จากบทความ 'ทำไมอินเทอร์เน็ตถึงเจ๋ง และพัฒนาการของอินเทอร์เน็ตจากอดีตสู่อนาคต' โดย 'วินต์ เซิร์ฟ' บิดาแห่งอินเทอร์เน็ตในโอกาสที่อินเทอร์เน็ตในประเทศไทยอายุครบ 25 ปี จากการวิจัยระบบสื่อสารเล็กๆ ในห้องแล็บ สู่การเชื่อมต่อโลกกว้าง และการแนะให้คนไทยร่วมกันพัฒนาอินเทอร์เน็ต...

ถ้าหากอินเทอร์เน็ตเป็นบุคคล ก็เปรียบได้กับคนที่เริ่มเข้าสู่วัยกลางคนอายุ 30 ปี เพราะอินเทอร์เน็ตเริ่มต้นใช้งานเมื่อวันที่ 1 มกราคม 2526

ส่วนอินเทอร์เน็ตในประเทศไทยเพิ่งมีอายุครบ 25 ปีในปีนี้ นั่นคือช่วงวัยที่คนเราเริ่มต้นชีวิตการทำงาน และเริ่มเข้าไปมีส่วนร่วมในช่วงเวลาสำคัญๆ โดยอินเทอร์เน็ตได้รับการใช้งานอย่างกว้างขวางตั้งแต่ในแวดวงการศึกษาไป จนถึงผู้ประกอบการรายย่อยอย่างที่เราไม่เคยนึกฝันมาก่อนเมื่อตอนที่มีการ พัฒนาอินเทอร์เน็ตเป็นครั้งแรกในช่วงทศวรรษ 1970

บ๊อบ คาห์น และผมเริ่มทำงานร่วมกันเมื่อปี 2516 เพื่อออกแบบสิ่งที่กลายเป็นอินเทอร์เน็ต หลังจากที่โครงการ ARPANET ประสบความสำเร็จอย่างมาก โดยได้รับเงินทุนสนับสนุนจากกระทรวงกลาโหมของสหรัฐฯ ซึ่งคอมพิวเตอร์ขนาดเล็กส่ง “แพ็กเกจ” ข้อมูลผ่านวงจรโทรศัพท์เฉพาะงาน นับเป็นเครือข่ายที่เชื่อมต่อคอมพิวเตอร์ที่แตกต่างหลากหลายเข้าด้วยกัน เช่น ระบบปฏิบัติการแตกต่างกัน ขนาดคำแตกต่างกัน ความสามารถด้านการประมวลผลแตกต่างกัน

เราเริ่มต้นงานออกแบบเพื่อให้สามารถเชื่อมต่อเครือข่ายสูงสุด 256 เครือข่ายเข้าด้วยกันในลักษณะที่คอมพิวเตอร์โฮสต์ไม่จำเป็นต้องรู้อะไรเลย เกี่ยวกับเค้าโครงของเครือข่ายขนาดใหญ่นี้  ในขณะเดียวกัน คอมพิวเตอร์โฮสต์ทุกเครื่องจะสามารถสื่อสารระหว่างกันได้ แม้ว่าจะใช้ระบบปฏิบัติการแตกต่างกันและมีลักษณะอื่นๆ ที่แตกต่างกัน เครือข่ายดังกล่าวไม่ได้รับการออกแบบเพื่อใช้กับแอพพลิเคชั่นที่เฉพาะเจาะจง ดังนั้นจึงสามารถรองรับแอพพลิเคชั่นใดๆ ที่ไม่ได้คาดการณ์มาก่อนในช่วงเริ่มต้นของการออกแบบอินเทอร์เน็ต

ตัวอย่างเช่น เราไม่ได้คาดการณ์เกี่ยวกับโทรศัพท์มือถือ และเราไม่ได้คาดการณ์เกี่ยวกับเครือข่ายอินเทอร์เน็ตที่เชื่อมโยงสิ่งต่างๆ เข้าด้วยกัน หรือ “Internet of Things” รวม ไปถึงระบบประมวลผลส่วนบุคคล  ที่จริงแล้ว เราเล็งเห็นระบบคอมพิวเตอร์โน้ตบุ๊ก ซึ่งคอมพิวเตอร์ที่ไม่ได้มีประสิทธิภาพสูงมาก แต่สามารถทำงานที่ซับซ้อนได้โดยใช้ประโยชน์จากอินเทอร์เน็ต  เราไม่ได้จำเป็นต้องจินตนาการถึงเรื่องทำนองนี้

