การปกครองนั้นเป็นทั้งศาสตร์และศิลป์ เป็นศาสตร์เพราะเรียนกันได้สอนกันได้ดังที่มีวิชาชื่อรัฐศาสตร์ รัฐ ประศาสนศาสตร์ และการบริหารรัฐกิจ เอาไว้สอนคนที่อยากเป็นนักปกครอง


 เป็นศิลป์เพราะบางครั้งต้องใช้เทคนิคและอุบายเฉพาะตัวหลายอย่างที่ไม่มีในตำราเพื่อจะให้การปกครองออกมาเรียบร้อย ราบรื่น เรื่องนี้คงมาจากประสบการณ์มากกว่าการเรียนการสอนในชั้น แต่พอประสบการณ์ทั้งจากที่ตนเองทำและเห็นคนอื่นทำมีมากเข้า ทั้งมีแววว่าพอจะ “เรียน” และ “เลียน” กันได้ก็อาจมีคนนำไปเขียนเป็นตำราเล่าสู่กันฟังจนกลายเป็นศาสตร์ไปในที่สุดก็ได้





พระเจ้าทรงธรรม ท่านมี ผบ.ทบ.คู่ใจชื่อเจ้าพระยากลาโหม ลงว่ารัฐบาลหนีบหรือซี้ปึ้กกับ ผบ.ใครก็ทำอะไรไม่ได้ เคยมีขบถญี่ปุ่นบุกเข้าจับพระเจ้าทรงธรรม แต่พระสงฆ์เข้าช่วยปกป้องพาหลบหนีไปได้ ครั้นเจ้าพระยากลาโหมยกทหารมาช่วยอีกแรง ขบถก็พ่ายแพ้ ก่อนสวรรคตพระเจ้าทรงธรรมฝากฝังพระเชษฐาธิราช พระราชโอรสพระองค์ใหญ่ไว้กับท่านเจ้าพระยาให้ช่วยอุ้มชูดูแล เมื่อสวรรคตแล้วเจ้าพระยากลาโหมก็ตั้งรัฐบาลในค่ายทหารยกพระเชษฐาธิราชขึ้นเป็นกษัตริย์ แต่ตัวท่านเองก็พลอยมีอำนาจมีหน้ามีตาไปด้วยเพราะใคร ๆ ก็ยำเกรงบารมีว่า ผบ.ท่านใหญ่จริง ถึงขนาดช่วยตั้งรัฐบาลได้จึงพากันเข้าสวามิภักดิ์



คลิกชมภาพและอ่านต่อที่นี่...