Bloggang.com : บ้าได้ถ้วย : พิสูจน์อัตตาด้วยหลักปฏิจจสมุปบาท

พิสูจน์อัตตาด้วยหลักปฏิจจสมุปบาท

การพิสูจน์อัตตาด้วยหลักปฏิจจสมุปบาท (The Dependent Origination)

ความเชื่อเรื่องการมีอัตตาตัวตนนี้ พระพุทธศาสนามองว่า เกิดมีได้เพราะอาศัยทิฏฐิ (ทัศนะ) เรื่องความมี กับ ความไม่มี (สํ.นิ.(ไทย)๑๖/๔๗/๙๔)

เป็นหลักการใหญ่ เพราะอาศัยความมีกับความไม่มีนี้เองจึงทำให้สมณะกับสมณะมีความขัดแย้งกัน (ขุ. อุ.(ไทย) ๒๕/๕๔/ ๒๙๐)

โดยบางพวกแสดงทัศนะว่าสิ่งทั้งปวงมี ส่วนอีกบางพวกแสดงทัศนะว่าสิ่งทั้งปวงไม่มี ดังนั้นจึงเกิดมีความขัดแย้งกันในเรื่องนี้ขึ้น พระพุทธศาสนาแสดงทัศนะต่อทั้งสองนั้นว่า ทัศนะที่ว่าสิ่งทั้งปวงนี้มีเป็นที่สุดด้านหนึ่ง ส่วนทัศนะที่ว่า สิ่งทั้งปวงไม่มีนี้ก็เป็นที่สุดอีกด้านหนึ่งซึ่งก็ผิดด้วยกันทั้งคู่

ส่วนทัศนะของพระพุทธศาสนามีทัศนะอยู่ระหว่างจุดกึ่งกลางทัศนะทั้งสองนั้น โดยสอนว่า สรรพสิ่งทั้งปวงเกิดขึ้นได้เพราะอาศัยเหตุปัจจัยเป็นองค์ประกอบทำให้เกิด ถ้าขาดปัจจัยหรือองค์ประกอบนั้นดับลง สิ่งนั้นก็ดับไป ไม่มีสิ่งใดที่เกิดขึ้นและดำรงอยู่ได้นอกจากกฎข้อนี้

หลักคำสอนเรื่องนี้เรียกว่า ปฏิจจสมุปบาท ถือว่าเป็นกฎธรรมชาติอย่างหนึ่งไม่ว่าพระองค์จะเสด็จอุบัติขึ้นมาตรัสรู้หรือไม่ก็ตาม หลักการอันนี้ก็มีอยู่ตามธรรมชาติ เรียกว่า ธรรมฐิติ หรือ ธรรมนิยาม พระองค์เป็นเพียงผู้ค้นพบแล้วนำมาบอก แสดง แจกแจง บัญญัติ กำหนด เปิดเผย จำแนก ทำให้ง่ายแก่ชาวโลกได้เข้าใจและได้รู้ตามเท่านั้น (สํ.นิ.(ไทย) ๑๖/๒๐/๓๔)

ทัศนะของพระพุทธศาสนาในเรื่องการเกิดและการดับของสรรพสิ่งทั้งหมดนี้ ได้แสดงถึงการเกิดขึ้นด้วยการอาศัยซึ่งกันและกันเป็นห่วงโซ่ติดต่อกันไปอย่างไม่ขาดสาย (ไม่มีสิ่งใดจะเกิดขึ้นด้วยตัวของมันเอง) เรียกว่า ปฏิจจสมุปบาท แต่ถ้าเมื่อใดห่วงโซ่แห่งปัจจัยที่ทำให้เกิดนี้หมดไปหรือดับลง สรรพสิ่งที่เกิดจากการปรุงแต่งนั้นก็ดับไป เรียกว่า นิพพาน (ดับ) เพราะหมดปัจจัย

หลักการทั้งสอง คือ ปฏิจจสมุปบาทและนิพพานนี้ ได้ชื่อว่าเป็นคำสอนที่จะเข้าใจได้ยาก (ขุ.อุ.(ไทย) ๒๕/๗๒/๓๒๓)

