จิรวรรณ โรจนพรทิพย์ เรื่อง /รูป
หลายคนคงจะคุ้นเคยกับ คำขวัญเมืองโพธาราม ที่กล่าวว่า คนสวยโพธาราม งดงามน้ำใจ ค่ายหลวงบ้านไร่ หนังใหญ่วัดขนอน ที่นอนนุ่มชั้นนำ ถ้ำค้างคาวร้อยล้าน งามตุ๊กตาน่าพิศ จิตรกรรมฝาผนัง หนองโพดังนมสด เลิศรสผักกาดหวาน
แต่ความจริงแล้ว เมืองโพธารามยังมีของดีอีกอย่างที่อยากแนะนำให้ผู้อ่านได้รู้จักก็คือ ข้าวโพดแปดแถว อยู่ในกลุ่มข้าวโพดข้าวเหนียว มีลักษณะพิเศษคือ ขนาดฝักเล็ก เมล็ดข้าวโพดสีขาวมีจำนวนแปดแถว รสชาติหวาน เนื้อเหนียวนุ่ม ไม่ติดฟัน สามารถปลูกได้ตลอดปี
แค่ชิมครั้งแรก มีตกหลุมรักรสชาติความอร่อยของข้าวโพดพันธุ์นี้เสียแล้ว เพราะอร่อย นุ่มและหวาน ไม่เหมือนข้าวโพดต้มที่เคยกินในพื้นที่อื่นเลย
คุณปัญญา ลูกรักษ์ เกษตรอำเภอโพธาราม และ คุณติ๊ก-นริษรา โสมณวัตร์ นักวิชาการส่งเสริมการเกษตรปฏิบัติการ สำนักงานเกษตรอำเภอโพธาราม ให้เกียรตินำทางผู้เขียนและทีมข่าวมติชนทีวี ไปสำรวจแหล่งปลูกข้าวโพดแปดแถว ที่ตำบลคลองตาคต
เมื่อพวกเราเดินทางไปถึงบ้าน ป้าส่องศรี โชคไพศาลกุล ที่บ้านเลขที่ 95/1 หมู่ที่ 7 ตำบลคลองตาคต อำเภอโพธาราม จังหวัดราชบุรี โทรศัพท์ (084) 866-1761 เจอเกษตรกรผู้ปลูกข้าวโพดแปดแถวหลายรายรอพูดคุยให้ข้อมูลกับพวกเรา เมื่อสอบถามถึงที่มาของข้าวโพดแปดแถว ชาวบ้านบอกว่า ลุงดำเป็นคนแรกที่นำมาปลูก
ดำรง มินทนนท์ หรือ ลุงดำ เล่าให้ฟังว่า เมื่อ 30 ปีก่อน ผมได้พันธุ์ข้าวโพดแปดแถวมาจากเพื่อนคนหนึ่ง จึงนำมาปลูกครั้งแรกในพื้นที่อำเภอโพธาราม และนำออกต้มขายที่หน้าวัดโบสถ์ ปรากฏว่า ชาวบ้านชอบใจในรสชาติความอร่อยของข้าวโพดพันธุ์นี้ จึงหันมาปลูกเป็นพืชเสริมหลังฤดูทำนากันอย่างแพร่หลาย ในพื้นที่ตำบลคลองตาคต และตำบลบ้านเลือก จนถึงทุกวันนี้
ที่ผ่านมา ข้าวโพดแปดแถว เป็นที่รู้จักของชาวโพธาราม และคนต่างถิ่นที่มาท่องเที่ยววัดโบสถ์ โพธารามในระดับหนึ่งเท่านั้น ลุงดำบอกว่า ข้าวโพดแปดแถวมีชื่อเสียงโด่งดังขึ้น หลังจากถูกส่งเข้าถวายในวัง ทำให้ข้าวโพดแปดแถว กลายเป็นสินค้าขึ้นชื่อของท้องถิ่น ที่นักท่องเที่ยวต้องแวะซื้อข้าวโพดแปดแถวเพื่อเป็นของฝากติดมือก่อนกลับบ้านกันเพิ่มมากขึ้น
ทุกวันนี้ แหล่งใหญ่ที่ขายข้าวโพดแปดแถว อยู่ที่วัดโบสถ์ ตำบลบ้านเลือก อำเภอโพธาราม นั่นเอง ที่นี่มีแผงขายข้าวโพดแปดแถวอยู่หลายราย ร้านดังที่มีชื่อเสียงติดปากลูกค้าคือ ร้าน ป้าแสงเดือน ในช่วงวันหยุดและเทศกาลสำคัญจะขายดีมาก ไม่ถึงช่วงบ่าย ก็ขายหมดเกลี้ยงแล้ว เรียกว่า ขายข้าวโพดต้ม จนร่ำรวยกันเลยทีเดียว
