นายเศรษฐพุฒิ สุทธิวาทนฤพุฒิ ประธานคณะกรรมการบริหาร สถาบันอนาคตไทยศึกษา เปิดเผยว่า ได้ร่วมกับสมาคมผู้สื่อข่าวเศรษฐกิจ จัดงานสัมมนาระดมความคิดจากกูรูในหลายภาคส่วน ภายใต้หัวข้อ พลิกเส้นทางพัฒนา...สถาปนาความมั่งคั่งใหม่ให้ประเทศ ในวันที่ 6 พ.ย.นี้ โดยทางสถาบันฯได้มีการจัดทำงานวิจัย เรื่องเส้นทางสู่ความมั่งคั่ง...เปรียบเทียบไทยกับภูมิภาค โดยมีโจทย์สำคัญของการไปสู่ความมั่งคั่งว่า การเป็นประเทศที่มีรายได้ปานกลางนั้นไม่ยาก แต่การจะยกระดับเป็นประเทศที่มีรายได้สูงไม่ใช่เรื่องง่าย เห็นได้จากปี 2503 มีประเทศที่ถูกจัดอันดับว่ามีรายได้ปานกลาง 101 ประเทศ จนถึงปี 2553 ประเทศที่สามารถก้าวข้ามและยกระดับตนเองเป็นประเทศที่มีรายได้สูง มีเพียง 13 ประเทศ ส่วนประเทศไทยเป็นประเทศที่มีรายได้ปานกลางตั้งแต่ปี 2519 ตามด้วยมาเลเซีย เริ่มมีรายได้ปานกลางตั้งแต่ปี 2512 ประเทศในเอเชียอย่างสิงคโปร์ ฮ่องกง และไต้หวัน กลายเป็นประเทศที่มีรายได้สูงตั้งแต่ปี 2530 และเกาหลีใต้ตั้งแต่ปี 2538

ทั้งนี้ หนึ่งในแนวทางเพื่อไปสู่ความมั่งคั่งจะต้องยกระดับมูลค่าผลิตภัณฑ์ (Moving up the value chain) หัวใจหลักคือต้องมีนวัตกรรม ไม่ว่าจะเป็นนวัตกรรมที่เป็นผลิตภัณฑ์หรือนวัตกรรมด้านกระบวนการผลิต เพื่อยกระดับสินค้าและการพัฒนาการผลิตเพื่อหนีจากการแข่งขันกับประเทศที่ค่าแรงต่ำกว่า แต่ประเทศไทยก็ยังมีปัญหาในการยกระดับมูลค่าผลิตภัณฑ์ เห็นได้จากสินค้าที่ผลิตและส่งออกยังมีราคาเพิ่มไม่มาก ยิ่งเมื่อเปรียบเทียบกับเกาหลีใต้ ที่มีดัชนีราคาส่งออกสินค้าประเภทหน่วยความจำของคอมพิวเตอร์สูงขึ้นถึง 4 เท่า ขณะที่ราคาส่งออกของไทยเพิ่มขึ้นเพียง 1.5 เท่า เท่านั้นในช่วง 7 ปีที่ผ่านมา

ดังนั้น จะต้องก้าวไปทำกิจกรรมอื่นในกระบวนการผลิตที่มีมูลค่าเพิ่มสูง (Value Added) โดยให้น้ำหนักกับการวิจัยและพัฒนา สร้างนวัตกรรม และการสร้างแบรนด์ เห็นได้จากในระหว่างปี 2543-2551 เกาหลีใต้เพิ่มสัดส่วนค่าใช้จ่ายเพื่อวิจัยและพัฒนาจาก 2.3% ของผลิตภัณฑ์มวลรวมในประเทศ (จีดีพี) เป็น 3.36% ของจีดีพี ไต้หวันเพิ่มจาก 1.94% เป็น 2.77% ขณะที่จีนเพิ่มจาก 0.9% เป็น 1.47% แต่ไทยมีสัดส่วนลดลงจาก 0.25% ในปี 2543 เป็น 0.21% ในปี 2550 และเห็นได้ว่าจีนซึ่งมีระดับรายได้ต่อหัวใกล้เคียงกับไทย แต่มีสัดส่วนการใช้จ่ายด้านการวิจัยและพัฒนาสูงกว่าไทยถึง 7 เท่า และมาเลเซียสูงกว่าไทย 3 เท่า

“ในปี 2556 รัฐบาลไทยจัดสรรงบประมาณให้ยุทธศาสตร์การพัฒนา วิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี การวิจัยและนวัตกรรม เพียง 0.8% ของงบประมาณรวม 

ในงบประมาณปี 2557 ซึ่งโดยรวมแล้วโครงการนี้จะได้รับการจัดสรรงบเป็นเงิน 32,095 ล้านบาท เมื่อรวมงบปี 2555-2557 แทนที่รัฐบาลจะนำไปอุดหนุนการวิจัยและพัฒนาในสายการผลิตรถยนต์ กลับไปอุดหนุนให้มีการบริโภครถยนต์เพิ่มขึ้นแทน”

นอกจากนี้ เมื่อเปรียบเทียบแผนพัฒนาเศรษฐกิจของจีนและมาเลเซียกับแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 11 ของไทย พบว่าวิสัยทัศน์ในระยะยาวของจีนและมาเลเซียมีความชัดเจนและมีจุดเน้นที่เด่นชัดกว่า อีกทั้งมีแผนไปสู่การปฏิบัติและการวางโครงการรองรับอย่างเป็นระบบ และมีเป้าหมายหลักของการพัฒนาพร้อมให้เกิดการปฏิบัติได้ ส่วนแผนของไทยไม่ระบุชัดเจนถึงภาคเศรษฐกิจหลักที่จะให้ความสำคัญเป็นพิเศษ ไม่ได้มีการพูดถึงโครงการต่างๆ ที่จะมารองรับ และตัวชี้วัดหลายตัวไม่ได้ระบุตัวเลขเป้าหมาย ดังนั้น วาระสำคัญของการยกระดับมูลค่าผลิตภัณฑ์ของประเทศไทยจะต้องเน้นไปที่

 1. กลยุทธ์ด้านนวัตกรรมแบบบูรณาการ 

2.การสร้างความเชื่อมโยงระหว่างสถาบันที่เกี่ยวข้องทั้งภาครัฐ วิชาการ และเอกชนที่ยังขาดอยู่ในหลายส่วน โดยเฉพาะในภาคเศรษฐกิจที่มีศักยภาพที่จะพัฒนาได้ นอกจากนี้ ต้องเปลี่ยนทัศนคติของประชาชนต้องมีเศรษฐกิจอยู่บนฐานความรู้ ได้เยาวชนและประชาชนที่ให้ความสำคัญกับการศึกษาและการเรียนรู้มากขึ้น จากที่นับวันเยาวชนไทยมีแนวโน้มนิยมทำงานง่ายไม่ต้องใช้ความรู้อย่างการเป็นดาราหรือนักร้อง.