นิพพาน คือคำที่พระพุทธเจ้าตรัสสอนเอาไว้ และหากศึกษาดี ๆ เราจะพบว่า การจินตนาการถึงนิพพานไม่ใช่เรื่องง่าย ฉะนั้น เราจึงต้องมาดูสิ่งอื่นประกอบด้วย เช่น ผู้เข้าถึงนิพพานนั้นเป็นอย่างไร
อันดับแรก นิพพานไม่ใช่การดับสูญ หากนิพพานเป็นการดับสูญ แล้วทำไมจึงต้องมาสอนให้นิพพานกัน และทำไมเมื่อมีผู้กล่าวว่าพระพุทธเจ้าสอนการขาดสูญ พระพุทธองค์จึงทรงตรัสว่าพระองค์สอนการขาดสูญของกิเลสเท่านั้น การกล่าวว่าพระองค์สอนการขาดสูญจึงเป็นเรื่องผิด
อีกทั้งนิพพานนั้นมีคุณสมบัติอันวิเศษหลายประการ เช่น มีความเป็นอมตะ มีความเที่ยงแท้ เป็นบรมสุข (ไม่ใช่ไม่มีสุขไม่มีทุกข์) ผู้ที่เข้าถึงนิพพานก็กลับเป็นผู้เบิกบาน มีสติ มีปัญญาเหนือกว่าคนทั่วไป ซึ่งไม่น่าจะเป็นคุณสมบัติของความขาดสูญที่ไม่ควรจะมีอะไรเลย แต่ปรากฎว่าผู้ที่ถึงฝั่งพระนิพพานแล้ว มักมีคุณสมบัติที่เลิศกว่าคนธรรมดาด้วยซ้ำ เช่น มีความประพฤติดี มีปัญญาดี มีฤทธิ์ มีความแตกฉานด้านภาษา เป็นต้น
ฉะนั้น ดูจากผู้ที่เข้าถึงนิพพานมีพระสัมมาสัมพุทธเจ้า เป็นต้น นิพพานย่อมไม่ใช่อะไรที่เลวร้ายหรือน่ากลัวอย่างที่หลายคนจินตนาการ เพราะพระพุทธเจ้าและพระอรหันต์ผู้เข้าถึงนิพพาน ล้วนเป็นผู้มีอัธยาศัยอันดีงามและเบิกบาน ไม่ใช่ห่อเหี่ยวไร้อารมณ์ อีกทั้งไม่ใช่การสูญหายไปเฉย ๆ เป็นการสูญหายของเหตุและปัจจัยเท่านั้น สิ่งที่เกิดแต่เหตุ สิ่งนั้นย่อมดับ นั่นคือทุกอย่างที่เรารับรู้ในโลกนี้ แต่นิพพานไม่เคยเกี่ยวข้องกับโลกนี้ นิพพานไม่มีเกิด จึงไม่มีการดับ ทว่านิพพานก็คือนิพพาน ไม่ใช่ความดับสูญและไม่ใช่ตัวตนด้วย เพราะตัวตนมันเกิดได้และดับได้
ในหลายพระสูตรมีการแจกแจงไปว่า ผู้คนยึดตัวตนเพราะเป็นสัตว์บ้าง เป็นมนุษย์บ้าง เป็นรูปพรหมบ้าง เป็นอรูปพรหมบ้าง ซึ่งเป็นสัตว์ที่มีวิญญาณเป็นเครื่องรู้ และการยึดตัวตนก็สุดเพียงแค่นี้ แต่พอเลยจากอรูปพรหมไปถึงนิพพานก็ไม่มีการยึดตัวตนแล้ว ที่ไม่ต้องยึดเพราะนิพพานไม่มีปัจจัยใด ๆ ให้หลงผิด ไม่มีปัจจัยใด ๆ ให้สมมติ มันเป็นอย่างไรก็เป็นอย่างนั้น แต่ถึงจุดนี้เพราะการจินตนาการของคนธรรมดาไปไม่ถึง