BlogGang.com : : sirivinit : พระพุทธสุโขทัยไตรโลกเชษฐ์ ฯ หรือหลวงพ่อสุโขทัยสัมฤทธิ์

พระพุทธสุโขทัยไตรโลกเชษฐ์ ฯ หรือหลวงพ่อสุโขทัยสัมฤทธิ์

พระพุทธสุโขทัยไตรโลกเชษฐ์ ฯ หรือหลวงพ่อสุโขทัยสัมฤทธิ์
ภาพถ่ายภายในอุโบสถหลังเก่าก่อนการบูรณะ
ขณะกำลังทำการบรรพชาสามเณรหมู่ ในปี พ.ศ. ๒๕๓๖

องค์หลวงพ่อสุโขทัยฯ เป็นพระพุทธรูปปางมารวิชัยสัมฤทธิ์ (ไม่ปิดทอง) เคยประดิษฐานอยู่ข้างพระประธานด้านซ้ายล่าง (ในรูป) ก่อนจะถูกย้ายไปเก็บรักษาไว้ในสถานที่ปลอดภัย

หลวงพ่อสุโขทัยสัมฤทธิ์ คนคุ้งตะเภาหรือแม้กระทั่งคนที่เคยอยู่วัดคุ้งตะเภา ก็อาจจะสงสัยว่า เป็นพระพุทธรูปองค์ใดในวัดนี้ เพราะไม่เคยได้ยินหรือได้พบพระพุทธรูปองค์ที่ว่านี้

พระพุทธลักษณะวินิจฉัย

พระพุทธรูปองค์นี้เป็นพระพุทธรูปโบราณ ศิลปะสมัยสุโขทัย ซึ่งควรพิจารณาจากพระพุทธลักษณะของพระพุทธรูปในตระกูลช่างสมัยสุโขทัยซึ่งมีสามยุคด้วยกัน จึงขอยกข้อความในหนังสือโบราณคดีของหลวงบุริบาลบุรีภัณฑ์ที่ท่านได้วินิจฉัยแบ่งยุคศิลปะของพระพุทธรูปสมัยสุโขทัยไว้เพื่อเป็นความรู้เพิ่มเติมดังนี้

"ยุคแรก นิยมทำดวงพระพักตร์กลมแบบพระพุทธรูปลังกา อย่างเช่นพระพุทธรูปลังกา ดังเช่นพระพุทธรูปพระอัฏฐารสศรีสุคตทศพลญาณบพิตร ที่ประดิษฐานอยู่บนชุกชีในพระวิหารวัดสระเกศราชวรมหาวิหาร กรุงเทพมหานคร ซึ่งอัญเชิญมาจากวัดวิหารทอง เมืองพิษณุโลก

ในยุคกลาง หรือ ยุคที่ ๒ เมื่อฝีมือช่างไทยเชี่ยวชาญขึ้นจึงได้ดัดแปลงแก้ไขแบบใหม่ ทำดวงพระพักตร์ยาว พระหนุเสี้ยม เส้นพระศกขมวดก้นหอย พรงขนงโก่ง พระนาสิกงุ้ม หัวพระถันโปน ชายสังฆาฏิยาวตรงปลายเป็นสองแฉกย่นเป็นเขี้ยวตะขาบ นั่งสมาธิราบปางมารวิชัย (สดุ้งมาร)

และใน ยุคที่ ๓ หรือ ยุคหลัง สันนิษฐานว่าเนื่องจากในสมัยพระมหาธรรมราชาลิไทย ซึ่งพระองค์ได้ทรงรับเอาเป็นธุระบำรุงกิจในพระพุทธศาสนายิ่งกว่าในรัชกาลก่อน ๆ จึงให้เสาะแสวงหาช่างฝีมือดีทั้งฝ่ายเหนือและฝ่ายใต้มาประชุมปรึกษากัน เพื่อหาหลักฐานพระพุทธลักษณะในพระคัมภีร์พระไตรปิฎกประกอบ

