สามก๊ก  เป็นเรื่องจริงที่เกิดขึ้นในประวัติศาสตร์ของจีน  ซึ่งบรรยายถึงเหตุการณ์ในสมัยราชวงศ์ฮั่น  ที่บ้านเมืองเกิดความวุ่นวายจนแตกแยกออกเป็นสามก๊ก  ระหว่างนั้นมีการทำสงครามยาวนานนับเป็นร้อยปี  ในที่สุดแผ่นดินจีนก็กลับมารวมกันอีกครั้งและเกิดราชวงศ์จิ้นขึ้นปกครองประเทศ  จึงได้มีการชำระประวัติศาสตร์ในยุคนั้นโดยบัณฑิตที่ชื่อว่าตันซิ่ว

ตันซิ่ว Chen Shou (ค.ศ. 233 – 297)

บันทึกประวัติศาสตร์เหตุการณ์ในยุคสามก๊กฉบับแรกก็คือสามก๊กจี่หรือซานกว๋อจวื้อ  เขียนโดยบัณฑิตราชวงศ์จิ้นที่ชื่อ  ตันซิ่ว  (เฉินโซ่ว)  ซึ่งเกิดในปีที่ 11 ศักราชเกี้ยนเฮ็ง ก่อนที่จะมาเป็นข้าในราชสำนักของราชวงศ์จิ้น  ครอบครัวของเขารับราชการอยู่กับราชวงศ์สู่ฮั่นแห่งเสฉวน  (พระเจ้าเล่าเสี้ยน)  แต่ทว่าบิดาของเขาถูกขงเบ้งสั่งปลดลงเป็นไพร่  เนื่องจากเป็นที่ปรึกษาของม้าเจ๊ก  เมื่อครั้งจ๊กก๊กเสียตำบลเกเต๋ง  แต่ต่อมาก็ได้ลดโทษโดยเลื่อนไปเป็นสามัญชน 

ในวัยเด็ก  ตันซิ่วได้ศึกษาอยู่กับอาจารย์ท่านหนึ่งที่ชื่อเจียวจิว  เมื่อถึงวัยหนุ่มเขาก็เข้ารับราชการในตำแหน่งหัวหน้าขอสมุดหลวง  แต่ว่าไม่เป็นที่โปรดปรานของขันทีฮุยโฮผู้เป็นที่โปรดปรานในพระเจ้าเล่าเสี้ยน  จนกระทั่งในปีค.ศ. 263  เตงงายแม่ทัพแห่งวุยก๊กได้ยกทัพเข้าตีจ๊กก๊ก  ทำให้พระเจ้าเล่าเสี้ยนต้องยอมสวามิภักดิ์และถูกส่งตัวไปยังวุยก๊ก  เหล่าข้าราชบริพารจากเสฉวนก็ได้รับการเสนอชื่อให้เป็นข้าราชการของวุยก๊กด้วย  แต่ตันซิ่วกลับถูกกีดกัน  จนกระทั่งในปีค.  ส. 265  สุมาเอี๋ยนล้มล้างราชวงศ์วุย  สถาปนาตนเองเป็นพระเจ้าจิ้นอู่ตี้แห่งราชวงศ์จิ้น  เตียวหัวได้อ่านงานเขียนของตันสิ้วและชื่นชมเขามาก  จึงได้เสนอให้พระเจ้าจิ้นอู่ตี้แต่งตั้งตันซิ่วให้มีตำแหน่ง  เห่าเหนียม