ระบบที่บ๊อบและผมออกแบบร่วมกับเพื่อนร่วมงานจากยุโรปและเอเชีย ซึ่งมาเยี่ยมชมห้องปฏิบัติการของเราในช่วงกลางทศวรรษ 1970 ได้เติบโตขึ้นมากกว่าหนึ่งล้านเท่าในทุกมิติ เช่น มีผู้ใช้เพิ่มมากขึ้นกว่าหนึ่งล้านเท่า มีโฮสต์มากขึ้นกว่าหนึ่งล้านเท่า มีเครือข่ายเพิ่มขึ้นกว่าหนึ่งล้านเท่า โดยทั้งหมดนี้เชื่อมต่อรวดเร็วขึ้นหนึ่งล้านเท่า

นอกเหนือจากเรื่องจำนวนแล้ว ยุคสมัยของอินเทอร์เน็ตยังแตกต่างจากยุคสมัยของโทรศัพท์ด้วยเหตุผลอีกสองข้อ เป็นอย่างน้อย นั่นคือ อินเทอร์เน็ตช่วยให้คนกลุ่มต่างๆ สามารถสื่อสาร ประสานงาน ทำงานร่วมกัน และแบ่งปันข้อมูล ทั้งยังรองรับสื่อสำหรับการสื่อสารทุกประเภทที่ประดิษฐ์คิดค้นขึ้น โดยทั้งหมดนี้รวมอยู่บนเครือข่ายเดียวกัน  ผู้คนสามารถพบปะกันโดยที่ไม่รู้ว่าอีกฝ่ายคือใคร และสามารถค้นหากลุ่มคนที่สนใจเรื่องเดียวกันอีกด้วย

อินเทอร์เน็ต ช่วยให้ทุกประเทศที่ใช้งานสามารถส่งเสริมวัฒนธรรม เศรษฐกิจ และธุรกิจในระดับที่เทียบเคียงกับประเทศที่ร่ำรวยกว่า โครงการแท็บเล็ตพีซีเพื่อการศึกษาไทยช่วยให้เยาวชนของไทยสามารถเข้าถึง อินเทอร์เน็ตได้เหมือนกับเยาวชนที่อาศัยอยู่ในใจกลางซิลิคอนวัลเลย์ และด้วยโครงการความร่วมมือแอพเพื่อการศึกษา (Apps for EDU) ของกูเกิล นักศึกษาและอาจารย์มหาวิทยาลัย 300,000 คนจึงสามารถเชื่อมต่อออนไลน์ภายในช่วง 9 เดือนที่ผ่านมา และได้สัมผัสกับพลังของเวิลด์ไวด์เว็บ ทั้งในและนอกห้องเรียน

นอกจากนี้ อินเทอร์เน็ตยังเปิดโอกาสให้องค์กรธุรกิจที่มีพนักงาน 8 คน เข้าถึงลูกค้าในต่างประเทศ ด้วยประสิทธิภาพเทียบเท่ากับที่บริษัทข้ามชาติสามารถทำได้เมื่อสิบปีที่แล้ว ทั้งนี้ กูเกิลได้ให้ความช่วยเหลือแก่องค์กรธุรกิจของไทยมากกว่าหนึ่งแสนรายในการจัด ทำเว็บไซต์ฟรี และใส่ข้อมูลไว้บนแผนที่ Google Maps เพราะเราเชื่อว่าธุรกิจขนาดเล็กเหล่านี้มีส่วนสร้างสรรค์เว็บของไทยได้เทียบเท่ากับองค์กรขนาดใหญ่ ทั้งในแง่ของเศรษฐกิจและปริมาณข้อมูลที่มีอยู่ เช่น สินค้า/บริการที่เสนอขาย สถานที่และวิธีซื้อ