การปลูกข้าวโพดแปดแถว
โดยทั่วไปเกษตรกรแต่ละรายจะมีเนื้อที่ปลูกข้าวโพดแปดแถว ประมาณ 1 ไร่ จะแบ่งการปลูกเป็น 2 รุ่น รุ่นละ 2 งาน เมื่อปลูกและเก็บเกี่ยวข้าวโพดรุ่นแรกเสร็จ จะพักหน้าดิน และเปลี่ยนไปปลูกข้าวโพดในแปลงที่สอง เมื่อเก็บเกี่ยวรุ่นสองแล้วจะหมุนเวียนกลับมาปลูกในแปลงแรกอีกครั้งหนึ่ง วางแผนการปลูกในลักษณะนี้ ทำให้มีผลผลิตข้าวโพดแปดแถวป้อนเข้าสู่ตลาดอย่างสม่ำเสมอ
ข้าวโพดแปดแถว ปลูกได้ทั่วไป ในสภาพดินร่วน ดินร่วนเหนียวปนทราย หรือดินร่วนปนทราย ระดับหน้าดินลึก 25-30 เซนติเมตร ค่าความเป็นกรด-ด่าง ระหว่าง 5.5-6.8 ต้นข้าวโพดเติบโตดีในแหล่งที่มีแสงแดดจัด อยู่ใกล้แหล่งน้ำ ปริมาณน้ำฝนกระจายสม่ำเสมอ 1,000-1,200 มิลลิเมตร ต่อปี อุณหภูมิที่เหมาะสมต่อการเจริญเติบโต 24-35 องศาเซลเซียส ถ้าอุณหภูมิสูงกว่า 35 องศาเซลเซียส อาจจะมีปัญหาในการผสมเกสร ทำให้การติดเมล็ดไม่ดีเท่าที่ควร
เมื่อถามถึงขั้นตอนการปลูก ป้าส่องศรีเล่าว่า เริ่มจากไถดินและตากดิน 7 วัน ยกร่องปลูก ใส่ปุ๋ย สูตร 16-16-16 อัตรา 50 กิโลกรัม ต่อไร่ รองก้นร่องพร้อมปลูก ขุดหลุม 10 นิ้ว หยอดเมล็ดพันธุ์ข้าวโพดหลุมละ 6-7 เมล็ด รดน้ำตาม หลังจากนั้นประมาณ 10 วัน เมล็ดข้าวโพดก็จะงอกขึ้นเป็นต้นกล้า
เมื่อต้นข้าวโพดอายุ 15-20 วัน หว่านปุ๋ยเคมี สูตร 46-0-0 ในอัตรา 50 กิโลกรัม ต่อไร่ หลังจากนั้น คอยพรวนดิน และถอนแยกให้เหลือ 4-5 ต้น ต่อหลุม เมื่อปลูกไปได้ 40 วัน ต้นข้าวโพดจะเริ่มออกดอก ใส่ปุ๋ย สูตร 16-16-16 อีกครั้ง ข้าวโพดจะให้ผลผลิตเพียง 1 ฝัก ต่อต้น เมื่อต้นข้าวโพดอายุ 55-60 วัน ก็เก็บฝักออกขายได้ ส่วนต้นข้าวโพดหลังการเก็บเกี่ยวก็นำไปเลี้ยงวัวนมต่อไป
การขยายพันธุ์
ป้าส่องศรีเล่าว่า ชาวบ้านจะใช้วิธีปลูกและเก็บเมล็ดพันธุ์ไว้เอง ป้าจะแบ่งที่ดินประมาณ 1 ร่อง สำหรับปลูกข้าวโพดแปดแถวไว้ใช้ทำพันธุ์โดยเฉพาะ เพื่อรักษาคุณภาพความบริสุทธิ์ของสายพันธุ์ โดยใช้ระยะเวลาปลูกประมาณ 3-4 เดือน เพื่อเก็บฝักแก่ไว้ทำพันธุ์ ป้าจะคัดเลือกฝักแก่ที่มีลักษณะเป็นข้าวโพดแปดแถวเพียงอย่างเดียว เพื่อเก็บไว้ปลูกและขยายพันธุ์ในฤดูถัดไป
ข้าวโพดแปดแถว ปลูกยาก
ป้าส่องศรีเล่าว่า ข้าวโพดแปดแถว ดูแลยากกว่าข้าวโพดที่ปลูกในเชิงพาณิชย์ทั่วไป ข้าวโพดแปดแถวจะให้ผลผลิตสูงและคุณภาพดี ในช่วงฤดูหนาว ระหว่างเดือนพฤศจิกายน-กุมภาพันธ์ เมื่อถึงช่วงฤดูร้อน มักเจอปัญหาหนอนเจาะลำต้นรบกวน ทำให้ต้นข้าวโพดไม่มีฝัก แต่แก้ไขได้โดยฉีดยาฆ่าหนอน
