ถ้าอยากสัมผัสบรรยากาศเย็นสบาย ๆ โดยไม่ต้องไปไกลถึงภาคเหนือ ต้องที่นี่เลย บ้านกะเหรี่ยงแก่นมะกรูด อำเภอบ้านไร่ บนพื้นที่สูงสุดของจังหวัดอุทัยธานี ที่นี่อากาศเย็นเกือบตลอดทั้งปี มาลองสัมผัสอากาศหนาว เคล้าสายหมอก กับดอกไม้และผลไม้เมืองหนาว ราวกับว่าได้ไปเยือนภาคเหนือ จนมีคนพูดว่า "อำเภอบ้านไร่ บรรยากาศเชียงใหม่ไม่ไกลกรุงเทพฯ"

  มาต่อกันที่สถานที่ยอดฮิตอีกที่ เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง เป็นผืนป่าที่กว้างใหญ่ ครอบคลุมพื้นที่ทั้งภายในจังหวัดตาก จังหวัดกาญจนบุรี และจังหวัดอุทัยธานี ด้วยความอุดมสมบูรณ์ของผืนป่าแห่งนี้ จึงได้รับการประกาศให้ที่นี่เป็นมรดกโลกทางธรรมชาติโดยองค์การยูเนสโก ร่วมกับเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าทุ่งใหญ่นเรศวร ที่นี่เป็นศูนย์รวมความหลากหลายทางชีวภาพมากที่สุดในประเทศไทย เพื่อน ๆ ที่ชอบเที่ยวชมธรรมชาติก็สามารถที่จะไปสูดอากาศบริสุทธิ์ พร้อมกับสัมผัสธรรมชาติกันแบบเต็มอิ่มได้เลย

ความมหัศจรรย์ทางธรรมชาติอีกแห่งที่พลาดไม่ได้เลย คือ "หุบป่าตาด" ซึ่งเป็น UNSEEN  THAILAND ของจังหวัดอุทัยธานี ที่นี่เราจะพบกับเขาหินปูนที่ขนาดเนื้อที่ประมาณ 2 ไร่ รายรอบไปด้วยป่าดงดิบขนาดใหญ่ที่เต็มไปด้วยต้นตาดและไม้แปลกตาหายากหลายชนิดซ่อนตัวอยู่ ราวกับเดินทางย้อนกาลเวลาสู่ยุคดึกดำบรรพ์ นอกจากพันธุ์ไม้แปลกตาหายากแล้ว ยังพบสัตว์ป่า เช่น เลียงผา อีเห็น ไก่ฟ้า เต่าบก และที่โดดเด่นที่สุดคือ "กิ้งกือมังกรสีชมพู" สีสันฉูดฉาดงามตา สายพันธุ์ใหม่ของโลก

นอกจากสถานที่ท่องเที่ยวทางธรรมชาติหลาย ๆ แห่งแล้ว ที่ต่อไปที่เราแนะนำให้มาเยี่ยมเยื่อนก็คือ ศูนย์ทอผ้าลายโบราณบ้านผาทั่ง ที่นี่เป็นศูนย์รวบรวมผ้าทอลายโบราณฝีมือชาวบ้านไร่ ซึ่งเป็นผลงานการสืบทอดของชาวลาวครั่งและลาวเวียงที่อพยพมาจากประเทศลาว ลวดลายผ้าของที่นี่สวยงามแปลกตา ทั้งเป็นผ้าถุง เสื้อ ปลอกหมอน ผ้าคลุมไหล่ รองเท้า เป็นต้น ด้วยฝีมือและความประณีตในการถักทอลวดลายผ้าแบบโบราณ เป็นผืนผ้าที่งดงาม จนได้รับรางวัลชนะเลิศจากยูเนสโก (UNESCO) เมื่อปี พ.ศ. 2547 ปัจจุบันนี้ผ้าทอจากเมืองอุทัยธานีมีชื่อเสียงเป็นที่ยอมรับทั้งในและต่างประเทศมีราคาตั้งแต่หลักพันถึงหลักแสนกลาง ๆ ต่อผืน นับเป็นอีกหนึ่งความภาคภูมิใจของจังหวัดอุทัยธานี

จังหวัดอุทัยธานี เป็นอีกจังหวัดที่ขึ้นชื่อในเรื่องของวัดวาอาราม ผู้คนส่วนใหญ่เดินทางมาที่นี่ก็เพื่อไห้วพระทำบุญ วัดแรกที่เราจะแนะนำเพื่อน ๆ ก็คือวัดถ้ำเขาวง หรือธรรมสถานวัดถ้ำเขาวง วัดนี้มีความโดดเด่นที่ เรือนไทยโบราณ 4 ชั้น ซึ่งเป็นเรือนไม้สักและไม้มะค่า และการตกแต่งสวนไม้ดอกไม้ประดับที่งดงามลงตัวผสมผสานกับเหล่าบรรดาผีเสื้อและแมลงปอหลากสีสัน วัดถ้ำเขาวงถือเป็นวัดสำคัญของอำเภอบ้านไร่ ที่นักท่องเที่ยวต้องไปเยือน