จึงได้เกิดพระพุทธรูปแบบสุโขทัยขึ้นอีกอย่างหนึ่งคือ ทำวงพระพักตร์เป็นรูปไข่ หรือทำนองผลมะตูมคล้ายแบบอินเดียเดิม และแก้ไขพระพุทธลักษณะไปตามตำราเช่นนิ้วพระหัตถ์ยาวเสมอกันทั้ง ๔ นิ้ว เป็นต้น ดังเช่นพระพุทธชินราช วัดพระศรีรัตนมหาธาตุวรมหาวิหาร เมืองพิษณุโลก และพระพุทธชินสีห์ซึ่งได้อัญเชิญไปประดิษฐานยังวัดบวรนิเวศนิหาร กรุงเทพมหานครปัจจุบันนี้"

อาศัยข้อสันนิษฐานจากพระพุทธลักษณะขององค์หลวงพ่อสุโขทัยสัมฤทธิ์ ประกอบกับเกณฑ์การแบ่งยุคพระพุทธรูปสมัยสุโขทัยข้างต้นนี้ จึงสันนิษฐานว่า หลวงพ่อสุโขทัยสัมฤทธิ์ของวัดคุ้งตะเภาองค์นี้ได้สร้างขึ้นในสมัยสุโขทัยยุคที่ ๑ หรือยุคแรก ในราว พุทธศตวรรษที่ ๑๗ ถึง พุทธศตวรรษที่ ๑๘ คำนวนอายุที่สร้างองค์หลวงพ่อก็นับว่าไม่น้อยกว่า ๘๐๐ ปีมาแล้ว

น่าแปลกทั้ง ๆ ที่พระพุทธรูปองค์นี้เป็นพระพุทธรูปเก่าแก่ แล้วทำไมพระพุทธรูปโบราณที่น่าจะมีอายุไม่ต่ำกว่า ๘๐๐ ปี ขนาดนี้ จึงได้มาอยู่ในวัดที่พึ่งสร้างมาเพียง ๒๕๐ กว่าปีได้

ในสมัยสุโขทัย ซึ่งนักศิลปะได้ยกย่องว่าเป็นยุคทองแห่งศิลปะ หรือเรียกได้ว่าเป็นยุคคลาสสิกของไทย เพราะคนสมัยนั้นมีความวิจิตรประณีตบรรจงในการสร้างสรรค์งานศิลปะขึ้น ด้วยเป็นยุคเริ่มแรกของศิลปะของไทยเรา อีกทั้งยังเป็นสมัยที่ “ในน้ำมีปลา ในนามีข้าว”

ชาวประชามีศีลธรรม จึงทำให้ “อารมณ์” แห่งความสุขเหล่านั้นปรากฏในงานศิลปะต่าง ๆ ที่สำคัญ เช่นพระพุทธรูป อย่างที่เราได้เคยเห็นพระพุทธชินราช ซึ่งมีความสวยงามและได้รักยกย่องว่าเป็นเอกอุของศิลปะชั้นสูงของไทย ซึ่งก็ได้ทำการสร้างขึ้นในสมัยสุโขทัยเช่นเดียวกัน

ดังนั้นงานด้านศิลปะ หรืองานในการสร้างพระพุทธรูปอันเป็นรูปเคารพที่สำคัญ จึงเป็นสิ่งที่ถูกให้ความสำคัญมาก เพราะเป็นหนึ่งศูนย์รวมจิตใจของชุมชน ไปจนถึงระดับเมืองหลวงอย่างพระพุทธชินราช หรือพระมหาสุวรรณปฏิมากร (ซึ่งสร้างด้วยทองคำแท้) เช่นเดียวกันกับหลวงพ่อสุโขทัยสัมฤทธิ์ ของวัดคุ้งตะเภา

ขอขอบคุณ วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

สิริสวัสดิ์ภุมวาร สิริมานปรีดิ์เขษมค่ะ

Create Date : 26 ตุลาคม 2553

Last Update : 26 ตุลาคม 2553 6:12:12 น.

0 comments

Counter : 1360 Pageviews.