นอกจากนี้ ในช่วงฤดูฝน ต้นข้าวโพดแปดแถวมักเกิดปัญหาเชื้อรารบกวน ทำให้เกิดอาการใบเหลืองลาย ไม่มีฝัก เมื่อเกิดอาการดังกล่าวจะไม่สามารถแก้ไขปัญหาได้ ก็ต้องถางไร่ข้าวโพดทิ้งและนำต้นข้าวโพดไปเลี้ยงวัวได้อย่างเดียว เกษตรกรส่วนใหญ่จึงหลีกเลี่ยงการปลูกข้าวโพดในช่วงหน้าฝน หรือพยายามป้องกันโรคเชื้อรา โดยนำเมล็ดพันธุ์ข้าวโพดมาคลุกยาก่อนปลูก ก็ได้ผลดีในระดับหนึ่ง
ข้าวโพดแปดแถว ให้ผลกำไรสูง
ทุกวันนี้ ข้าวโพดแปดแถวได้รับความนิยมจากท้องตลาดอย่างแพร่หลาย ไร้กังวลเรื่องการหาตลาด เพราะมีแม่ค้ามารับซื้อสินค้าถึงไร่ การปลูกข้าวโพดแปดแถวได้ผลตอบแทนที่คุ้มค่า สร้างรายได้กว่า 200,000 บาท ในแต่ละปี ทำให้ป้าส่องศรีและชาวบ้านในท้องถิ่นแห่งนี้ ปลูกข้าวโพดแปดแถวเป็นรายได้ประจำเลี้ยงครอบครัวมาตลอดระยะเวลา 20 ปีที่ผ่านมา
ป้าส่องศรีเล่าว่า การปลูกข้าวโพดแปดแถวให้ผลตอบแทนสูงกว่าการปลูกพืชชนิดอื่นๆ ปลูกได้ตลอดทั้งปี เฉลี่ยปีละ 3-4 รอบ และใช้ระยะเวลาปลูกเพียงช่วงสั้นๆ ประมาณ 55-60 วัน เท่านั้น เกษตรกรก็จะมีรายได้เข้ากระเป๋าแล้ว ทุกวันนี้ ป้าส่องศรีจะปลูกและดูแลไร่ข้าวโพดเนื้อที่ 6 ไร่ เพียงคนเดียว กิจวัตรประจำวันในการดูแลไร่ข้าวโพดก็คือ ช่วงเช้าจะรดน้ำ พรวนดินต้นข้าวโพด
เมื่อต้นข้าวโพดเติบโตจนถึงระยะเก็บเกี่ยว จะมีแม่ค้าขาประจำมาเหมารับซื้อผลผลิตทั้งหมด เพื่อนำไปต้มขายที่บริเวณหน้าวัดโบสถ์ โดยฝักใหญ่ขายในราคาฝักละ 5 บาท ส่วนฝักเล็กขายในราคา 3 ฝัก 10 บาท ปัจจุบัน ข้าวโพดแปดแถวขายดีมาก ปลูกเท่าไหร่ ก็ขายได้หมด เพราะตลาดมีความต้องการบริโภคข้าวโพดแปดแถวเพิ่มสูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง จำเป็นต้องวางแผนการผลิตเพื่อรักษาคุณภาพ โดยผลิตให้พอกับความต้องการของตลาด
ข้าวโพดแปดแถว ปลูกและขายเฉพาะในท้องถิ่นอำเภอโพธาราม ราชบุรีเท่านั้น ที่นี่ปลูกข้าวโพดแปดแถวเยอะ แต่ปลูกคนละไม่กี่ไร่ ไม่ต้องกลัวเรื่องแข่งขันด้านราคา ป้าส่องศรียืนยันว่า ข้าวโพดแปดแถวให้ผลตอบแทนที่ดีกว่าปลูกข้าวโพดพันธุ์อื่นถึง 25% มีรายได้เฉลี่ยไร่ละ 15,000 บาท ขณะที่ปลูกและขายข้าวโพดพันธุ์ได้แค่ไร่ละ 8,000 บาท เท่านั้น
ค่าใช้จ่ายส่วนใหญ่เป็นค่าปุ๋ย ค่าเตรียมแปลงปลูก และค่าน้ำ เฉลี่ยไร่ละ 4,000-5,000 บาท แต่มีรายได้จากการขายข้าวโพดแปดแถว ประมาณไร่ละ 15,000 บาท
ขอบคุณ
มติชนออนไลน์
คุณจิรวรรณ โรจนพรทิพย์
สวัสดิ์สิริชีววารค่ะ
ผู้ติดตามบล็อก : 224 คน [