ในปีที่ 5 ของพระเจ้าจิ้นอู่ตี้  ตันซิ่วได้ย้ายกลับไปเป็นข้าราชการที่เมืองเสฉวน  ในตอนนั้น  เจียวจิวผู้เป็นอาจารย์ของเขากำลังป่วย  ตันซิ่วจึงได้รับมอบเอกสารของจ๊กก๊กและสานต่องานเขียนประวัติศาสตร์ยุคสามก๊กต่อจากเจียวจิว  ต่อมาตันซิ่วก็ย้ายไปทำหน้าที่ประพันธกรที่นครลกเอี๋ยง  และได้รับมอบหมายให้รวบรวมวรรณกรรมของขงเบ้ง  ซึ่งตันซิ่วได้ใช้เวลาประมาณ 5 ปี  จึงสามารถทำได้สำเร็จลุล่วง  ระหว่างนั้นเขาได้รวบรวมเอกสารต่างๆ  ที่จำเป็นในการเขียนประวัติศาสตร์สมัยสามก๊กไว้ด้วย  แต่ก็เป็นไปด้วยความยากลำบาก  เพราะเขาเป็นขุนนางชั้นผู้น้อย  จึงไม่ได้รับอนุญาตให้แตะต้องจดหมายเหตุของราชสำนักวุยในหอสมุดหลวงโดยพลการ  ส่วนฝ่ายจ๊กก๊กก็ไม่ได้แต่งตั้งพนักงานพงศาวดารเอาไว้  ตันซิ่วจึงมีเพียงจดหมายเหตุของฝ่ายจ๊กที่ได้รับมาจากอาจารย์เจียวจิวของเขาเท่านั้น  ส่วนทางง่อก๊กก็ยังไม่ได้ยอมจำนนด้วยจิ้นก๊ก  ทำให้ตันซิ่วต้องใช้เวลากว่า 30 ปี  จึงสามารถเขียนจดหมายเหตุสามก๊กได้เสร็จซึ่งมีความยาวรวมทั้งสิ้น 65 เล่ม

เมื่อต้นฉบับสามก๊กของตันซิ่วเริ่มเผยแพร่ออกไป  ก็เกิดผลกระทบต่อตัวเขามากมาย  เนื่องจากทายาทของขุนนางวุยก๊กที่มีตำแหน่งสูงในราชสำนักต่างต้องการให้ตันซิ่วเขียนไปในทำนองเชิดชูบรรพบุรุษของพวกตน  แต่ตันซิ่วก็ไม่ยอมคล้อยตามจึงทำให้เป็นที่ขัดเคืองใจของเหล่าขุนนางมากมาย  อย่างไรก็ตาม  ขุนนางผู่ใหญ่สองคนตือ  เตียวหัว  และเตาอี้  ได้กราบทูลขอให้พระเจ้าจิ้นอู่ตี้พิจารณาบันทึกสามก๊กของตันซิ่ว  แต่ก็ถูกคัดค้านอย่างหนัก  จนเรื่องนี้ต้องระงับไป  ตันซิ่วเห็นว่าสถานการณ์ไม่เอื้ออำนวยประกอบกับต้นร่างสามก๊กของเขายังไม่สมบูรณ์มากนักเนื่องจากข้อมูลทางฝ่ายง่อก๊กยังมีไม่มากพอ  เขาจึงยังไม่นำขึ้นทูลเกล้าฯต่อพระเจ้าจิ้นอู่ตี้

ในที่สุดซุนโฮแห่งง่อก๊กก็ยอมจำนนในปีค.ศ. 280  ตันซิ่วจึงได้ทำการแก้ไขต้นร่างของบันทึกสามก๊กอีกครั้งหนึ่ง  และในปีค.ศ. 297  ตันซิ่วก็ถึงแก่กรรมเมื่ออายุได้ 65 ปี  หลังจากที่ตันซิ่วจากไป  มีคนกล่าวขวัญถึงบันทึกสามก๊กของเขา  และขุนนางหลายคนก็ถวายหนังสือกราบทูลพระเจ้าจิ้นฮุ่ยตี้  ให้ส่งคนไปคัดลอกต้นฉบับยังบ้านของตันซิ่ว  หนังสือสามก๊กจี่  หรือจดหมายเหตุสามก๊ก  จึงเป็นที่รับรองของทางราชการ  และได้เข้าไปอยู่ในหอสมุดหลวงนับแต่นั้นมา

สามก๊กจี่  (ซานกว๋อจวื้อ) 三国志 San Guo Zhi (Records of Three Kingdoms)

               จดหมายเหตุของตันซิ่ว  ถือได้ว่าเป็นเอกสารทางประวัติศาสตร์ของยุคสมัยสามก๊กชุดแรกที่สมบูรณ์ที่สุด  มีความยาวถึง 65 เล่ม  ประกอบด้วยวุยจี่  (จดหมายเหตุวุยก๊ก)  จำนวน 30 เล่ม  จ๊กจี่  (จดหมายเหตุจ๊กก๊ก)  จำนวน 15 เล่ม  และง่อจี่  (จดหมายเหตุง่อก๊ก)  จำนวน 20 เล่มสมุด  มีตัวอักษรประมาณ 360,000 ตัว  ในตอนแรกตันซิ่วมิได้ตั้งชื่อบันทึกประวัติศาสตร์ของเขาว่า  “ซานกว๋อจวื้อ”  ชื่อนี้เป็นชื่อที่บัณฑิตในสมัยราชวงศ์ต้าซ่ง  (ซ้อง)  เป็นผู้ตั้งให้

