การสร้างรถไฟตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 5 เรื่อยมาในยุคสมบูรณาญาสิทธิราชย์ ใช้การกู้เงินจากประเทศมหาอำนาจอังกฤษหลายครั้งหลายก้อน ครั้งละเป็นล้านปอนด์ขึ้น

แต่ครั้งที่กู้เงินอังกฤษมากที่สุด คือ 4,630,000 ปอนด์นั้น เพื่อสร้างทางรถไฟสายใต้ เพื่อกลไกทางการเมืองของอำนาจรัฐส่วนกลางกรุงเทพฯ

การที่รัฐบาลรัชกาลที่ 5 ได้กู้เงินก้อนใหญ่ก้อนนี้ มาจากการทำสนธิสัญญากับอังกฤษ 10 มีนาคม 1909/2451(/2) ที่ยินดีตกลงให้เขตแดนสี่รัฐมลายู ไทรบุรี กลันตรัง ตรังกานู ปะลิส เป็นดินแดนอาณานิคมของอังกฤษ (มาเลเซียวันนี้) สยามไทยไม่เกี่ยวด้วยอีกต่อไป

เงินกู้ก้อนนี้ ใช้หนี้คืนให้อังกฤษหมดในปี 2492 หรืออีก 41 ปีต่อมาหลังการกู้เงิน

ที่มา: ประเสริฐ ปัทมะสุคนธ์. รัฐสภาไทย. 2517. หน้า 853.
สนธิสัญญาสยามกับอังกฤษ 10 มีนาคม 1909.

ทั้งนี้มีผู้ใช้อินเตอร์เน็ตให้ข้อมูลเพิ่มเติมว่า เงื่อนไขของเงินกู้ประการหนึ่งคือทางรถไฟสายใต้ที่จะสร้างต้องมีขนาดทาง 1 เมตร (meter gauge) เท่ากับทางรถไฟในมลายาของอังกฤษ. ขนาดทางนี้ต่างจากทางรถไฟหลวงที่อยู่ทางฝั่งตะวันออกของแม่น้ำเจ้าพระยา (สายเหนือ สายอีสาน สายตะวันออก) ซึ่งเป็นทางขนาด 1.435 เมตร (standard gauge) ที่สร้างมาก่อน. ในภายหลังเมื่อมีการสร้างสะพานพระราม ๖ ข้ามแม่น้ำเจ้าพระยาเชื่อมทางรถไฟหลวงสายใต้กับสายอื่นๆ จึงได้มีการเปลี่ยนขนาดทางรถไฟให้เป็น 1 เมตรเหมือนกันทั่วประเทศ.