จึงมีวาทะต่าง ๆ กันไป แปลตำราต่าง ๆ กันไป หรือมีผลการปฏิบัติต่าง ๆ กันไป แต่ไม่จำเป็นต้องไปกล่าวถึงจุดนั้น รู้แค่ว่านิพพานนั้นดีจริงก็พอ เพราะผู้ที่บรรลุถึงนิพพานแล้ว ย่อมเห็นด้วยตนเองว่าไม่มีสิ่งใดเปรียบได้ ไม่ใช่แค่ความดับสูญอย่างที่เราจินตนาการ ไม่ใช่อะไรสักอย่างที่เราจินตนาการจากสิ่งที่เราเคยพบเห็น พระพุทธเจ้าจึงทรงปฏิเสธทิฎฐิของนักปราชญ์ทั้งหลาย เพราะการจินตนาการใด ๆ ในโลกมันไปเทียบเคียงนิพพานไม่ได้นั่นเอง
ถ้าจะกล่าวโดยสรุป นิพพานนั้นคือจุดหมายปลายทางของทุกคน และเป็นทุกสิ่งที่ทุกคนต่างแสวงหา ไม่มีใครเลยที่ไปถึงนิพพานแล้วจะไม่พอใจ ไม่ว่าเราจะปรารถนาอะไรในโลกนี้ พอถึงนิพพานแล้วย่อมพอใจเฉพาะนิพพานนั้น เพราะไม่มีอะไรเปรียบได้ แต่ที่เรายังไม่เข้าใจหรือยังไม่อยากปรารถนานิพพาน เพราะเราเคยชินกับสภาพของใจที่มีกิเลสสิงอยู่ในใจ ซึ่งกิเลสคือโลภ โกรธ หลง จะคอยสอนให้เราพอใจและชอบใจกับสิ่งอื่นที่มีสุขเป็นประตูแต่มีปลายทางเป็นทุกข์อยู่ร่ำไป
เปรียบเหมือนโจรที่มีความสุขกับทรัพย์ที่ขโมยมาได้ แต่ก็ต้องคอยหนีตำรวจ คอยหลบซ่อน คอยวางแผนปล้น เอาชีวิตไปเสี่ยงตายกับทรัพย์จำนวนไม่มาก ย่อมไม่เข้าใจความสุขของคนที่ทำมาหากินสุจริตจนฐานะมั่นคงและไม่ต้องคอยระวังตำรวจฉันใดฉันนั้น ความสุขที่มนุษย์แสวงหาก็ฉันนั้น เมื่อเทียบกับนิพพานแล้วเทียบไม่ได้เลย เหมือนฝุ่นที่ปลายเข็ม ไม่สามารถเทียบกับผืนปฐพีอันกว้างใหญ่ได้เช่นนั้น ดังนั้น นิพพานจึงกล่าวได้ว่าเป็นเลิศที่สุด เป็นยอดที่สุด ไม่มีสิ่งใดเสมอเหมือนได้ และแน่นอน ที่มันเป็นเช่นนั้นเพราะมันเป็นสิ่งที่มีสาระ ไม่ใช่สิ่งที่ไร้สาระเหมือนความคิดที่ว่านิพพานแล้วจะดับสูญเหมือนการตายแล้วสูญ เพราะความดับสูญมันหาสาระไม่ได้ ซึ่งตรงข้ามกับนิพพานเลย ความจริงคือทุกสิ่งที่ดับสูญไปล้วนไม่ใช่นิพพาน เพราะนิพพานไม่มีการเกิดและไม่มีการดับ แต่ทว่ามีการเข้าถึงได้อยู่
| Create Date : 16 มกราคม 2567 |
| Last Update : 16 มกราคม 2567 7:13:24 น. |
|
0 comments
|
| Counter : 75 Pageviews. |
 |
|
|
|
|
 |
|