ดังนั้น เพราะความไม่เข้าใจ (อวิชชา) เพราะความต้องการอยากจะมี และอยากจะเป็นอยู่ตลอดไป (กามตัณหา ภวตัณหา) จึงทำให้เกิดการผูกใจยึดไว้อย่างมั่นคงไม่สามารถคลายความต้องการพอใจไปได้ (อุปาทาน)
เมื่อเป็นเช่นนี้ จึงทำให้สิ่งที่เกิดแล้วยังคงได้ปัจจัยหลัก ๆ ๓ ประการ คือ อวิชชา(Ignorance) ตัณหา(Desire) และอุปาทาน(Clinging)นี้เป็นปัจจัยทำให้มีการเกิดและตายอยู่ตลอดเวลา และท่องเที่ยวไปเกิดและตายในภพภูมิต่าง ๆ มากมายจนนับชาติไม่ได้

หลักปฏิจจสมุปบาทนี้ มีองค์ประกอบทั้งหมด ๑๒ อย่าง คือ อวิชชา สังขาร วิญญาณ นามรูป สฬายตนะ ผัสสะ เวทนา ตัณหา อุปาทาน ภพ ชาติ และ ชรามรณะ หลักปฏิจจสมุปบาทนี้เป็นภาคแสดงตัวของจิต เจตสิก และรูป หรือขันธ์ ๕ นั่นเองในการเกิดขึ้นเป็นอัตตาสมมติชนิดใด เพราะเมื่อแยกให้ละเอียดแล้วปฏิจจสมุปบาท จะมีค่าเท่ากับปรมัตถธรรม ๓ ข้อแรก และ ขันธ์ ๕ ดังนี้

ปฏิจจสมุปบาท
1.อวิชชา 2.สังขาร 3.วิญญาณ 4.นามรูป 5.สฬายตนะ 6.ผัสสะ 7.เวทนา 8.ตัณห า9.อุปาทาน 10.ภพ 11.ชาติ 12.ชรา มรณะ

ปรมัตถธรรม
1.เจตสิก 2.เจตสิก 3.จิต 4.เจตสิก + รูป 5.รูป 6.เจตสิก 7.เจตสิก 8.เจตสิก 9.เจตสิก 10.รูป 11.รูป 12.รูป

ขันธ์ ๕
1.สังขาร 2.สังขาร 3.วิญญาณ 4.สัญญา + รูป 5.รูป 6.สังขาร 7.เวทนา 8.สังขาร 9.สังขาร 10.รูป 11.รูป 12.รูป

ตราบใดที่ยังไปไม่ถึงธรรมนั้น ตราบนั้นยังเป็นความรู้ ไม่ใช่ความจริง
ปัจจัตตัง เวทิตัพโพ วิญญูหิ เป็นสิ่งที่ผู้รู้ก็รู้ได้เฉพาะตน

ณ ตอนนี้ในป่าลึกสุราษฎร์ธานี "บ้าได้ถ้วย"เก็บข้อมูลอยู่ฝนตกหนักมากมายอารมณ์ ธรรม เลยบรรเจิด ขออภัยถ้าอ่านแล้วปวดหัวมากมาย

เสียงเค้าว่ากันพรรณนั้น

Create Date : 24 สิงหาคม 2551

Last Update : 24 สิงหาคม 2551 6:24:06 น.

15 comments

Counter : 830 Pageviews.

สาธุ....

ความเงียบก่อให้เกิดความรู้แจ้ง....เค้าว่ากันพรรณนั้น

โดย: NuHring

วันที่: 24 สิงหาคม 2551 เวลา:8:12:37 น.

สวัสดีเช้าวันหยุดค่ะ
...มีความสุขนะคะ

โดย: t_karnya

วันที่: 24 สิงหาคม 2551 เวลา:10:07:04 น.

สวัสดีเช้าวันหยุดค่ะ
...มีความสุขนะคะ

โดย: t_karnya

วันที่: 24 สิงหาคม 2551 เวลา:10:07:28 น.

ขอบคุณมากค่ะสำหรับเรื่องราวดี ๆที่เอามาฝากกัน
มีความสุขในวันหยุดพักผ่อนนะคะ

Happy sunday ^_^

สร้าง Comment ง่ายๆ ด้วยตัวคุณเอง..คลิ๊กที่นี่

โดย: เราสองคน (ฝากเธอ

) วันที่: 24 สิงหาคม 2551 เวลา:11:33:30 น.

