BlogGang.com : : scimovie : อาการภายในช่องปากที่อาจจะทำให้เรากังวลใจ

อาการภายในช่องปากที่อาจจะทำให้เรากังวลใจ

อาการบวมในช่องปาก
โดย อ.ทญ.จุฑามาศ อรรถโกมล

ปกติแล้วในช่องปากของคนเราจะปกคลุมไปด้วยเนื้อเยื่ออ่อนสีชมพูจางๆ เรียบ ลื่น แต่ถ้าหากบริเวณใดบริเวณหนึ่งในช่องปากมีการบวมนั่นอาจจะเป็นสิ่งบ่งบอกว่ามีความปกติอย่างใดอย่างหนึ่งเกิดขึ้นแล้ว

ริมฝีปากบวม
อาจเกิดจากอาการแพ้ต่อสิ่งที่สัมผัสกับริมฝีปาก เช่น อาหารบางประเภท เครื่องสำอางค์ ยา เป็นต้น บางกรณีการได้รับความร้อน ความเย็น ความเครียด การอยู่กลางแดดเป็นเวลานาน ก็มีส่วนกระตุ้นให้เกิดริมฝีปากบวมได้เช่นกัน ริมฝีปากบวมที่เกิดจากอาการแพ้นั้นเมื่อได้รับยาแก้แพ้อาการควรจะดีขึ้น หากอาการบวมยังคงอยู่ควรจะมาตรวจเพิ่มเติมเพื่อหาสาเหตุที่ถูกต้องต่อไป

เหงือกบวม
สาเหตุที่ทำให้เหงือกบวมนั้นมีได้หลายสาเหตุ อย่างเช่น

มีการสะสมของหินปูนที่ฟัน
หินปูนเต็มไปด้วยเชื้อโรคที่ทำให้เหงือกรอบๆ ซี่ฟันและระหว่างซี่ฟันอักเสบบวมและยังสามารถละลายกระดูกเบ้าฟัน ทำให้เหงือกร่น ฟันโยกได้ เมื่อกระดูกเบ้าฟันถูกทำลายมากขึ้นจะเกิดร่องลึกระหว่างเหงือกและฟันทำให้มีเชื้อโรคสะสมที่ก้นของร่องลึก เกิดการติดเชื้อเป็นหนองและบวมได้ การรักษาสามารถทำได้โดยการพยายามใช้เครื่องมือทางทันตกรรมล้วงเข้าไปทำความสะอาดในร่องลึกระหว่างเหงือกและฟันดังกล่าว และอาจจะต้องมีการตัดแต่งเหงือกที่ไม่แข็งแรง แต่ถ้าหากกระดูกเบ้าฟันถูกทำลายไปมากจนทำให้ฟันโยก ฟันซี่นั้นอาจจะต้องถูกถอนออกไป

ฟันผุทะลุโพรงประสาทฟัน
เมื่อมีฟันที่ผุจนทะลุถึงโพรงประสาทฟันที่อยู่กลางตัวฟันจะทำให้เชื้อโรคสามารถเข้าสู่โพรงประสาทฟัน มีการติดอักเสบติดเชื้อในตัวฟันลามไปถึงปลายรากฟัน หากยังไม่ได้รับการรักษาแต่เนิ่นๆ การอักเสบจะลุกลามไปยังกระดูกรอบๆ รากฟัน ทำให้เกิดหนองหรือถุงน้ำปลายรากฟัน ซึ่งเราสามารถเห็นได้ทางคลินิกในลักษณะของเหงือกบวม

■การเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนมีผลทำให้เหงือกบวมได้ ที่พบบ่อยคือในผู้หญิงมีครรภ์

■การได้รับยาบางกลุ่มก็มีผลให้เหงือกบวมโดยทั่วไปได้ เช่น ยาบางตัวในกลุ่มของยากันชัก ยาโรคหัวใจที่ออกฤทธิ์โดยการต้านแคลเซียม ยากดภูมิคุ้มกัน ยาคุมกำเนิด เป็นต้น หากพบว่าเหงือกบวมจากผลของยา การหยุดยาดังกล่าวอาจจะช่วยลดขนาดของเหงือกที่บวมลงไปได้ หากยังมีบางตำแหน่งที่เหงือกยังบวมโตอยู่หลังจากหยุดยาแล้ว การตัดแต่งเหงือกจะสามารถช่วยลดขนาดของเหงือกบวมได้

