เอาที่สุดคำอธิบายเรื่องทุกขัง (อนิจจัง
ทุกขัง อนัตตา) มาลง (มองเห็นภาคปฏิบัติด้วย)
ในพระบาลีและอรรถกถา ยังกล่าวถึงทุกข์ชื่ออื่นๆ กระจายกันอยู่แห่งละเล็กละน้อยอีกหลายแห่ง บางแห่งมีเพียงคำบรรยายอาการของความทุกข์ (เหมือนอย่างในมหาทุกขักขันธสูตร และจูฬทุกขักขันธสูตรข้างบนนี้) โดยไม่เรียกชื่อทุกข์ไว้โดยเฉพาะ บางแห่งก็ระบุชื่อทุกข์เฉพาะอย่างลงไป เช่น สังสารทุกข์ อบายทุกข์ วัฏฏมูลกทุกข์ อาหารปริเยฏฐิทุกข์ เป็นต้น
อย่างไรก็ดี
เรื่องทุกข์นี้ เราสามารถพรรณนาแสดงรายชื่อขยายรายการออกไปได้อีกเป็นอันมาก เพราะปัญหาของมนุษย์มีมากมาย ทั้ง
ทุกข์ที่เป็นสามัญแก่ชีวิตโดยทั่วไป และ
ทุกข์ที่แปลกกันออกไปตาม
สภาพแวดล้อมของยุคสมัย ถิ่นฐาน และสถานการณ์ แต่ไม่จำเป็นที่จะต้องบรรยายในที่นี้ให้เยิ่นเย้อเนิ่นนาน
ข้อสำคัญอยู่ที่จะต้องรู้ความมุ่งหมาย การที่ท่านแสดงชื่อทุกข์ต่างๆ ไว้มากมายนั้น ก็เพื่อให้เรารู้จักมันตามสภาพ คือตามที่เป็นจริง (
ปริญญากิจ) เพื่อปฏิบัติต่อทุกข์นั้นๆ อย่างถูกต้อง ด้วยการยอม
รับรู้สู้หน้าสิ่งที่มีอยู่ ซึ่งตนจะต้องเกี่ยวข้อง
ไม่ใช่เลี่ยงหนีอำพรางปิดตาหลอกตัวเอง หรือแม้กระทั่งปลอบใจตนประดุจดังว่าทุกข์เหล่านั้นไม่มีอยู่ หรือ ตนเองหลีกหลบไปได้แล้ว และกลายเป็นสร้างปมปัญหา เสริมทุกข์ให้หนักหนาซับซ้อนและรุนแรงยิ่งขึ้น
แต่เข้าเผชิญหน้า ทำความรู้จัก แล้วเอาชนะ อยู่เหนือมัน ทำตนให้ปลอดพ้นได้จากทุกข์เหล่านั้น
ปฏิบัติต่อทุกข์โดยทางที่จะทำให้ทุกข์ไม่อาจเกิดขึ้นได้ ตั้งแต่อย่างชั่วคราว จนถึงโดยถาวรhttps://www.bloggang.com/mainblog.php?id=samathijit&month=03-11-2023&group=88&gblog=36 ถ้าพูดอย่างศาสนาอื่นสอน เขาก็ว่า
โลกนี้คือสนามสอบ ใครถูกทดสอบมาก คนนั้นก็ได้กุศลผลบุญมาก ต้องอดทนเพื่อพระเจ้า แล้วพระเจ้าจะให้รางวัลมากมายในโลกหน้า
ฟัง อ. ชารีพ วงศ์เสงี่ยม ว่าไว้ประมาณนั้น
https://www.youtube.com/shorts/DtZX2FhM2Ls 
ชาวพุทธเองก็ได้รู้ความมุ่งหมายของเรื่องนี้ด้วย
เรื่องนี้ชาวพุทธเองยังเถียงกันสนั่น 
