ปราสาทพระเทพบิดร หรือนามเดิม พระพุทธปรางค์ปราสาท ตั้งอยู่ในบริเวณวัดพระศรีรัตนศาสดาราม หรือวัดพระแก้ว โดยตั้งอยู่บนฐานไพทีด้านทิศตะวันออกของพระมณฑป ตรงกับประตูพระระเบียงและประตูสวัสดิโสภา

พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4 ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สร้างขึ้นใน พ.ศ.2398 มีพระราชประสงค์เพื่ออัญเชิญพระพุทธมหามณีรัตนปฏิมากร หรือพระแก้วมรกต มาประดิษฐาน โดยโปรดให้สร้างตามแบบปราสาททอง (พระที่นั่งวิหารสมเด็จ) ในกรุงศรีอยุธยา

เป็นปราสาทจัตุรมุขยอดปรางค์ ซุ้มพระทวารและซุ้มพระบัญชรทำเป็นรูปทรงมงกุฎ พระราชทานนามว่า พระพุทธปรางค์ปราสาท แต่การก่อสร้างยังไม่แล้วเสร็จ เสด็จสวรรคตเสียก่อน

ถึงรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อเตรียมงานสมโภชพระนครครบ 100 ปี ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้บูรณปฏิสังขรณ์พระพุทธปรางค์ปราสาท สำเร็จลงใน พ.ศ. 2425 และทรงเห็นว่าพระพุทธปรางค์ปราสาทมีขนาดไม่เพียงพอกับพระราชพิธีต่างๆ จึงมิได้อัญเชิญพระแก้วมรกตมาประดิษฐาน

แต่ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้อัญเชิญพระเจดีย์กะไหล่ทองของรัชกาลที่ 4 ที่เคยตั้งเป็นประธานในพระพุทธมณเฑียรในบริเวณสวนขวาเดิม มาประดิษฐานเป็นประธานในพระพุทธปรางค์ปราสาท

ปลายรัชสมัย พ.ศ.2446 เกิดเพลิงไหม้อันเนื่องจากไฟฟ้าลัดวงจร ทำให้เครื่องบนหลังคาพระพุทธปรางค์ปราสาทไหม้จนหมดสิ้น รวมถึงพระเจดีย์กะไหล่ทององค์ประธานด้วย ขณะเพลิงไหม้ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ถอดพระทวารและพระบัญชรประดับมุกออกทั้งหมด

หลังจากนั้นทรงให้ซ่อมหลังคาและส่วนที่ชำรุดเสียหาย ส่วนบานพระทวารและพระบัญชรประดับมุก ให้นำไปเป็นบานประตูและหน้าต่างที่พระอุโบสถวัดราชบพิธ แต่การบูรณปฏิสังขรณ์ครั้งนี้ยังไม่เสร็จได้เสด็จสวรรคตเสียก่อน

สืบมาจนถึงสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 6 ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้บูรณปฏิสังขรณ์จนเสร็จบริบูรณ์ แล้วตกแต่งภายในแก้เป็นที่ประดิษฐานพระบรมรูป สมเด็จพระบุรพมหากษัตริยาธิราชเจ้าในพระบรมราชจักรีวงศ์ทั้ง 5 พระองค์

และให้แปลงนามเรียกว่า ปราสาทพระเทพบิดร ทั้งมีพระบรมราชโองการให้มีการถวายบังคมพระบรมรูปเป็นประจำทุกปีในวันที่ 6 เมษายน ซึ่งทรงกำหนดให้เป็นวันจักรี ตั้งแต่ พ.ศ.2461 เป็นต้นมา

ถึงรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ปั้นหล่อพระพุทธรูปพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว แล้วอัญเชิญไปประดิษฐานไว้ในปราสาทพระเทพบิดรใน พ.ศ.2470 และเมื่อเตรียมงานสมโภชพระนครครบ 150 ปี ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ซ่อมแซมส่วนที่ชำรุด

ครั้นรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดล รัชกาลที่ 8 ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้หล่อพระบรมรูปพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ขึ้นเมื่อวันที่ 28 มีนาคม 2489 การยังไม่แล้วเสร็จ ยังไม่ได้บรรจุเส้นพระเจ้า ดวงพระบรมราชสมภพ ดวงพระบรมราชภิเษก และยังไม่ได้เชิญขึ้นประดิษฐานบนปราสาทพระเทพบิดร เสด็จสวรรคตเสียก่อน

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลปัจจุบันจึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ตั้งการพระราชพิธีบรรจุและอัญเชิญพระบรมรูปพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 7 ขึ้นประดิษฐานในปราสาทพระเทพบิดร เมื่อวันที่ 3 เมษายน 2502 พร้อมพระบรมรูปพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดล ที่ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้หล่อขึ้น

และเมื่อเตรียมงานฉลองพระนครครบรอบ 200 ปี ได้บูรณะปราสาทพระเทพบิดรอีกครั้งในส่วนที่ชำรุดเสียหาย โดยรักษาศิลปะการก่อสร้างเดิมไว้ไม่ได้เปลี่ยนแปลงประการใด

ทั้งนี้ รัชกาลปัจจุบัน พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้มีการถวายบังคมพระบรมรูปเป็นในวันที่ 5 พฤษภาคม ซึ่งตรงกับวันฉัตรมงคลด้วย และต่อมาทรงพระกรุณาโปรดกล้าฯ ให้เปิดปราสาทพระเทพบิดร ซึ่งแต่เดิมปิดตลอดทั้งปี ให้ประชาชนเข้าถวายสักการะเพิ่มขึ้นอีกหลายวัน เนื่องในวันนักขัตฤกษ์ที่สำคัญ

หน้า 24

ขอบคุณ
ข่าวสดออนไลน์
คอลัมน์ รู้ไปโม้ด
น้าชาติ ประชาชื่น

สิริสวัสดิ์อาทิตยวารค่ะ

Create Date : 28 กรกฎาคม 2556
Last Update : 28 กรกฎาคม 2556 11:15:07 น.		0 comments
Counter : 1186 Pageviews.
Share Tweet