"เป็ดก่า" เป็ดป่าผู้ลึกลับ


คอลัมน์ ทัวร์ทโมน
ปริญญา ผดุงถิ่น
pui@tourtamoan.com //www.tourtamoan.com


เป็ดก่า เกาะบนเถาวัลย์สูงจากพื้น 5-6 เมตร เป็นภาพที่หาดูได้ยาก
พวกนกเป็ดน้ำในบ้านเรา แทบทั้งนั้นอาศัยตามท้องน้ำโล่งกว้าง

จะมียกเว้นก็ตัวเดียวคือเป็ดก่า (White-winged Duck, White-winged Wood-Duck) เจ้านี่เป็นเป็ดป่าโดยกำเนิด อาศัยอยู่แต่ตามแหล่งน้ำในป่าเท่านั้น

เป็ดอื่นๆ แม้แต่ตัวที่หายากมากๆ ในเมืองไทย พอถึงฤดูหนาว ก็มีโอกาสจะบินอพยพมาให้ดูตามแหล่งน้ำใหญ่

แต่เป็ดก่าไม่ทำเช่นนั้น มันยังคงหมกตัวอยู่ในป่าลึก ไม่มีการออกมาเพ่นพ่านให้เป็น "เป้าสโคป" อย่างเป็ดอื่น

ความที่เป็ดก่ามีประชากรน้อยมาก ทั้งในเมืองไทยและในระดับโลก ประกอบกับนิสัยชอบซ่อนตัวแต่ในป่าห่างไกล แถมยังออก หากินเวลากลางคืน

มันจึงเป็น "นกแพง" ที่เจอตัวยากที่สุดตัวหนึ่ง!

เป็ดก่าจัดเป็นนกขนาดใหญ่ เปรียบเทียบด้วยภาษาชาวบ้าน ประมาณว่าตัวพอๆ กับเป็ดเทศ

แต่ที่ค้านกับขนาดตัวเทอะทะ เป็นสมรรถนะการบิน สามารถบินทะลุแนวไม้ได้คล่องแคล่วรวดเร็ว

แพร่กระจายพันธุ์ตั้งแต่แถบอินเดีย ลงมาถึงเอเชียอาคเนย์ ลามไปใต้สุดที่เกาะชวาและสุมาตรา

สถานภาพปัจจุบันในระดับโลกคือใกล้สูญพันธุ์ หรือ Endangered

ประเมินรวมทั้งหมดไม่น่าจะมีถึง 1,000 ตัว โดยประชากรเป็ดก่าแตกฉานซ่านเซ็น กระจัดกระจายเป็นกลุ่มเล็กกลุ่มน้อยอยู่ตามป่าลึก ที่ต่างๆ

ความสำเร็จจากการทดลองเพาะเลี้ยงเป็ดก่าในกรงขัง นำมาสู่โครงการปล่อยเป็ดก่าคืนสู่ธรรมชาติ เพื่อหวังจะฟื้นฟูประชากรน้อยนิดนี้ให้ได้

การปล่อยคืนเป็ดก่าที่โด่งดังที่สุด เกิดขึ้นเมื่อหลายปีก่อน ที่หน่วยพิทักษ์ป่าเขาบันได เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง จ.อุทัยธานี

เมื่อกลุ่มอนุรักษ์ป่าตะวันตกปิดถนน ต้าน "ขบวนแรลลี่เป็ดก่า"

คือยอมให้เฉพาะเป็ดก่า พร้อมคนที่เป็นตัวแทนผ่านได้ แต่ไม่ยอมให้ไปเป็นขบวนแรลลี่ใหญ่

ไม่กี่ปีต่อมา ผมเข้าไปยังหน่วยฯ เขาบันได ก็เจอเป็ดก่าตัวเดียวโดดๆ หากินสุขสบายอยู่ในหนองน้ำเล็กๆ ใกล้หน่วย

บางคนที่เข้าไปเที่ยวเขาบันไดบ่อยๆ บอกว่าเป็ดก่าส่วนใหญ่กระจัดกระจายหายไป หลังจากถูกปล่อยไม่นาน (หรือถูกสัตว์นักล่ากินก็ไม่แน่ชัด)

นอกจากนั้น ก็มีการปล่อยเป็ดก่าที่เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าภูเขียว จ.ชัยภูมิ เห็นมันว่ายหากินเพลิดเพลินในรายการสารคดีโทรทัศน์

แต่ตอนผมไปเที่ยวภูเขียว มองหาไม่เห็นเป็ดก่าแล้ว ไม่รู้หายไปไหนอีกเช่นกัน

ล่าสุดที่มีการปล่อยเป็ดป่า ก็เป็นที่อุทยานแห่งชาติปางสีดา จ.สระแก้ว อันเป็นที่มาของภาพนี้

จะรอดไม่รอด ก็ต้องลุ้นเอาใจช่วยกันต่อไป

จากข้อมูลในเว็บไซต์ ระบุถึงรายงานน่าตื่นเต้นเมื่อ 60 ปีก่อน พบเป็ดก่าในอ่างกา ยอดดอยอินทนนท์ ที่ระดับความสูง 2,500 เมตร!

ในเว็บไซต์ยังเอ่ยถึงเสียงร้องฤดูผสมพันธุ์ของเป็ดก่าด้วยว่า ฟังวังเวงน่ากลัวประดุจเสียงปีศาจ

ผมนั้นไม่ได้ถ่ายรูปเป็ดก่าได้อย่างเดียว ยังได้ยินเสียงร้องกับหู และอัดเสียงมาด้วย

บอกได้แค่ว่าไม่ถึงขนาดนั้น....

ทั้งนี้ เมื่อเห็นชื่อพิลึกๆ ของมัน ผมก็เดาๆ ว่าคงจะอีหรอบเดียวกับนกไทยหลายๆ ชนิด ที่มาของชื่อ มาจากเสียงร้อง

ตามความเห็นส่วนตัว เสียงมันก็ฟังเป็นคำ "ก่า-ก่า" พอได้อยู่

แต่ตอนแว่วเสียงครั้งแรก ผมกลับนึก

"ใครเอาห่านมาเลี้ยงในป่าวะ" 555

หน้า 7

ขอขอบคุณ

ข่าวสดออนไลน์
คอลัมน์ ทัวร์ทโมน
คุณปริญญา ผดุงถิ่น


สิริสวัสดิ์อาทิตยวาร สิริมานรมเยศนะคะ