■หากกำจัดสิ่งที่น่าจะเป็นสาเหตุของเหงือกบวมแล้ว แต่เหงือกยังบวมอยู่ อาจเป็นไปได้ว่ามีการพัฒนาของเนื้องอก การรักษาก็ทำได้โดยการตัดเหงือกบริเวณนั้นออกและอาจจะรวมถึงกระดูกโดยรอบด้วย

เพดานปากบวม

อาการบวมบริเวณเพดานปากอาจมีสาเหตุมาจาก

เนื้องอกของต่อมน้ำลาย
ที่พบได้บ่อยในบริเวณเพดานจะเป็นเนื้องอกของต่อมน้ำลายเล็กๆ ที่อยู่บริเวณเพดาน เนื้องอกจะโตช้า ปกคลุมด้วยเนื้อเยื่อปกติในช่องปาก เวลาคลำจะรู้สึกว่าก้อนเนื้อมีความแน่นแต่ไม่แข็งเหมือนคลำกระดูก ไม่ค่อยมีอาการเจ็บ การรักษาคือ การผ่าตัดเอารอยโรคออก

ถุงน้ำบริเวณขากรรไกร
ถุงน้ำที่พบบริเวณนี้อาจจะเป็นถุงน้ำที่เกิดร่วมกับการมีฟันฝังคุดในกระดูกขากรรไกร หรือเป็นถุงน้ำที่เกิดขึ้นจากส่วนของเนื้อเยื่อที่พัฒนาเป็นฟันที่ยังคงเหลืออยู่หลังจากที่มีการสร้างฟันเรียบร้อยแล้ว ถุงน้ำเหล่านี้จะโตแบบช้าๆ หากถุงน้ำมีขนาดใหญ่อาจจะทำให้รากฟันที่อยู่ใกล้รอยโรคมีการเคลื่อนที่ บิดหมุน หรือซ้อนเกจากการเบียดของถุงน้ำ ถุงน้ำบางชนิดมีอัตราการกลับมาเป็นซ้ำหลังจากการรักษาค่อนข้างสูง ดังนั้นการให้การวินิจฉัยที่ถูกต้องจึงเป็นสิ่งจำเป็นในการพิจารณาให้การรักษาที่เหมาะสม

หากบริเวณที่บวมค่อนข้างแข็งคล้ายกระดูก อาจเกิดจากมีฟันฝังคุดบริเวณนั้น หรือมีปุ่มกระดูกโตกว่าปกติซึ่งไม่เป็นอันตรายต่อชีวิต ปุ่มกระดูกที่โตนี้พบได้หลายขนาดต่างๆ กันตั้งแต่ไม่ถึงเซ็นติเมตรจนถึงหลายๆ เซ็นติเมตรจนบางครั้งอาจจะทำให้ผู้ป่วยเกิดความรำคาญเนื่องจากจะมีอาการระคายเคืองเมื่อทานอาหาร ปุ่มกระดูกนี้อาจจะขัดขวางการใส่ฟันปลอมแบบถอดได้ที่ต้องมีการพาดผ่านเพดานเพื่อเพิ่มการยึดอยู่ในช่องปากของฟันปลอม หากมีอาการระคายเคืองหรือต้องใส่ฟันปลอมผู้ป่วยสามารถมารับการผ่าตัดปุ่มกระดูกเหล่านี้ออกได้

ปุ่มกระดูกที่โตมากกว่าปกตินี้สามารถพบได้ที่ขากรรไกรล่างด้านลิ้นและบริเวณเหงือกด้วยเช่นกัน ซึ่งก็สามารถตัดแต่งได้ในกรณีที่เกิดอาการระคายเคืองหรือต้องใส่ฟันปลอมแบบถอดได้

เนื้อเยื่ออ่อนในช่องปากบวม
บางกรณีการกัดกระพุ้งแก้มต่อเนื่องเป็นระยะเวลานานจะทำให้บริเวณที่ถูกกัดบวมโตขึ้นเป็นตุ่มนูน ที่พบได้บ่อยคือ ผู้ป่วยถอนฟันไปบางซี่เป็นระยะนานแล้วไม่ได้ใส่ฟันปลอมทดแทน กระพุ้งแก้มที่อยู่บริเวณฟันที่ถอนไปก็จะเข้ามาที่ช่องว่างนั้นได้ง่ายเนื่องจากไม่มีฟันคอยกันไว้และถูกกัด เมื่อเวลาผ่านไปเกิดเป็นตุ่มนูนขึ้น หรือในผู้ป่วยที่ใส่เครื่องมือจัดฟันจะพบได้ว่าเนื้อเยื่ออ่อนด้านในของริมฝีปากบนหรือล่างจะถูกระคายเคืองทำให้เป็นตุ่มนูนเล็กๆ ขึ้นมาได้เช่นกัน กรณีมีตุ่มนูนเหล่านี้ไม่เป็นอันตราย แต่อาจจะสร้างความรำคาญหรือความกังวลให้ผู้ป่วย การรักษาทำได้โดยตัดเนื้อเยื่อบริเวณนั้นออก และแก้ที่สาเหตุด้วยหากเป็นไปได้ อย่างเช่น ใส่ฟันปลอมในกรณีที่มีฟันที่ถอนไปนาน หรือทาวาสลีนเคลือบเครื่องมือจัดฟันเพื่อลดการระคายเคือง

