Bloggang.com : บ้าได้ถ้วย : นิพพานกับความเป็นอนัตตา

นิพพานกับความเป็นอนัตตา

นิพพาน ...อนัตตา… นิพพาน

พุทธพจน์กล่าวถึง นิพพาน และบัญญัติว่าเป็น อนัตตา ปรากฏในวินัยปิฎกปริวาร พระไตรเล่มที่ ๘ ความว่า “สังขารทั้งปวง ที่ปัจจัยปรุงแต่ง ไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา พระนิพพาน และบัญญัติ ท่านวินิจฉัยว่าเป็นอนัตตา
( อ้างอิง อนิจฺจา สพฺเพ สงฺขารา ทุกฺขานตฺตา จ สงฺขตา นิพฺพานญฺเจว ปณฺณตฺติ อนตฺตา อิติ นิจฺฉยา. : วิ.ป. ๘/๒๕๘/๑๙๔. ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. ๒๕๐๐. )

อรรถกถาอธิบายว่า “คำว่า ‘ท่านวินิจฉัยว่า เป็นอนัตตา’ คือ ท่านวินิจฉัยแล้วว่าเป็น อนัตตา”
( อ้างอิงจาก อนตฺตา อิติ นิจฺจยาติ อนตฺตา อิติ วินิจฺฉิตา. : วิ.อ.๓/๒๕๗/๔๒๒. ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. ๒๕๓๔.)

การแปลอย่างนี้ เพราะ นิพฺพานํ เป็น นปุงสกลิงค์ ปณฺณตฺติ เป็น อิตถีลิงค์ เป็นประธานทั้ง ๒ บท นิจฺฉยา เป็นกิริยานามกิตก์ ประกอบเป็นอิตถีลิงค์เพราะอยู่ใกล้บทกว่า ปณฺณตฺติ หลักการประกอบวิภัตติวจนะ และลิงค์ของบทที่เกี่ยวข้องเป็นวิเสสนะเป็นกิริยาของบทนามนามหลายบท และต่างลิงค์กัน จะประกอบวิภัตติและลิงค์อนุวัตรตามบทนามนามที่อยู่ใกล้

เรื่องนิพพานและบัญญัติเป็นอนัตตานี้ ที่ท่านนำมากล่าวไว้คู่กัน ฎีกาได้อธิบายเหตุผลไว้ว่า
“ในคำนี้ว่า นิพฺพานญฺเจว ปญฺญตฺติ ในพระบาลีมีอธิบายว่า เพราะการบัญญัติว่า บุคคลเป็นต้นอันเป็นสมมติสัจจะ ซึ่งท่านอาศัย สังขตธรรมบัญญัติไว้ ไม่ควรที่จะกล่าวว่าประกอบด้วยลักษณะสอง คือ อนิจจลักษณะและทุกขลักษณะ

ซึ่งกำหนดเป็นวัตถุธรรมที่ประกอบด้วยความเกิดขึ้นและความพินาศไปเพราะไม่มีอยู่โดยปรมัตถ์ แต่ควรที่จะกล่าวว่าเป็นอนัตตา เพราะเว้นจากความเป็นอัตตาที่กำหนดโดยความเป็นผู้กระทำและเป็นผู้เสวยผลการกระทำ เพราะฉะนั้น แม้บัญญัตินี้พร้อมด้วยนิพพานซึ่งเป็นสิ่งที่มีอยู่ ท่านกล่าวว่า ‘วินิจฉัยว่าเป็น อนัตตา’ เพราะเสมอกันโดยความเป็นอสังขตะ. จริงอยู่สมมติแม้ไม่มีอยู่ก็เป็นอสังขตะ เพราะไม่ถูกปัจจัยใดๆ กระทำขึ้น”
( อ้างอิงจาก วิมติ.ฎีกา ๒/๒๕๗/๓๕๑. ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. ๒๕๓๗. )

พระนิพพานมิใช่บัญญัติ นั่นก็คือ ทั้งพระนิพพานและบัญญัติต่างก็เป็นอสังขตะ ท่านจึงนำมากล่าวไว้คู่กัน แต่ก็เป็นคนละอย่างกัน คือ นิพพานก็อันหนึ่ง บัญญัติก็อันหนึ่ง ซึ่งท่านพระพุทธทัตตเถระ ได้แสดงไว้ในคัมภีร์อภิธัมมาวตาร ว่า นิพพานกับบัญญัติเป็นคนละอย่างกัน ความว่า

