Bloggang.com : popang - ..." เรือนคำเที่ยง"....ความงดงามของเรือนล้านนาอายุ160ปี

Bloggang.com : weblog for you and your gang

popangผู้มีความสนใจทุกอย่างภายใต้ดวงอาทิตย์

Group Blog

All blogs

..." เรือนคำเที่ยง"....ความงดงามของเรือนล้านนาอายุ160ปี

กลางวันวันหนึ่ง ได้หนีงานไปทานข้าวกลางวันกับสามี ที่สยามสมาคม ตรงแยกอโศก สถานที่แต่งงานของเราเมื่อ6ปีก่อน ใครรู้เข้าคงนึกว่าโรแมนติกจังเลยคู่นี้...เปล๊า...เปล่าเลยค่ะ....

เรามาชมเรือนคำเที่ยง เรือนล้านนา อายุกว่า160ปี งดงามตามสัดส่วนเดิมบนเนื้อที่ของสยามสมาคม ราวๆ1ไร่ ได้ย้ายมาจากริมน้ำปิง จ.เชียงใหม่ เมื่อปี2509-2511 ใช้เวลาขนย้ายถึง2ปี โดยอ.ไกรศรี นิมมานเหมินท์ ลูกหลานคนหนึ่งของท่านเจ้าของเรือน ยกให้เป็นสมบัติล้ำค่าของชาติ ให้คนอย่างเราๆได้มาศึกษาหาความรู้กัน
เจ้าของเรือนเป็นต้นตระกูลมาจากสิบสองปันนา เป็นชาวไทลื้อนะคะชื่อนางแซด ตกทอดมาหลายชั่วอายุคน หนึ่งในนั้นคือแม่นายคำเที่ยง ( ทางเหนือนี้ตามประเพณี บ้านจะตกทอดจากแม่สู่ลูกสาวนะคะ )

" หลองข้าวหรือยุ้งข้าว " มักอยู่ด้านหน้าหรือด้านข้างบ้าน แสดงความมั่งมีกันก็ดูที่ยุ้งข้าวนี้นะคะ ต้องสวยงาม สะอาดสอ้านเป็นหน้าเป็นตาของบ้านทีเดียว(สังเกตดูเสาขนาดใหญ่และไม่มีกาแลเหมือนเรือนใหญ่นะ )

ลักษณะเด่นของบ้านล้านนา ส่วนมากเป็นเรือนแฝดค่ะ มีรางน้ำฝนแล่นกลางเรียกว่า " ฮ่อมริน " มีชานกว้างมาก( ชานอาจจะมีความกว้างเท่ากับความกว้างตัวเรือนเลยนะคะ ) และต้องมีเติ๋นหรือชานอเนกประสงค์ในหลังคา ที่ยกสูงกว่าชานแดดซักราวๆ1ฟุตนะคะ พื้นที่ตรงนี้ สอดคล้องกับวิถีชีวิตสมัยก่อน ลูกสาวมานั่งทำงานเล็กๆน้อยๆ หนุ่มๆมาหามาแอ่วกันก็ตรงนี้ นั่งทานข้าว พบปะสังสรรค์ เจ้าลูกชายหนีเที่ยวกลับดึกมา ก็มานอนแถวเติ๋นนี่แหล่ะค่ะ ไม่ต้องเข้าห้องนอนรบกวนพ่อแม่

ตรงมุมหนึ่งของเติ่น จะมีหิ้งพระอยู่นะ เวลาหาว่าบ้านนี้เสาเอกอยู่ตรงไหน ให้มองหาหิ้งพระค่ะ เพราะเสาเอกของบ้านจะเป็นที่ประดิษฐานพระประจำบ้าน

" ฮ้านน้ำ หรือเฮือนน้ำ "ต้องมีซุ้ม เพื่อไม่ให้แดดส่องน้ำจะร้อน เอาไว้ใช้รับแขก ให้ดื่มน้ำเย็นๆจากกระบวย มักจะอยู่หน้าบ้านนะคะ บางบ้านตุ่มน้ำตะไคร่ขึ้นเขียวภายนอกเลย เพราะความเย็นของอากาศและน้ำ

นายช่างของโปแป้ง กำลังสำรวจกระเบื้องดินขอค่ะ เป็นกระเบื้องดินเผา มีน้ำหนักมากพอสมควร เป็นหลังคาล้านนาอีกแบบหนึ่งที่ได้รับความนิยมพอๆกับแป้นเกล็ด แต่โดยส่วนตัวแล้วคิดว่าดินขอน้ำหนักมากกว่ามากค่ะ แต่ก็ราคาถูกกว่าแป้นเกล็ดมากมาย แค่คิดราคากระเบื้องหลังคาก็เป็นลมแล้วค่ะ มหาศาลทีเดียว..........