               เนื่องจากตันซิ่วเป็นข้าราชการของราชวงศ์จิ้น  (วุยก๊ก)  แน่นอนว่าการเขียนย่อมต้องยึดเอาราชวงศ์จิ้นเป็นหลัก  ตันซิ่วจึงให้อาณาจักรวุยเป็นก๊กที่ปกครองแผ่นดินจีนอย่างถูกต้อง  ส่วนจ๊กและง่อเป็นเพียงรัฐที่มีการปกครองเพียงบางส่วนของประเทศจีนเท่านั้น  เหตุนี้มุมมองของเขาจึงแตกต่างจากนิยายสามก๊ก  ซึ่งนิยมกันในปัจจุบันนี้มาก  เช่น

               ตันซิ่วเรียกกษัตริย์ของวุยก๊กทุกพระองค์ด้วยราชทินนาม  ส่วนของจ๊กและง่อ  ตันซิ่วใช้คำว่าจ้วน  แปลว่าชีวประวัติบุคคลเท่านั้น  ซึ่งกษัตริย์ของจ๊กก๊ก  ตันซิ่วก็ยังคงให้เกียรติอยู่บ้างในฐานะนายเก่าของตน  โดยเรียกเล่าปี่ว่าเฉียนจวู่  แปลว่าเจ้าครองรัฐองค์แรก  เรียกเล่าเสี้ยนว่าโฮ่วจวู่  แปลว่าเจ้าครองรัฐองค์หลัง  แต่ตันซิ่วไม่ได้ให้เกียรติแก่กษัตริย์ง่อก๊กเลย  โดยเรียกชื่อตรงคือ  ซุนกวน  ซุนเหลียง

               ตันซิ่วยังเปลี่ยนชื่อก๊กของเล่าปี่จาก  “ฮั่น”  เป็น  “จ๊ก”  ทั้งนี้อาจเป็นเพราะว่าหากใช้ชื่อว่าฮั่นก็จะลายเป็นว่าเล่าปี่สืบทอดจากราชวงศ์ฮั่นอย่างถูกต้อง  ตันซิ่วจึงลดฐานะเล่าปี่เป็นเพียงเจ้าผู้ครองมณฑลเสฉวนเท่านั้น  ซึ่งเรื่องนี้นักประวัติศาสตร์มักตำหนิว่าตันซิ่วมีความลำเอียงเข้าข้างฝ่ายวุยและราชวงศ์จิ้น  และมีอคติกับขงเบ้งจากเรื่องส่วนตัว  แต่นักประวัติศาสตร์ก็ยังคงยกย่องเขาว่ามีความสามารถในการเขียนประวัติศาสตร์อย่างย่อ  โดยได้รายละเอียดใจความครบถ้วนสมบูรณ์

ไป่ซ่งจี๋ 裴松之  Pei Songzhi

            เรื่องสามก๊กของตันซิ่วได้ถูกนำมาเรียบเรียงและอธิบายความใหม่โดยไป่ซ่งจี๋  บัณฑิตซึ่งเกิดในเมืองวิ่นเฉิง  (มณฑลซ่านซีในปัจจุบัน)  หลังจากออกจากบ้านเกิด  ไป่ซ่งจี๋ได้มาเป็นอาลักษณ์ให้ราชวงศ์ซ่งตอนใต้  เขาได้รับมอบให้ชำระจดหมายเหตุของตันซิ่วเรื่องสามก๊ก  และทำเสร็จสมบูรณ์ในปีค.ศ. 429  โดยมีการให้คำอธิบายเกี่ยวกับภูมิประเทศและรายละเอียดต่างๆที่กล่าวถึงในต้นฉบับเดิม  แก้ไขเรื่องของช่วงเวลาที่ขัดแย้งกันให้มีความลงตัวมากขึ้น  ไป่ซ่งจี๋ยังได้เพิ่มความเห็นของเขาลงไปโดยที่ไม่ได่ตัดทอนเรื่องราวเดิมแต่อย่างใด  นับเป็นงานวิจัยชิ้นแรกเกี่ยวกับสามก๊ก  คำว่า  “ซานกว๋อจวื้อ”  ก็ถูกเรียกขานขึ้นใหม่ในสมัยนี้เป็นครั้งแรก