“ว่าโดยปรมัตถ์ พระนิพพานเป็นสภาวะอย่างหนึ่งที่มีอยู่นั่นเทียว ก็พระนิพพานนั้นมิใช่เป็นสิ่งที่ไม่ปรากฏซึ่งต่างจากปกติของพวกปกติวาที ต่างจากอัตตาของพวกเดียรถีย์ และต่างจากเขากระต่ายที่ไม่ปรากฏอยู่ ถามว่า ถ้าพระนิพพานเป็นเพียงบัญญัติไซร้ ข้อนั้นไม่ถูกต้องเพราะอะไร เพราะจิตและเจตสิกธรรมทั้งหลายที่รับพระนิพพานเป็นอารมณ์นั้น เป็นสิ่งที่มีสภาวธรรมที่บุคคลไม่ควรกล่าวว่าเป็นอดีต ปัจจุบัน หรืออนาคต เป็นอารมณ์... เพราะฉะนั้น พระนิพพาน จึงไม่ใช่เป็นเพียงบัญญัติ และเพราะภาวะที่พระนิพพานเป็นบัญญัติ จึงไม่ถูกต้อง”
( อ้างอิงจาก อภิ.วตาร. ๗๗๑/๑๐๔-๑๐๕. ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. ๒๕๔๑. )

เสียงเค้าว่ากันพรรณนั้น

Create Date : 03 เมษายน 2552

Last Update : 3 เมษายน 2552 18:17:51 น.

51 comments

Counter : 1334 Pageviews.

เจิมทันมั้ยคะ

โดย: รัชชี่ (รัชชี่

) วันที่: 3 เมษายน 2552 เวลา:19:08:42 น.

เจิมทันมั้ยคะ

โดย: รัชชี่ (รัชชี่

) วันที่: 3 เมษายน 2552 เวลา:19:08:43 น.

แม้ไม่ใช่ในภพนี้ ภพถัด ๆ ก็ปรารถนาที่จะไม่กลับมาเกิดอีกค่ะ

โดย: รัชชี่ (รัชชี่

) วันที่: 3 เมษายน 2552 เวลา:19:12:17 น.

when you are alone
sometime, when your heart break
who is the curer for you...
you always, in some moment of your
life.. stay alone and feeling lonely even
peoples are around you; friend, family even lover
but deep in your heart you still felt like something in your life
is gone, you scream for help, for love and for many thing that you want
but...saden that their is no one there for you, why don't you go to "GOD"
ask he for help believe me you will find the ways out and be ready for miracal
to happen into your life as it does happen to me

โดย: ns IP: 124.120.17.240 วันที่: 3 เมษายน 2552 เวลา:20:35:37 น.

เอาตุ๊กตามาฝากก้าบ

โดย: พลังชีวิต

วันที่: 3 เมษายน 2552 เวลา:21:34:31 น.

สุดสัปดาห์ - Hi5 กราฟฟิคสำหรับคอมเมนต์

โดย: Moon~JulY

วันที่: 4 เมษายน 2552 เวลา:5:34:18 น.

โดย: วนิส

วันที่: 4 เมษายน 2552 เวลา:11:13:13 น.

หากแม้ว่าวารีนั้นได้พูดหรือล่วงเกินท่านใดหรือพูดออกไปล่วงเกินท่านวารีขอขมาโหสิกรรมด้วยนะเจ้าคะ

กัลยาณมิตรโปรดเมตตาธรรมอโหสิกรรมแก่ข้าพเจ้า ข้าพเจ้า ก็ขออโหสิกรรมให้กับทุกท่านกัลยาณมิตรที่

ได้มีการกระทบกระทั่งกัน หากข้าพเจ้าล่วงเกินทุกท่านด้วยเหตุอันใดก็ตามทั้งระลึกได้ก็ดีและระลึกไม่ได้ก็ดี

เจตนาและ ไม่เจตนาก็ตาม ด้วย ... กรรมใดที่ได้กระทำ ด้วย กายก็ดี วาจาก็ดี ใจก็ดี ...ขอให้ทุกๆท่านอโหสิกรรมแก่

ข้าพเจ้าด้วย

สวัสดีเจ้าค่ะ-..คุณ....ขอนุญาติรบกวนสักนิดนะเจ้าค่ะกระทู้ต่อเนื้องเจ้าค่ะ
ช่วยฝากโหวตให้เด็กๆหน่อยนะเจ้าคะโหวตให้นิดเพื่ออนาคตของเด็กเจ้าค่ะ

ช่วยเด็กๆสักนิดเจ้าค่ะช่วยโหวตนิดนะเจ้าคะ
ตามลิ้งค์ไปเลยเจ้าค่ะ
//www.pantip.com/cafe/religious/topic/Y7699381/Y7699381.html

โดย: yoja

วันที่: 4 เมษายน 2552 เวลา:13:23:10 น.