เข้ามาในเติ๋น มองดูตรงประตูเข้าเรือน จะมองเห็นสิ่งนี้ที่เรียกว่า " หัมยนต์ "เป็นไม้สลักเป็นสัญลักษณ์เหนือประตูเรือน แปลว่าสิ่งปกปักรักษาจากความศักดิ์สิทธิ์ของบุรุษ ใช้ป้องกันสิ่งชั่วร้ายจากภายนอก บอกอาณาเขตพื้นที่ของคนในตระกูล เรียกว่าถ้าไม่ใช่คนในครอบครัว เข้ามาไม่ได้เด็ดขาดนะคะ ถือว่าบุกรุกกันเลยทีเดียว

มีให้ดูอีกหลายอัน บ้างว่าพม่าบังคับให้ทำ เพื่อป้องกันอาคมชั่วร้าย สมัยที่พม่าปกครองล้านนา หัมยนต์นี้ต้องทำขึ้นใหม่เวลาสร้างเรือน โดยวัดตามขนาดของเท้าผู้ชายที่เป็นหัวหน้าครอบครัว

เข้ามาในเรือนนอน เป็นสองห้องที่ขนาดค่อนข้างใหญ่ ด้านหนึ่งเป็นของผู้หญิง อีกด้านเป็นของผู้ชาย ตอนนี้จัดแสดงข้าวของเครื่องประดับและผ้าของผู้หญิงล้านนา ด้านของผู้ชายจัดแสดงลายสักหมึก ป้องกันภัยจากสัตว์ หรือศาตรอาวุธ เมตตามหานิยม คล้ายๆกับที่เราเคยเห็นตามภาพจิตกรรมฝาผนังที่น่าน ลองดูได้ที่นี่

ใส่ผ้าถุง นุ่งซิ่น กินข้าวนึ่งที่เมืองน่าน ตอนที่5วัดภูมิทร์-พระธาตุแช่แห้งที่เมืองน่าน

เรื่องเฮือนน้ำและแป้นเกล็ด ลองดูตรงนี้ค่ะ จากทริปน่านเหมือนกัน

ใส่ผ้าถุง นุ่งซิ่น กินข้าวนึ่งที่เมืองน่าน ตอนที่2ไปวัดไทลื้อ

ครัวค่ะมักแยกจากตัวเรือนออกมา แต่ก็มีที่อยู่ในเรือนเลย อย่างเมืองเชียงรุ้ง ( ถ้าจำไม่ผิด )เพราะว่าอาจจะต้องการความอุ่นจากเตาไฟในฤดูหนาวก็เป็นได้นะ ( อันนี้เดาเอาเอง )

ในยุ้งข้าวนั้น น่าสนใจมากค่ะ จัดแสดง "เฉลวหรือตาเหลว"ที่ใช้สำหรับบูชาที่นาในฤดูฝนคือต้นฤดูทำนา เป็นการบูชาผีเสื้อนาและสิ่งศักดิ์สิทธิ์ ในจุดที่เป็นมงคลของนา ที่เห็นด้านหลังคือแอ่ว ขนาดใหญ่ที่เคยเห็นทีหนึ่งแล้วที่เมืองน่าน ยังมีรายละเอียดอื่นๆเกี่ยวกับเครื่องใช้ไม่สอยในสังคมเกษตรกรรมของไทยล้านนาอีกหลายสิ่ง

ภาพนี้ถ่ายให้เห็นข่วงบ้านหรือลานบ้าน หนึ่งในองค์ประกอบบ้านไทยล้านนาที่ขาดไม่ได้ ส่วนมากดั้งเดิมแล้วเป็นพื้นที่ดิน เอาไว้ใช้สารพัดประโยชน์ทั้งงานบวช งานแต่ง เด็กวิ่งเล่นและตากพืชผลทางการเกษตร เรามาจัดงานแต่งงานตรงข่วงเรือนคำเที่ยงพอดีเลย......ก็ดูจะถูกต้องตามการใช้สอยของเรือนแล้ว........

หัวใจของบ้านล้านนาคืออิงธรรมชาติ สมถะและสมดุลย์นะคะ มีอะไรหลายอย่างน่าปรับมาใช้ในการสร้างบ้านของเรา

รายละเอียดการจัดแสดงดีมากในทุกๆส่วน เป็นบ่ายวันหนึ่งที่ได้ความรู้มากจริงๆ เราฝ่ารถขวักไขว่และบรรยากาศของใจกลางเมือง กลับไปที่ทำงาน ใจก็คิดว่า ....อยากมีเรือนทำนองนี้ซักหลัง.......เรียกว่าเป็นแรงบันดาลใจที่ดีค่ะ

Create Date : 19 สิงหาคม 2554

Last Update : 11 ธันวาคม 2554 18:31:30 น.