การกัดด้านในของริมฝีปากล่างอาจจะตัดท่อน้ำลายของต่อมน้ำลายเล็กๆที่อยู่บริเวณนั้น ทำให้มีการขังของน้ำลายในเนื้อเยื่ออ่อนทำให้มีการบวมเป็นลักษณะตุ่มนูนใสๆ ซึ่งตุ่มนูนที่มีการขังของน้ำลายนี้พบได้หลายบริเวณในช่องปาก เนื่องจากในช่องปากมีต่อมน้ำลายเล็กๆ กระจายอยู่ทั่วไป หากตุ่มนูนนี้เกิดขึ้นบริเวณผิวบนๆ ก็สามารถแตกยุบไปได้เอง แต่ถ้าหากตุ่มนูนเกิดบริเวณชั้นที่อยู่ลึกลงไปของเนื้อเยื่ออ่อนอาจจะไม่แตกเอง ประกอบกับการกัดซ้ำบริเวณที่นูนนั้นก็ทำให้ตุ่มนูนหนาตัวขึ้นและมีขนาดใหญ่ขึ้นได้ ซึ่งการรักษาก็ทำได้โดยการตัดตุ่มนูนนี้ออกร่วมกับต่อมน้ำลายที่อยู่ข้างเคียงเพื่อลดการกลับมาเป็นซ้ำ

ตุ่มนูนที่เกิดจากการขังของน้ำลาย
สามารถพบได้ที่บริเวณใต้ลิ้นด้วย ลักษณะทางคลินิกที่เห็นอาจจะเป็นตุ่มน้ำสีม่วงน้ำเงินคล้ายท้องกบหากเกิดบริเวณผิวบนๆ ของเนื้อเยื่ออ่อน หรือเห็นเป็นตุ่มยกนูนใหญ่ใต้ลิ้นสีคล้ายเนื้อเยื่อใต้ลิ้นปกติหากเกิดบริเวณที่ลึกลงไป ขนาดที่พบตุ่มน้ำลายนูนนี้มีตั้งแต่ไม่ถึงเซ็นติเมตรจนถึงหลายเซ็นติเมตร หากตุ่มนูนนี้มีขนาดใหญ่มากจะทำให้ลิ้นถูกยกขึ้นได้ทำให้ผู้ป่วยรำคาญ การรักษาทำได้โดยการทำให้ขนาดรอยโรคเล็กลงก่อนแล้วตัดออก หรือตัดรอยโรคออกทั้งหมดรวมทั้งต่อมน้ำลายที่เกี่ยวข้องด้วย

การบวมบริเวณขากรรไกรขากรรไกรล่างบวมโตช้าๆ มีฟันโยกหรือไม่โยกก็ได้ อาจจะเกี่ยวข้องกับการเกิดถุงน้ำในขากรรไกร หรือเป็นเนื้องอกในขากรรไกร เนื้องอกที่พบบ่อยที่ขากรรไกรล่างรู้จักกันในนาม “มะเร็งกรามช้าง” เนื้องอกชนิดนี้จะมีการบวมโตของขากรรไกรอย่างช้าๆ ไม่ค่อยมีอาการเจ็บปวด แม้ว่าจะไม่ใช่มะเร็งแต่มะเร็งกรามช้างก็มีพฤติกรรมค่อนข้างรุนแรงคือจะมีการทำลายกระดูกและเนื้อเยื่อรอบๆได้มาก เมื่อถ่ายภาพรังสีจะพบมีเงาดำในกระดูกขากรรไกรซึ่งแสดงถึงการถูกทำลายของกระดูก ฟันที่อยู่ใกล้รอยโรคอาจจะมีโยก รากฟันละลาย ฟันเคลื่อนที่ได้ การรักษาทำได้โดยการผ่าตัดเอารอยโรครวมถึงเนื้อเยื่อรอบๆออก หากเนื้องอกมีขนาดใหญ่มากอาจจะต้องตัดขากรรไกรล่างบริเวณที่เป็นรอยโรคออกด้วย เนื่องจากเป็นเนื้องอกที่มีการกลับมาเป็นซ้ำได้สูงดังนั้นการกลับมาตรวจเช็คบริเวณรอยโรคเป็นระยะๆ ตามคำแนะนำของทันตแพทย์จึงเป็นสิ่งสำคัญมาก