ขอบคุณนะคะ....

โดย: JustWannaLive

วันที่: 4 เมษายน 2552 เวลา:15:41:32 น.

ขอบพระคุณสำหรับคำอวยพรครับผม...

โดย: peeradol33189

วันที่: 4 เมษายน 2552 เวลา:18:31:11 น.

แวะมาเยี่ยมเยียน สบายดีนะคะ ขอให้มีความสุขในวันหยุดค่า

โดย: ดวงตาสวรค์ (ดวงตาสวรรค์

) วันที่: 4 เมษายน 2552 เวลา:21:33:06 น.

แวะมาเยี่ยมค่ะ

โดย: coji

วันที่: 5 เมษายน 2552 เวลา:11:27:03 น.

โดย: พลังชีวิต

วันที่: 6 เมษายน 2552 เวลา:15:56:26 น.

สวัสดีค่ะ..เป็นงัยบ้างค่ะ สบายดีนะคะ
วันนี้แวะมาส่งเข้านอนนะคะ หลับฝันดีค่ะ

โดย: Nissan_n

วันที่: 6 เมษายน 2552 เวลา:20:38:19 น.

โมจัง..แวะมา....ซาโยนาระ...จ้า....
ขอบคุณมิตรภาพดีๆ ที่มีให้กันนะคะ...

โดย: +DidYouKnowMe+

วันที่: 7 เมษายน 2552 เวลา:8:20:33 น.

มีความสุขมากๆนะเจ้าคะวันนี้
ขอบคุณกัลยาณมิตรที่ดีเจ้าค่ะ

โดย: yoja

วันที่: 7 เมษายน 2552 เวลา:13:26:04 น.

สวัสดีค่ะ สบายดีไหมคะ เนื้อหายังคงแน่นเหมือนเดิมนะเนี้ย...

โดย: nang_sida

วันที่: 7 เมษายน 2552 เวลา:19:41:49 น.

สวัสดีค่ะ

โดย: redclick

วันที่: 9 เมษายน 2552 เวลา:8:28:48 น.

ถึงบ้านหรือยัง
อย่าผ่านไปที่ชุมนุมน๊า
เป็งห่วงงะ

โดย: พลังชีวิต

วันที่: 9 เมษายน 2552 เวลา:22:52:00 น.

ถ้าอยากให้ชัดเจนกว่า
นี้ขอแนะเสริมครับ

หนังสือชื่อ "กรณีธรรมกาย"
ของท่าน พระธรรมปิฎก
ครับท่าน

โดย: Mr.Chanpanakrit

วันที่: 10 เมษายน 2552 เวลา:0:53:06 น.

หมูกิ๊บ มาสวัสดีปีใหม่ไทยล่วงหน้าค่ะ

ขอให้ความสุขกับครอบครัวและคนที่รักนะคะ

เดินทางท่องเที่ยวปลอดภัยโดยสวัสดิภาพ และอย่าลืมของฝากด้วยจ้า...

หมูกิ๊บขอลาพักร้อนยาวเลยนะคะ ตั้งแต่วันที่ 10-19 เมษาเลยค่ะ

ถึงจะลายาว แต่ก็ยังคิดถึงเหมือนเดิมจ้า

โดย: เป็นสมาชิกเมื่อวาน

วันที่: 10 เมษายน 2552 เวลา:1:12:01 น.

อมิตตาพุทธ

โดย: kai (aitai

) วันที่: 10 เมษายน 2552 เวลา:10:02:01 น.

สวัสดีค่ะ

สงกรานต์นี้ไปเที่ยวไหนขอให้สนุก
เดินทางก็ให้ปลอดภัยนะคะ
ขอพระคุ้มครองค่ะ

โดย: รยา (raya-a

) วันที่: 10 เมษายน 2552 เวลา:15:29:00 น.

