 ดูหลังบ้านแล้วมีหลายคำถาม  จขกท. ศึกษามาพอสมควร ทั้งอ่าน ฟัง เอาเรื่องนี้ก่อน
ถาม 
> สันตติคืออะไร และสันตติขาดเป็นอย่างไร
ขอทราบความหมายของคำว่า สันตติ และสันตติขาด ปฏิบัติภาวนาไปถึงตรงไหน ถึงจะพบเจอกับอาการสันตติขาด ตัวอย่างของการภาวนาในแบบสันตติขาด และสันตติขาดมีประโยชน์อย่างไร
ขอถามว่าอาการอย่างนี้
เห็นอะไรที่ตาดับลงที่ตา , เสียงได้ยินที่หูดับลงที่หู ,จมูกได้รับกลิ่น กลิ่นดับลงที่จมูก, ลิ้นสัมผัสรส ดับลงตรงลิ้น ลิ้นไม่รับรสอร่อยหรือไม่อร่อย, ผิวกายถูกกระทบสัมผัส การกระทบดับลงตรงนั้น ไม่เกิดความรู้สึกอะไรต่อ, มีความรู้สึก นึกคิดอะไรเกิดขึ้นที่ใจ ดับลงที่ใจ ไม่ปรุงแต่งต่อ คือทั้งหมดที่มากระทบเข้ากับ ตา หู จมูก ลิ้น กาย และใจ เมื่อถูกกระทบ แล้วดับลงตรงนั้น เดี๋ยวนั้นตอนนั้น ทำให้ผู้ฝึกปฏิบัติภาวนา ไม่มีความรู้สึกยินดีหรือยินร้ายอะไร มีแต่สติสัมปชัญญะคงมั่นอยู่ อาการอย่างนี้เรียกว่า สันตติขาด หรือไม่
https://pantip.com/topic/38175600
- สิ่งที่ปิดบังไตรลักษณ์
ทั้งที่ความเป็นอนิจจัง ทุกข์ และอนัตตา นี้ เป็นลักษณะสามัญของสิ่งทั้งหลาย เป็นความจริงที่แสดงตัวของมันเองอยู่ตามธรรมดาตลอดทุกเวลา แต่คนทั่วไปก็มองไม่เห็น ทั้งนี้เพราะเป็นเหมือนมีสิ่งปิดบังคอยซ่อนคลุมไว้ ถ้าไม่มนสิการคือไม่ใส่ใจพิจารณาอย่างถูกต้อง ก็มองไม่เห็น สิ่งที่เป็นเหมือนเครื่องปิดบังซ่อนคลุมเหล่านี้ คือ
๑. สันตติ บังอนิจจลักษณะ
๒. อิริยาบถ บังทุกขลักษณะ
๓. ฆนะ บังอนัตตลักษณะ
๑. ท่านกล่าวว่า เพราะมิได้มนสิการความเกิดและความดับ หรือความเกิดขึ้นและความเสื่อมสิ้นไป ก็ถูกสันตติ คือความสืบต่อ หรือความเป็นไปอย่างต่อเนื่องปิดบังไว้ อนิจจลักษณะ จึงไม่ปรากฏ สิ่งทั้งหลายที่เรารู้เราเห็นนั้น ล้วนแต่มีความเกิดขึ้นและความแตกสลายอยู่ภายในตลอดเวลา แต่ความเกิด-ดับ นั้น เป็นไปอย่างหนุนเนื่องติดต่อกันรวดเร็วมาก คือ เกิด-ดับ-เกิด-ดับ-เกิด-ดับ ฯลฯ ความเป็นไปต่อเนื่องอย่างรวดเร็วยิ่งนั้น ทำให้เรามองเห็นเป็นว่า สิ่งนั้นคงที่ถาวร เป็นอย่างหนึ่งอย่างเดิม ไม่มีความเปลี่ยนแปลง เหมือนอย่างตัวเราเอง หรือ คนใกล้เคียงอยู่ด้วยกัน มองเห็นกันเสมือนว่าเป็นอย่างเดิมไม่เปลี่ยนแปลง แต่เมื่อเวลาผ่านไปนานสังเกตดู หรือ ไม่เห็นกันนานๆ เมื่อพบกันอีกจึงรู้ ว่า ได้มีความเปลี่ยนแปลงไปแล้วจากเดิม แต่ความเป็นจริง ความเปลี่ยนแปลงนั้นเกิดขึ้นอยู่ตลอดเวลาทีละน้อย และต่อเนื่องจนไม่เห็นช่องว่าง
ตัวอย่าง เปรียบเทียบพอให้เห็นง่ายขึ้น เช่น ใบพัดที่กำลังหมุนอยู่อย่างเร็วยิ่ง มองเห็นเป็นแผ่นกลมแผ่นเดียวนิ่ง เมื่อทำให้หมุนช้าลง ก็เห็นเป็นใบพัดกำลังเคลื่อนไหวแยกเป็นใบๆ เมื่อจับหยุดมองดู ก็เห็นชัดว่า เป็นใบพัดต่างหากกัน 2 ใบ 3 ใบ 4 ใบ หรือ เหมือนคนเอามือจับก้านธูปที่จุดไฟติดอยู่แล้วแกว่งหมุนอย่างรวดเร็วเป็นวงกลม มองดูเหมือนเป็นไฟรูปวงกลม แต่ความจริงเป็นเพียงธูปก้านเดียวที่ทำให้เกิดรูปต่อเนื่องติดเป็นพืดไป หรือ เหมือนหลอดไฟฟ้าที่ติดไฟอยู่สว่างจ้า