  วัดท่าซุง เป็นวัดเก่าแก่คู่จังหวัดอุทัยธานีมาช้านาน มีเนื้อที่รวมนับพันไร่ มีศาสนสถาน สิ่งปลูกสร้างที่งดงามวิจิตรอลังการมากมาย จุดเด่นที่เพื่อน ๆ ห้ามพลาดเลยก็คือ "วิหารแก้ว (ศาลา 100 เมตร)" และ "ปราสาททองคำ" นอกจากนี้วัดท่าซุงยังมีสิ่งที่น่าสนใจอีกหลายจุด เช่น ตึกสมเด็จองค์ปฐม หลวงพ่อเงินไหลมาเทมา ตึกรับแขก แพปลาวังมัจฉา วัดนี้เป็นวัดสำคัญอีกวัดหนึ่งของจังหวัดอุทัยธานีที่ทุกคนไม่ควรพลาดที่จะแวะสักการะเพื่อความเป็นสิริมงคล

วัดสังกัสรัตนคีรี เป็นวัดที่พุทธศาสนิกชนให้ความศรัทธากันอย่างมาก โดยเฉพาะในช่วง "ประเพณีตักบาตรเทโวโรหณะ" ซึ่งถือเป็นประเพณีสำคัญในวันออกพรรษาของจังหวัดอุทัยธานี จัดขึ้นในวันแรม 1 ค่ำ เดือน 11 ของทุกปี  พระสงฆ์ทุกรูปที่จำพรรษาในอำเภอเมืองอุทัยธานี ประมาณ 500 รูป จะเดินลงบันไดเป็นแถวจากยอดเขาสะแกกรังลงมารับบิณฑบาตข้าวสาร อาหารแห้ง จากพุทธศาสนิกชนที่ลานวัด บริเวณวัดสังกัสรัตนคีรี ที่เชิงเขาสะแกกรังทางทิศใต้ เป็นที่ประดิษฐาน "พระพุทธมงคลศักดิ์สิทธิ์" พระพุทธรูปคู่บ้านคู่เมืองของจังหวัดอุทัยธานี

  วัดสำคัญทางประวัติศาสตร์อีกวัดที่เราต้องไม่พลาดที่จะแวะเวียนเยี่ยมชม คือวัดอุโปสถาราม หรือวัดโบสถ์ นั่นเอง ที่วัดนี้จะมีมณฑปแปดเหลี่ยมซึ่งตั้งโดดเด่นอยู่ริมน้ำ เป็นสถาปัตยกรรมผสมผสานระหว่างงานศิลปะแบบไทย-จีน ใกล้กันมีมหาสถูปสามยุคสามสมัย เคียงคู่อยู่กับพระอุโบสถและวิหารสำคัญที่มีภาพจิตรกรรมฝาผนังงดงามสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น ปัจจุบันได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นโบราณสถานจากกรมศิลปากร บริเวณท่าน้ำหน้าวัด มีแพโบสถ์น้ำซึ่งครั้งหนึ่งเคยเป็นแพรับเสด็จรัชกาลที่ 5 เมื่อคราเสด็จเยี่ยมเยือนหัวเมืองฝ่ายเหนือและเสด็จประพาสต้น

ที่นี่เป็นชุมชนชาวแพ อายุเก่าแก่กว่า 200 ปี แหล่งสุดท้ายของเมืองไทย เรียบง่ายแต่งดงาม ผู้คนที่นี่ดำรงชีพอยู่คู่กับสายน้ำ เราจะได้สัมผัสวิถีชีวิตที่เรียบง่ายและไม่ได้พบเห็นจากในเมืองหลวง ชุมชนชาวแพที่นี่ยังคงประกอบอาชีพประมงและเลี้ยงปลาเสียเป็นส่วนใหญ่ กลายเป็นเสน่ห์ของชุมชนริมสายน้ำแห่งนี้ ที่มัดใจนักท่องเที่ยวให้มาเยี่ยมเยือนเสมอ

ทุกวันเสาร์-อาทิตย์ ช่วงบ่ายยาวไปถึงช่วงค่ำ ๆ เราจะเห็นนักท่องเที่ยวต่างพากันมาเดินเที่ยวเล่นแบบชิล ๆ กันที่นี่ "ถนนคนเดินตรอกโรงยา" ถนนสั้น ๆ แต่เต็มไปด้วยเรื่องราวซึ่งสะท้อนถึงวัฒนธรรม ประเพณี วิถีชีวิต ความเป็นอยู่ของชาวอุทัยธานีได้อย่างดี เราจะได้อิ่มใจไปกับประวัติความเป็นมาของชุมชนคนตรอกโรงยาตั้งแต่โบราณจนถึงปัจจุบัน และอิ่มท้องจากอาหารและขนมพื้นเมืองต่าง ๆ ฝีมือชาวอุทัยธานีที่อร่อยทุกร้านรวมทั้งของดีของฝากต่าง ๆ ตั้งแต่จุดเริ่มต้นจนถึงสุดสายปลายถนน