แวะมาอวยพรวันสงกรานต์ค่ะ มีความสุขมากมากนะคะ

วันสงกรานต์ปีใหม่ไทยให้พบสุข ปลดเปลื้องทุกข์ห่างไกลใจเจ้าหนา เดินทางไปถิ่นใดที่ไกลตา ขอให้ท่านนั้นพบพาลความปลอดภัย

โดย: Nissan_n

วันที่: 10 เมษายน 2552 เวลา:18:02:45 น.

ไปเที่ยวไหนมะได้
เล่นคนแถวนี้เลยดีก่า
เอาน้ำป่าย อิๆๆๆๆๆ

โดย: พลังชีวิต

วันที่: 11 เมษายน 2552 เวลา:18:16:53 น.

สุขสันต์วันปีใหม่ไทยค่ะ

สุขสันต์วันสงกรานต์ ...
ให้เบิกบาน สำราญใจ ในปีนี้
ให้เย็นกาย สบายใจ ให้เปรมปรีด์
สาดความสุข ทุกคนมี ทวีชัย.

โดย: I_sabai

วันที่: 11 เมษายน 2552 เวลา:19:28:56 น.

ง่วงนอนแล้วอ่ะ

โฮะๆๆ อันนี้ก็เป็นความไม่เที่ยงแท้แน่นอนอีกอันหนึ่ง

ร่างกายต้องการพักผ่อน ต้องการกิน ต้องการอยู่ ต้องการอะไรอีกหลาย ๆ อย่าง

ไม่สิ้นสุด ไม่จีรัง

ก็แค่นั้นเอง

โฮะๆ เป็นกะลังใจให้จ๊า

โดย: minporee

วันที่: 11 เมษายน 2552 เวลา:23:30:00 น.

สุขสันต์วันสงกรานต์ค่ะ

โดย: redclick

วันที่: 12 เมษายน 2552 เวลา:8:06:50 น.

สวัสดี ปี๋ใหม่เจ้า ซอมม์..(คนเหนือขอทักทายให้ชุ่มชื่นใจ มั่ง) emo

ขอให้ มีความสุข สมหวัง มีพลังกายใจที่เข้มแข็ง

พบโชคชัย ไร้ทุกข์ สุขทวีทุกๆวัน นะคะ

"ขอฮื้อม่วนอก ม่วนใจ๋ เน่อเจ้า" emo

โดย: ซอมพอแสด

วันที่: 12 เมษายน 2552 เวลา:10:21:48 น.

โดย: coji

วันที่: 12 เมษายน 2552 เวลา:11:17:27 น.

สาธุ ด้วยคนค่ะ

มาอวยพรให้มีความสุขในวันสงกรานต์ค่ะ

โดย: ซองขาวเบอร์ 9

วันที่: 12 เมษายน 2552 เวลา:18:36:34 น.

กาลละครั้งหนึ่งนานมาแล้ว
มีอาณาจักรการ์ตูน
ทุกอย่างเกิดขึ้นได้
ในอาณาจักรนี้
ง่ายแค่เพียงนึกถึง

โดย: พลังชีวิต

วันที่: 12 เมษายน 2552 เวลา:23:57:20 น.

วันสงกรานต์แวะมาทักทาย สวัสดีปีใหม่ไทย สุข สดชื่น นะค่ะ

โดย: ตู้เก็บของ

วันที่: 13 เมษายน 2552 เวลา:1:02:47 น.

ซาหวัดดีวันสงกรานต์จ๊า

ขอให้มีความสุขมาก ๆ น๊า

โดย: minporee

วันที่: 13 เมษายน 2552 เวลา:9:39:18 น.

