นกปรอดหัวจุก (Red-whiskered Bulbul) หรือที่นิยมเรียกกันว่า นกกรงหัวจุก (ภาษาเหนือ: นกปิ๊ดจะลิว) มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Pycnonotus jocosus อยู่ในวงศ์นกปรอด (Pycnonotidae) ซึ่งอยู่ด้วยกันทั้งหมด 109 ชนิด สำหรับในประเทศไทยพบได้ 36 ชนิด

นกปรอดหัวจุกเป็นนกขนาดเล็ก ขนาดโตเต็มที่ประมาณ 20 เซนติเมตร ที่มีสีสันสวยงามและเสียงร้องไพเราะ ที่แก้มและคอจนถึงหน้าอกจะมีสีขาว และมีสีแดงเป็นเส้นอยู่ข้างหู ลงมาถึงหน้าอกเหมือนเป็นเส้นแบ่ง

ขนสีขาวกับสีดำที่มีอยู่ทั่วทั้งตัวขนส่วนหัวจะร่วมกัน เป็นเหมือนหน่อตั้งอยู่บนหัวสูงขึ้นไปเหมือนหัวโขน อันเป็นที่มาของชื่อ ใต้ท้องมีขนสีขาว

พบกระจายอยู่ทั่วไปในภูมิภาคเอเชียใต้ เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ จนถึงเอเชียตะวันออก

พบได้ในสภาพแวดล้อมที่หลากหลาย ตั้งแต่ยอดเขาสูง ป่าที่ราบต่ำ จนถึงทุ่งหญ้า ชายป่า และเขตที่ใกล้กับชุมนุมมนุษย์

มีชนิดย่อยทั้งหมด 9 ชนิด ดังนี้

P. j. jocosus พบในฮ่องกง
P. j. fuscicaudatus พบในตอนกลางของอินเดีย
P. j. abuensis พบในภาคตะวันออกเฉียงเหนือของอินเดีย
P. j. pyrrhotis พบในตอนเหนือของอินเดีย ติดกับปากีสถาน, เนปาล และบังกลาเทศ
P. j. emeria พบในดินดอนสามเหลี่ยมปากแม่น้ำคงคา
P. j. whistleri พบในหมู่เกาะอันดามัน
P. j. monticola พบในภาคตะวันออกเฉียงเหนือและภาคเหนือของอินเดีย มีสีสันที่ดำกว่าชนิด P. j. pyrrhotis
P. j. pattanni พบในประเทศไทย
P. j. peguensis พบในตอนใต้ของพม่า


นกปรอดหัวจุก เป็นที่นิยมในแง่ที่เป็นสัตว์เลี้ยง ที่เลี้ยงเพื่อฟังเสียงร้องอันไพเราะ และเพื่อการแข่งขันเสียงร้อง เช่นเดียวกับนกเขาชวา (Geopelia striata) ในจังหวัดภาคใต้ของประเทศไทย

โดยเฉพาะสามจังหวัดชายแดนภาคใต้ที่ติดกับมาเลเซีย คือ นราธิวาส ปัตตานี ยะลา ซึ่งการเลี้ยงนกชนิดนี้เป็นเหมือนหนึ่งในวัฒนธรรมและวิถีการดำรงชีวิตของผู้คนที่นั่น

นกปรอดหัวจุกหากได้รับการเลี้ยงดูอย่างถูกต้อง สามาถมีอายุยืนนานได้ถึง 11 ปี และนกตัวใดที่มีเสียงร้องไพเราะ และได้รับรางวัลชนะเลิศจากการประกวดแข่งขัน อาจมีสนนราคาถึงหลักล้านบาท

ปัจจุบัน นกปรอดหัวจุก เป็นสัตว์ที่มีรายชื่ออยู่ในพระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พุทธศักราช 2535 เป็นสัตว์ป่าคุ้มครอง แต่มีความพยายามของผู้ที่นิยมเลี้ยงผลักดัน ให้เป็นสัตว์ที่เลี้ยงได้อย่างถูกต้องตามกฏหมาย ซึ่งประเด็นนี้มีทั้งผู้ที่เห็นและคัดค้าน


ขอขอบคุณ วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี


อาทิตยวารสิริสวัสดิ์ ปรีดิ์มนัสสวัสดิ์สิริค่ะ