาหารกลางวันที่ฟู้ดคอร์ท 100 บาท

ค่ากาแฟเย็น (สองแก้ว เช้า บ่าย) 90 บาท

ค่าอาหารเย็นที่เทสโก้อ่อนนุช 100 บาท

เมื่อรวมกันแล้วในหนึ่งวันจะใช้จ่าย 378 บาท ซึ่งเมื่อจดบันทึกไปได้สักพักก็จะสามารถแบ่งเป็นหมวดหมู่การใช้จ่าย เช่น ค่าอาหาร ค่าเครื่องดื่ม ค่าเช่าห้อง ค่าโดยสาร ฯลฯ และเมื่อสิ้นเดือนก็นำค่าใช้จ่ายทั้งหมดมารวมกันเทียบกับรายได้ที่ได้รับ ก็จะเห็นว่าแต่ละเดือนมีเงินเหลือเก็บเท่าใด

จดบันทึกการใช้จ่าย

สมัยที่ผมเริ่มจดบันทึกจะใช้สมุดจดกับปากกา แต่สมัยนี้มี application ในมือถือช่วยเหลือก็สะดวกขึ้นมาก และเมื่อลองทำเช่นนี้ติดต่อกันสักสองสามเดือน เราก็จะประมาณการคร่าว ๆ ได้ว่าในแต่ละเดือนมีค่าใช้จ่ายอะไรที่สำคัญ หรือเราสามารถลดค่าใช้จ่ายอะไรได้บ้าง เพื่อให้มีเงินเหลือเพิ่มขึ้น เช่น อาจจะลดกาแฟตอนบ่ายลง ก็จะได้เงินเหลือวันละ 45 บาท ทำงานประมาณ 20 วันต่อเดือน ก็เท่ากับว่ามีเงินเหลือในเดือนนั้นเพิ่มขึ้น 900 บาท เงินจำนวนนี้ไม่น้อยเลยนะครับ การจดบันทึกจะทำให้เราเห็นภาพที่ชัดเจน ซึ่งเมื่อรวมกับเรื่องการปรับเปลี่ยนนิสัยที่ผมกล่าวไว้ข้างต้น เราจะเปลี่ยนแปลงตัวเองเพื่อมีวินัยในการออมก็ไม่ยากเลย เพราะเรามีข้อมูลที่เห็นได้ถึงการพัฒนาของเราทุกสิ้นเดือน นั่นคือจำนวนเงินเหลือที่เพิ่มขึ้น

เมื่อมีเงินเหลือ เราก็สามารถไปเก็บออมหรือลงทุนในด้านอื่น ๆ เพื่อให้เงินทำงานให้เราได้ในระหว่างที่เราทำงานของตัวเองไป ในบทต่อ ๆ ไปผมจะค่อย ๆ นำเสนอการวางแผนทางการเงินในหลาย ๆ ด้านหลาย ๆ กรณี เพราะชีวิตไม่มีเพียงแบบเดียวหรือด้านเดียว ตามสโลแกนที่ว่าชีวิตไม่รันทดเมื่อวางแผนทางการเงินอย่างเหมาะสมนะครับ