ในวาระดิถีขึ้นปีใหม่ สงกรานต์ไทยสุขสันต์กันทั่วหน้า
จงสดชื่นรื่นสุขทุกเวลา มีปัญหามากมายมลายไป
มีสินทรัพย์นับล้านขั้นเศรษฐี มั่งมีโภคทรัพย์อสงไขย
ปรารถนาจะได้ในสิ่งใด ขอให้สมหวังดังเจตนา
ให้ราบรื่นรุ่งโรจน์ในการงาน บริวารมากมายไว้ปรึกษา
คอยแวดล้อมปัดเป่าภัยไม่บีฑา อารักขาพูนเพิ่มเสริมบารมี
ให้ครอบครัวมั่นคงดำรงสุข นิราศทุกข์สุขเกษมมีศักดิ์ศรี
มีความรักพูนเพิ่มเสริมไมตรี ให้ชีวีมีสุขสราญใจ
ที่เจ็บไข้ให้หายมลายสิ้น ทั่วทั้งกายินสุขภาพจงสดใส
จงมองโลกแง่ดีมีกำไร ชีวิตใสสะอาดปราศมลทิน
ให้มั่นคงรักชาติศาสน์กษัตริย์ ปฏิบัติธรรมประเสริฐเลิศถวิล
ประพฤติตนเป็นคนดีของแผ่นดิน เป็นอาจินทั่วไทยใจสราญ

โดย: นู๋ดีค่ะ (kun_isara

) วันที่: 13 เมษายน 2552 เวลา:13:42:53 น.

สุขสันต์วันสงกรานต์
ขอให้สุขภาพดี และมีความสุขมากๆค่ะ

ไม่ได้ออกไปเล่นน้ำ….ขอเล่นที่นี่แล้วกันเน๊อะ

คมคำ : ตัวเลขอายุที่เพิ่มขึ้น บอกถึงเวลาที่เหลือน้อยลง

โดย: ร่มไม้เย็น

วันที่: 13 เมษายน 2552 เวลา:23:42:01 น.

รักร่วมรวมใจ ผูกพันสายใย….ในวันครอบครัวค่ะ

สุขสันต์วันครอบครัวนะคะ

คมคำ : พลังรักจากครอบครัวคือพลังที่ยิ่งใหญ่ยิ่งกว่าพลังใด

โดย: ร่มไม้เย็น

วันที่: 14 เมษายน 2552 เวลา:21:40:31 น.

อืมม์ ผ่านมาได้สาระไปทุกที

สุขสันต์วันสงกรานต์ค่ะ

โดย: Big Spender

วันที่: 14 เมษายน 2552 เวลา:22:42:42 น.

สวัสดีปีใหม่ไทยค่ะ
สงกรานต์ทั้งที ไปเที่ยวไหนรึเปล่าคะ
เทศกาลเย็นๆ ทำใจให้เย็นๆ นะคะ
จะได้สดชื่นนนน

โดย: Ann (ann_shinchang

) วันที่: 14 เมษายน 2552 เวลา:23:16:40 น.

ร้อนกายพอทนได้
แต่ร้อนใจเพราะคิดถุง
มันดับมะได้ อิๆๆๆๆ

โดย: พลังชีวิต

วันที่: 16 เมษายน 2552 เวลา:22:11:54 น.

สวัสดีปีใหม่ไทยคับ ขอให้มีความสุขมากๆน่ะคับ...

โดย: To-ne-T

วันที่: 17 เมษายน 2552 เวลา:3:05:18 น.

ซาหวัดดีค๊า

แค่นี้อ่ะนะ

ขอให้มีความสุขมาก ๆ นะค๊า

โดย: minporee

วันที่: 17 เมษายน 2552 เวลา:19:54:20 น.

ขอบคุณนะคะ ไม่ได้เข้าบล็อกตัวเองซะนาน
เลยไม่ทราบว่า เข้ามาอวยพรปีใหม่ด้วย
ขอให้เจ้าของบล็อกนี้มีความสุขตลอดไปนะคะ อิอิ

โดย: หนิง IP: 125.25.221.117 วันที่: 19 เมษายน 2552 เวลา:17:18:49 น.

สาธุ สาธุ สาธุ

Rafael Nadal แชมป์ 5 สมัย Monte Carlo Rolex Master 2009
(6-3/2-6/6-1)ขนะ โนวัค โยโควิก

ถ้วยเป็นรูปหัวใจซะด้วย

โดย: เริงฤดีนะ

วันที่: 20 เมษายน 2552 เวลา:0:29:52 น.

สวัสดีค่ะ...สบายดีนะค่ะ

โดย: หมูอ๊วนอ้วน

วันที่: 20 เมษายน 2552 เวลา:22:59:14 น.

ขอความช่วยเหลือด่วนคับ
คุณพ่อของเพื่อนเรา
กำลังรอรับการผ่าตัด
หลอดเลือดหัวใจ
ต้องการเลือดกรุ๊บ
group B (Rh-)

https://www.bloggang.com/mainblog.php?id=powerup