อ่านเพลินกันไปเลย...

แต่ก็ยังมิค่อยเข้าใจแฮะ...เด๋วมาอีกรอบนึงละกันน๊า

โดย: +DidYouKnowMe+

วันที่: 24 สิงหาคม 2551 เวลา:11:38:26 น.

สวัสดีค่ะ ..

อ่านก็ยังไม่ค่อยรู้เรื่อง ..

แต่ก็เชื่อว่าถ้าใจสงบ .. ทุกอย่างก็จะแจ่มชัดขึ้น

มีความสุขมากมากนะคะ

โดย: บ้านอุ่นรัก

วันที่: 24 สิงหาคม 2551 เวลา:11:46:37 น.

อ่านแล้วคะ แต่ว่ายัง ** งง งง **

โดย: ต้นข้าว_ต้นนั้น

วันที่: 24 สิงหาคม 2551 เวลา:12:47:05 น.

สวัสดีค่ะ

ซอมพอ มารับลมหายใจที่นี่บ้างได้มั๊ยเอ่ย????

แระก๊อออออ....ฝากความห่วงใย คิดถึง ให้จขบ.

ทู๊ก ทุกวันเลย

มีความสุขนะคะ ขอบคุณค่ะ ที่เยี่ยมเยือน

โดย: ซอมพอแสด

วันที่: 24 สิงหาคม 2551 เวลา:14:59:47 น.

เม้นท์รอบแรกไม่ติดไม่ทราบว่าต้องล็อคอินก่อนหรือไม่คะ

ก่อนอื่น สาธุกับธรรมะดีดีที่นำมาฝากและขอบคุณที่แวะไปเม้นท์ให้ที่บล็อคนะคะ เลยตามมาดูของคุณบ้าง น่าสนใจมากค่ะ เพราะว่าเรากำลังอ่านเกี่ยวกับเรื่องนี้อยู่พอดี..ขอบคุณนะคะ

เอาไว้จะแวะมาติดตามเรื่อย ๆค่ะ ขอแวะมาทักทายเท่านี้ก่อน Have a nice day ka.

โดย: กตัญญุตา IP: 91.36.76.9 วันที่: 24 สิงหาคม 2551 เวลา:16:44:44 น.

ฝนที่ตกอยู่ทางโน้น หนาวถึงคนทางนี้

อ่านแล้วไม่ปวดหัว แต่รู้เรื่องนิดเดียว

โดย: nang_sida

วันที่: 24 สิงหาคม 2551 เวลา:20:03:18 น.

กฎธรรมชาติและความเป็นไปยอมรับได้เสมอค่ะ ไม่ช้า ก็เร็วนะ..

โดย: I_sabai

วันที่: 24 สิงหาคม 2551 เวลา:21:44:29 น.

สวัสดีค่ะ

แวะเข้ามาทักทายนะคะ

โดย: รัชนีกานต์

วันที่: 24 สิงหาคม 2551 เวลา:23:08:09 น.

ดีจัง ความเงียบทำให้คนรู้ตัวตน สงสัยต้องปลีกตัวไปหาความเงียบบ้างเผื่อได้สติ ปัญญา และเข้าใจหลักธรรมมากขึ้น

สาธุ ขอให้งานเสร็จเร็วๆๆเหอะ กลัวจะซึ่งในหลักธรรมและบวชจังเลย

ดูแลรักษาตนเองนะ ห่วงมากมาย

โดย: คนดี IP: 202.29.52.240 วันที่: 25 สิงหาคม 2551 เวลา:19:29:41 น.

luv to read ur artcle ohhhhhh ur blog

โดย: Stjerne Ng

วันที่: 27 สิงหาคม 2551 เวลา:4:47:46 น.

โยนิโสมนสิการ
กับปฏิจฯดูจะเป็นสิ่ง
เดียวกัน
เพราะไปอ่านในพุทธธรรม
ฉบับขยาย

โดย: Mr.Chanpanakrit

วันที่: 26 ตุลาคม 2551 เวลา:23:40:12 น.