12 comments

Counter : 9853 Pageviews.

เข้ามาชมเรือนคำเที่ยงด้วยคนค่ะ เพลงเพราะมากค่ะ ฟังแล้วเย็นใจจัง...

โดย: phanet

วันที่: 19 สิงหาคม 2554 เวลา:19:34:53 น.

ย้ายมาทั้งหลังเพื่อการอนุรักษ์ อยู่ในกทม.นี่เอง เท่ากับเอาของที่หาชมได้ยากมาให้ชมกันถึงที่ (ในเมืองหลวง) การบำรุงรักษาอย่างดี ทำให้ยืดอายุของบ้านไปอีกนานถึงคนรุ่นต่อๆไป คนรุ่นเราน่าจะหาเวลาไปชมกันสักครั้งครับ

โดย: Insignia_Museum

วันที่: 19 สิงหาคม 2554 เวลา:20:12:40 น.

หนูชอบเรือนแบบล้านนามากค่ะ^^

โดย: เด็กดอย เจ้าแม่ปาเงิน IP: 118.174.103.92 วันที่: 19 สิงหาคม 2554 เวลา:22:34:47 น.

เคยไปมาแล้ว 3 ครั้ง ประทับใจทุกครั้งค่ะ

โดย: อุ้มสี

วันที่: 19 สิงหาคม 2554 เวลา:23:37:36 น.

สวยมากๆ และบรรยากาศธรรมชาติจริงๆ ถ้าไม่ได้มาอ่านบล๊อกน้องนี้ พี่วิสกี้แทบไม่เชื่อว่าจะมีแบบนี้ท่ามกลางความจอแจกลางเมืองนะคะ

พี่ขับรถผ่านแถวนั้นบ่อยมาก เห็นสยามสมาคมแล้วก็ไม่ได้สนใจอะไรนะคะ แอบทึ่งเลยคะตอนนี้

โดย: วิสกี้โซดา

วันที่: 20 สิงหาคม 2554 เวลา:0:12:27 น.

โดย: Kavanich96

วันที่: 20 สิงหาคม 2554 เวลา:5:48:36 น.

สวยมากค่ะ

โดย: ลำตะคอง

วันที่: 20 สิงหาคม 2554 เวลา:9:42:35 น.

ฮั่นแน่ ไปดูแบบบ้านกันแล้ว :)) ... บ้านล้านนาเป็นแบบนี้เองเนาะ
ท่าจะเย็นดี ... พี่ชอบระเบียงเรือนรับแขก ระเบียงอเนกประสงค์ (?) เดา ๆ ไป

ดูอบอุ่นกันเองดี น่านอนอ่านหนังสือ อิอิ ... พื้นชั้นล่างสวยจังน้อ แอบเห็นเงาวับ ๆ เลย ... ชอบต้นไม้ ที่ขึ้นรอบ ๆ บ้านด้วยค่ะ ... พี่อยากมีบ้านที่มีไม้ขึ้นรอบ ๆ แบบนี้เยอะ ๆ .... ว่าแต่ครัวมีหลายหัวเตาเลยนะนก ยังมีพื้นที่เพิ่มด้วยแน่ะ :)) ... สมัยก่อนพี่ก็ใช้ครัวแบบนี้นะ

โดย: Tristy

วันที่: 25 สิงหาคม 2554 เวลา:8:36:48 น.

อยากไปเที่ยวด้วย ชอบมากเลยบรรยากาศแบบนี้

โดย: pumorg

วันที่: 27 สิงหาคม 2554 เวลา:7:21:39 น.

เรือนคำเที่ยงผ่านประจำแต่ไม่เคยเข้าไปเลยค่ะ
เพิ่งทราบว่าข้างในเป็นร้านอาหารด้วย
แม่โปแป้งแต่งงานที่นี่ด้วยเหรอคะ เพื่อนบล็อคของแม่ปุ๊กปุ๋ยชื่อคุณนุ้ยค่ะ (Evil is Live) เธอก็แต่งงานที่นี่เหมือนกันค่ะ
แ่ต่ว่าเป็นคู่รุ่นน้องแม่โปแป้ง เพราะเธอแต่งไปได้ 3 ปีแล้ว
ว่าแล้วเดี๋ยวต้องเชิญเธอมาดูบล็อคแม่โปแป้งให้ระลึกถึงความหลังกับแม่โปแป้งด้วยเลยดีกว่า อิ อิ

ว่าแต่ว่าไปทานมื้อกลางวันกัน ไม่เห็นมีเมนูอาหารมาให้ชมเลยค่ะ
รอชมบล็อคหน้านะคะ

โดย: Shallow Grave

วันที่: 27 สิงหาคม 2554 เวลา:16:42:02 น.