อาศรมสยาม-จีนวิทยาได้จัดบรรยายในหัวข้อ “พิธีแก้กรรมให้แก่ผู้ล่วงลับ ตามคติความเชื่อของจีน” โดยมี รศ. แสงอรุณ กนกพงศ์ชัย อาจารย์คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยหัวเฉียวเฉลิมพระเกียรติมาเป็นวิทยากร ทั้งนี้การบรรยายได้จัดขึ้นในวันพฤหัสบดีที่ 16 ตุลาคม 2557 ณ ห้อง111c อาคาร ซี.พี. ทาวเวอร์ สีลม กรุงเทพฯ

       วิทยากรกล่าวว่า ประเทศไทยมีชาวไทยเชื้อสายจีนอาศัยอยู่อย่างมากมายมาช้านาน จึงไม่น่าแปลกใจที่ความคิด ความเชื่อ วัฒนธรรม และประเพณีต่างๆของบรรพชนชาวจีนจะได้รับการถ่ายทอดจากรุ่นสู่รุ่น มรดกตกทอดหนึ่งที่ปัจจุบันยังคงเห็นได้อยู่ก็คือการทำพิธีกงเต๊ก (功德)

คำว่า “กง”(功) หมายถึง “การกระทำ” ส่วน “เต๊ก” (德) หมายถึง “บุญกุศล” พิธีกงเต๊กจึงหมายถึง การทำบุญและแก้กรรมให้แก่ผู้ตายตามคติความเชื่อชาวจีน

       พิธีกงเต๊กในไทยมีหลายรูปแบบได้แก่ แบบจีนแต้จิ๋ว จีนกวางตุ้ง จีนฮกเกี้ยน จีนไหหลำ และจีนแคะ แต่เนื่องด้วยในไทยมีชาวไทยเชื้อสายจีนแต้จิ๋วอาศัยอยู่มากกว่าเชื้อสายอื่นๆ

       พิธีกงเต๊กในไทยจึงมักจัดตามแบบจีนแต้จิ๋ว ภายในพิธีกงเต๊กจะมีพิธีกรรมต่างๆ มากมาย เช่น การโยกโคมวิญญาณ เพื่อขอขมาพระรัตนตรัย การทำพิธีเบิกโลง เพื่อเชิญดวงวิญญาณมาเข้าร่วมพิธี การทำพิธีชำระอ่างโลหิตมารดา เพื่อแก้กรรมที่มารดาทำให้โลหิตแปดเปื้อนพื้นธรณี

การจำลองการพิพากษาคดีจากบดีศาล การเดินข้ามสะพาน เพื่อพาดวงวิญญาณไปส่งยังสุคติภูมิ การเผาข้าวของเครื่องใช้และกระดาษเงินกระดาษทอง เพื่อให้ผู้ตายได้เอาไปใช้ในสัมปรายภพ เป็นต้น

พิธีกงเต๊กให้ความสำคัญกับเพศและลำดับญาติเป็นอย่างมาก ซึ่งก็ปรากฏให้เห็นในเรื่องเครื่องแต่งกาย ตำแหน่งที่นั่ง และลำดับการเดินที่มีความแตกต่างกันชัดเจน โดยทั่วไปแล้วเครื่องแต่งกายจะมีผ้าดิบสีขาวกับผ้ากระสอบหยาบๆ

เพื่อแสดงถึงความโศกเศร้าของลูกหลานจนไม่อาจคำนึงถึงเรื่องความสวยงาม แต่รายละเอียดปลีกย่อยจะแตกต่างกันขึ้นอยู่กับว่าเป็นชายหรือหญิง ลูกหรือหลาน แต่งงานแล้วหรือไม่ เป็นต้น

       นอกจากนี้วิทยากรยังได้กล่าวถึงการทำพิธี “ซิโกวเด็ก” ซึ่งก็คือพิธีทำบุญทิ้งกระจาดให้แก่ผีไร้ญาติและการแจกทานให้แก่ผู้ยากไร้ในวันสาร์ทจีน อันที่จริงพิธีซิโกวเด็กมีในไทยมานานแล้ว แต่ช่วงหลังเกิดเป็นกระแสนิยมขึ้น

เนื่องจากมีการพบศพเด็กทารกจากการทำแท้งจำนวนมาก ตามถนนหนทางจึงมีการติดป้ายโฆษณากันอย่างโจ่งครึ่ม เพื่อเชิญชวนให้ผู้คนมาแก้กรรมจากการทำแท้งและอุทิศส่วนบุญส่วนกุศลให้แก่วิญญาณทารกทั้งหลาย

ในจุดนี้วิทยากรมองว่าตามหลักพุทธศาสนาแล้วกรรมเป็นสิ่งที่ไม่อาจแก้ได้ ผู้ใดทำกรรมก็ต้องได้รับผลกรรมนั้น เพียงแต่จะช้าจะเร็วหรือจะหนักจะเบาก็เท่านั้น เปรียบดั่งน้ำเกลือในแก้ว หากมองว่าน้ำเป็นบุญ เกลือเป็นบาป เราไม่อาจนำเกลือออกจากน้ำได้

แต่เราสามารถเติมน้ำให้มากขึ้นเพื่อให้น้ำเกลือเจือจางลงได้ ก็เหมือนกับเราไม่อาจลบล้างบาปได้ แต่เราสั่งสมบุญเพิ่มได้

ส่วนเรื่องพิธีกงเต๊กวิทยากรมิอาจสรุปได้ว่าจะสามารถช่วยแก้กรรมของผู้ล่วงลับได้จริงหรือไม่ เพียงแต่กล่าวว่าชาวจีนเชื่อว่าดวงวิญญาณบรรพชนเปรียบดั่งสิ่งศักดิ์สิทธิ์ประจำตระกูลที่คอยคุ้มครองลูกหลาน

พิธีกงเต๊กจึงเป็นดั่งกุศโลบายที่ให้ลูกหลานได้แสดงความกตัญญูต่อบุพการีและให้ลูกหลานรักใคร่ปรองดองสามัคคีกัน

ขอบคุณ ผู้จัดการออนไลน์

อาทิตยวารสิริสวัสดิ์ค่ะ