มองเห็นเป็นดวงไฟที่สว่างคงที่ แต่ความจริงเป็นกระแสไฟฟ้า ที่เกิด-ดับไหลเนื่องผ่านไปอย่างรวดเร็ว หรือเหมือนมวลน้ำในแม่น้ำ ที่มองเห็นดูเป็นผืนหนึ่งผืนเดียว แต่ความจริงเป็นกระแสน้ำที่ไหลผ่านไปๆ เกิดจากน้ำหยดน้อยๆมากมายมารวมกัน และไหลเนื่อง สิ่งทั้งหลาย เช่น ดังตัวอย่างเหล่านี้ เมื่อใช้เครื่องมือ หรือ วิธีการที่ถูกต้องมากำหนดแยกมนสิการเห็นความเกิดขึ้น และความดับไป จึงจะประจักษ์ความไม่เที่ยงแท้ ไม่คงที่ เป็นอนิจจัง
ทั้งหมดที่
https://www.bloggang.com/mainblog.php?id=samathijit&month=03-11-2023&group=88&gblog=34
> ปฏิบัติภาวนาไปถึงตรงไหน ถึงจะพบเจอกับอาการสันตติขาด
ดู โสฬสญาณ (นามรูปปริจเฉทญาณ)
https://www.bloggang.com/mainblog.php?id=samathijit&month=06-04-2021&group=1&gblog=13
> สันตติขาดเป็นอย่างไร
ขณะที่นั่งกำหนดอารมณ์กรรมฐานอยู่ ผงะไปข้างหลัง งึกไปข้างหลัง (ส่วนสัปหงกงุบไปข้างหน้า)
> ตัวอย่างของการภาวนาในแบบสันตติขาด
ขณะนั้นต้องภาวนาสติปัฏฐานครอบไปด้วยกันสภาวะใดเกิดกำหนดรู้ ไม่ใช่ไปแยกทำเอาทีละข้อๆ 
>และสันตติขาดมีประโยชน์อย่างไร
ละนิจจสัญญาเป็นต้นได้
- คำถามที่เหลือ
> ถ้าแค่เห็น แค่ได้ยิน เป็นต้น ไม่ปรุงแต่งต่อ เป็นชอบชัง เรา เขา ก็ใช่. ข้อสำคัญตัวเราเองยังไม่เห็นการเกิดดับๆๆของมัน แค่พูดเอาอนุมานเอาจากการฟังการคิดเอา โยงถึงคำถามนี้
> บรรลุธรรมโดยการฟังธรรมให้เข้าใจมีจริงหรือไม่
ก่อนอื่นต้องขอบอกก่อนว่า ไม่ได้ตั้งกระทู้มาเพื่อล่วงเกินท่านผู้ใด ขออย่าแสดงความคิดเพื่อเกิดความขัดแย้ง เพียงต้องการความรู้ ความเข้าใจให้มากขึ้นเท่านั้น
และมีความสงสัย ว่าสามารถเกิดขึ้นได้จริงหรือไม่ กับคนทั่วๆไปแบบเราๆท่านๆนี้ (ยิ่งในสมัยปัจจุบันด้วย) โดยวิธีพยายามฟัง ทำความเข้าใจ สะสมไปเรื่อยๆ ไม่ใช่ไม่ดี เป็นสิ่งที่ดีมากๆ เพราะส่วนตัวก็กำลังทำอยู่
และการที่เราได้ฟังธรรม ซึ่งเป็นคำแท้จริงของพุทธเจ้านั้น ย่อมเป็นสิ่งที่ดีแน่นอนและสมควรที่จะต้องฟัง และปฏิบัติตาม แต่พระผู้มีพระภาคเองท่านก็ยังต้องปฏิบัติตน จึงบรรลุ
เราสามารถเข้าใจ ในบางสิ่งบางอย่าง ผ่านการคิดได้ก็จริง แต่บางอย่าง ไม่ใช่สิ่งที่จะเห็นได้ด้วย ความคิด (หรืออาจมีท่านที่เห็นได้ ถ้าช่วยมาอธิบายให้ฟังจะดีมาก)
อยากรู้ อยากเข้าใจ จึงมาขอคำอธิบาย และยกตัวอย่าง โดยละเอียด
https://pantip.com/topic/40435768
พึงศึกษาปัญญา ๓ ระดับ ประกอบความเข้าใจด้วย
https://www.bloggang.com/mainblog.php?id=samathijit&month=01-10-2023&group=88&gblog=27
> บรรลุธรรมโดยการฟังธรรมให้เข้าใจมีจริงหรือไม่
สมมุติเรานั่งฟังปาฐกถาที่สำนักไหนสักแห่งแล้วเขาพูดว่า พ่อแม่คือผู้ให้กำเนิดเราเลี้ยงดูป้อนข้าวป้อนน้ำเช็ดขี้เช็ดเยี่ยวเราแต่เล็กโดยไม่รังเกียจ ฯลฯ เราฟังแล้วคิดเออจริงด้วย นี่บรรลุธรรมแล้ว เขาบรรลุธรรมจากการฟังแล้ว 
"บรรลุธรรม" ที่พูดกันทั่วๆไปในนี้หรือในไหน ไม่รู้เขาบรรลุธรรมอะไร พูดเพียงว่าบรรลุธรรมๆๆๆ ธรรมอะไรที่บรรลุนั่นน่า ?
| | | | |