สามก๊กฉบับเจี่ยชิ่ง 三国志通俗演义 san guo zhi tong su yan yi

            สามก๊กฉบับเจี่ยชิ่งนี้เรียบเรียงโดย  ล่อก้วงตง  (หลอก้วนจง)  นักปราชญ์สมัยราชวงศ์หมิง  ศิษย์ของซือไน่อัน  แต่สามก๊กฉบับเจี่ยชิ่งแท้ๆ  ที่ล่อก้วงตงประพันธ์จริงๆนั้นไม่เหลือมาถึงปัจจุบันอีกแล้ว  แต่ก็ถือว่าล่อก้วงตงเป็นผู้ประพันธ์นิยายสามก๊กที่นิยมกันในปัจจุบัน

               ล่อก้วงตงได้นำเอาสามก๊กฉบับหลวงและสามก๊กฉบับชาวบ้านมาเรียบเรียงให้สมบูรณ์ยิ่งขึ้นในแบบฉบับของตน  โดยเปลี่ยนเรื่องทางประวัติศาสตร์ให้เป็นนิยายที่ต่อสู้กันระหว่างฝ่ายดีและฝ่ายชั่ว  ตามรูปแบบของงิ้วที่ต้องมีตัวเอกและตัวร้ายอย่างชัดเจน  ล่อก้วงตงได้จัดให้ฝ่ายเล่าปี่เป็นฝ่ายธรรมะที่พยายามปราบฝ่ายโจโฉที่เป็นฝ่ายโจรกบฏของราชวงศ์ฮั่น  ซึ่งนักประวัติศาสตร์ก็เห็นว่าสามก๊กฉบับนิยายของล่อก้วงตงนั้นลำเอียงเข้าข้างฝ่ายเล่าปี่อย่างเห็นได้ชัด  แต่ก็ถือว่ามีความถูกต้องตามประวัติศาสตร์เป็นส่วนใหญ่ 

สามก๊กฉบับหลี่ผิงเปิ่น

               นักปราชญ์จีนนามว่าเย่โจว้  ชาวเมืองอู่ซี  ได้ทำการปรับปรุงแก้ไขสามก๊กซึ่งล่อก้วงตงเคยแต่งไว้นั้นอีกคราหนึ่ง  แต่เขาอ้างว่า  “หลี่จวออู๋”  เป็นผู้เขียนสามก๊กฉบับของเขาจึงใช้ชื่อ  “หลี่จวออู๋เซียนเซิงพีผิงซานกว๋อจวื้อ”  หรือเรียกสั้นๆว่า  “สามก๊กฉบับหลี่ผิงเปิ่น”

               เย่โจ้วจัดหมวดเนื้อเรื่องสองตอนเป็นบทหนึ่ง  จึงได้เป็น 120 บทถ้วน  (เท่ากับปัจจุบัน)  และยังมีบทวิจารย์แทรกส่วนใหญืกล่าวเน้นด้านการเมือง  จริยธรรม  และแนวคิดของตัวละครนั้นๆ  โดยไม่มีการวิจารณ์ถึงเรื่องวรรณศิลป์

สามก๊กจี่อิ่งหงี  三国演义  San Guo Yan Yi  (Romance of the Three Kingdoms)

               สามก๊กฉบับนี้คือฉบับที่เราคุ้นเคยกันในปัจจุบัน  ซึ่งถูกเรียบเรียงขึ้นใหม่โดย  เหมาหลุนและเหมาจ้งกังสองพ่อลูกในสมัยราชวงศ์ชิง  ทั้งสองได้ปรับปรุงสามก๊กฉบับล่อก้วงตงอีกครั้งหนึ่ง  และให้กิมเสี่ยถ่าง  (จิ้นเซิ่งทั่น)  เขียนคำนำเรื่อง  สามก๊กฉบับที่เหมาหลุนและเหมาจ้งกังปรับแก้นั้นก็ยึดแนวล่อก้วงตง  คือให้ก๊กของเล่าปี่เป็นราชวงศ์ที่ถูกต้องของแผ่นดินจีน  ฝ่ายโจโฉเป็นโจรกบฏ  แต่หนักข้อกว่าเพราะลำเอียงเข้าข้างฝ่ายเล่าปี่อย่างสุดฤทธิ์มากกว่าล่อก้วงตง  อีกทั้งยังเปลี่ยนและแต่งเติมบุคคล  เหตุการณ์  สถานที่จนผิดเพี้ยนจากความเป็นจริงไปมาก

//writer.dek-d.com/nantisa/story/viewlongc.php?id=737754&chapter=5