แน่นอนว่า อินเทอร์เน็ตอาจถูกใช้งานอย่างผิดๆ และก่อให้เกิดโทษสำหรับบางคน ดังนั้นการปกป้องข้อมูลส่วนตัวจึงถือเป็นงานสำคัญสูงสุดสำหรับผู้ให้บริการ อินเทอร์เน็ตแอพพลิเคชั่นทุกราย นอกจากนั้น เราจำเป็นที่จะต้องให้ความรู้แก่ผู้ใช้ในเรื่องที่เกี่ยวกับสิ่งที่อาจเกิด ขึ้นเมื่อพวกเขาแชร์ข้อมูลบนอินเทอร์เน็ต กล่าวคือ เมื่อข้อมูลพร้อมใช้งานแก่ใครก็ตาม ก็อาจมีบางคนที่อัพโหลดข้อมูลนั้นไปยังไซต์อื่นๆ หรือบันทึกและจัดเก็บข้อมูลดังกล่าว และประเทศใดก็ตามที่เชื่อมต่ออินเทอร์เน็ตก็อาจได้รับอันตรายบางอย่างจากคน ที่อยู่นอกประเทศ  ด้วยเหตุนี้ เราจึงต้องมองหาหนทางที่จะสร้างความร่วมมือระหว่างประเทศเพื่อรับมือกับการใช้งานอินเทอร์เน็ตในทางที่ผิด

แต่ขณะที่เราพยายามค้นหาวิธีที่ดีกว่าในการปรับปรุงไซเบอร์สเปซให้ปลอดภัยมากขึ้น เราจะต้องเก็บรักษาคุณสมบัติดั้งเดิมที่ทำให้อินเทอร์เน็ตประสบความสำเร็จอย่างมาก นั่นคือ ความโปร่งใสและเปิดกว้าง นโยบายการเข้าร่วมและการพัฒนาเทคโนโลยี

มีความเป็นไปได้ที่ว่าเราอาจสูญเสียประโยชน์ของสภาพแวดล้อมข้อมูลที่ใช้ร่วม กันนี้ รวมถึงการสร้างสรรค์นวัตกรรมอย่างไร้ขีดจำกัดซึ่งช่วยผลักดันอินเทอร์เน็ต ให้ก้าวไปข้างหน้าอย่างไม่หยุดยั้ง  เท่าที่ผ่านมามีคนที่พยายามสร้างเครือข่ายปิดที่ถูกควบคุมโดยหน่วยงานส่วน กลาง แต่เครือข่ายเหล่านี้ไม่ได้รับความนิยมมากนัก เมื่อเทียบกับเครือข่ายอินเทอร์เน็ตที่เปิดกว้างและครอบคลุมทั่วโลก  การทำงานร่วมกัน (Collaboration) คือปัจจัยที่ทำให้อินเทอร์เน็ตกลายเป็นแพลตฟอร์มที่ทรงพลังอย่างแท้จริง

ในทำนองเดียวกัน อินเทอร์เน็ตได้รับความนิยมอย่างกว้างขวาง เพราะองค์กรที่ทำหน้าที่เป็นโฮสต์ได้ทำงานต่างๆ มากมาย เพื่อให้อาจารย์สามารถทุ่มเทความพยายามให้กับการสอนได้อย่างเต็มที่ ขณะที่องค์กรธุรกิจก็สามารถมุ่งเน้นงานขาย และครอบครัวสามารถเชื่อมต่อสื่อสารกัน โดยไม่จำเป็นต้องรู้วิธีการรันเซิร์ฟเวอร์หรือการตั้งค่าคอมพิวเตอร์  ประเทศไทยสามารถเพิ่มความสะดวกในเรื่องนี้ได้ด้วยการจัดทำข้อกำหนดพื้นที่ปลอดภัย (Safe Harbors) ให้ แก่โฮสต์เหล่านี้เช่นเดียวกับประเทศอื่นๆ  การสร้างสรรค์นวัตกรรมโดยอาศัยอินเทอร์เน็ต ไม่ควรจำกัดขอบเขตอยู่ในแวดวงผู้ เชี่ยวชาญด้านคอมพิวเตอร์เท่านั้น  ขณะที่อินเทอร์เน็ตของไทยขยายใหญ่ขึ้น คนไทยทุกคนควรจะสามารถนำเสนอแนวคิด สินค้า และบริการผ่านทางอินเทอร์เน็ต และจากสิ่งที่เราเห็น เราแน่ใจว่าคนไทยจะร่วมพัฒนาอินเทอร์เน็ตได้เป็นอย่างดีหากมีโอกาส.

วินต์ เซิร์ฟ