จะเห็นได้ว่าอาการบวมในช่องปากส่วนใหญ่เป็นลักษณะของความผิดปกติ ดังนั้นหากมีการบวมเกิดขึ้นไม่ว่าจะเป็นตำแหน่งใดในช่องปากผู้ป่วยควรรีบไปปรึกษาทันตแพทย์เพื่อให้การวินิจฉัยโรคที่ถูกต้องและการรักษาที่เหมาะสมตั้งแต่ระยะเริ่มแรก เพื่อสุขภาพในช่องปากที่ดีของผู้ป่วยเองมาใส่ใจดูแลสุขภาพช่องปากกันเถอะค่ะ

ที่มา
//www.dent.nu.ac.th/dentalHospital/km_faceInflam.aspx

Create Date : 14 มีนาคม 2556

Last Update : 14 มีนาคม 2556 5:40:38 น.

9 comments

Counter : 51975 Pageviews.

โรคฟันนี่น่ากลัวนะ แต่คนมักจะละเลยเพราะเห็นว่ามันไม่ใช่เรื่องใหญ่โต อีกอย่าง มันอยู่ข้างใน ไม่ใช่ต้องโชว์ออกมาก็ได้

โดย: ฮายาตี IP: 101.109.247.203 วันที่: 19 กันยายน 2556 เวลา:14:12:48 น.

เป็นปุ่มนูนที่เหงือกใต้ลิ้น2ปุ่ม แข็งๆคล้ายกระดูกอ่อน หรืออีกทีเหมือนฟันกำลังจะงอก
จะเปนอันตรายไหมคะ???
ต้องรักษายังไงคะ...???

โดย: น้องนู๋ IP: 223.207.161.106 วันที่: 31 มีนาคม 2557 เวลา:1:04:20 น.

โดย: น้องนู๋ IP: 223.207.161.106 วันที่: 31 มีนาคม 2557 เวลา:1:04:58 น.

ผมเป็นถุงน้ำข้าง ๆ ฟันกามที่ผุมันเริ่มบวมขึ้นมาเป็นถุง สีแดง ๆ ปลายเหมือนเป็นหนองเลย ต้องทำยังไงคับ

โดย: เอก IP: 110.168.198.13 วันที่: 23 พฤษภาคม 2557 เวลา:6:11:03 น.

เป็น ติ่งเนื้องอกสีขาว อยู่บริเวณข้างๆทอมซิน ก้องขนาดเท่ากับปลายนิ้วก้อย ไม่เจ็บค่ะแต่โตขึ้น

โดย: dj.nongsav@hotmail.com IP: 122.155.38.176 วันที่: 23 มกราคม 2559 เวลา:23:08:02 น.

จะเป็นอัตรายไม่ค่ะคุณหมอ

โดย: dj.nongsav@hotmail.com IP: 122.155.38.176 วันที่: 23 มกราคม 2559 เวลา:23:09:48 น.

ลูกสาวอายุ 2 ขวบ มีตุ่มน้ำใสในช่องปาก ที่ริมฝีปากล่างค่ะ รักษามาหลายที่ไม่หายค่ะ อยากตัดออกกับคุณหมอ เนื่องจากน้องบอกว่าเจ็บ อยากไรรบกวนด้านข้อมูลสถานที่ออกตรวจและวันทำการของคุณหมอหน่อยนะคะ
aunyapat_1619@hotmail.com / 090-6426144

โดย: อัญพัชร์ IP: 183.89.214.139 วันที่: 24 มิถุนายน 2559 เวลา:15:16:30 น.

เนื้อยออนในช่องปากเป็นอันตลายไหมครับ

โดย: ก้อย IP: 180.183.51.70 วันที่: 16 สิงหาคม 2560 เวลา:21:15:46 น.

มีแผลที่เพดานและมีเลือดออกเป็นไรมากไหมคะ

โดย: ผึ้ง IP: 182.232.70.23 วันที่: 12 กันยายน 2560 เวลา:8:33:39 น.