BlogGang.com : : sirivinit : พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าประไพพรรณพิลาส

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าประไพพรรณพิลาส

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าประไพพรรณพิลาส ประสูติวันที่ 13 สิงหาคม พ.ศ. 2428 ทรงเป็นพระราชธิดาในรัชกาลที่ 5 และเจ้าจอมมารดาพร้อม ธิดาในพระยาพิษณุโลกาธิบดี (บัว) ทรงเป็นพระกนิษฐาแฝดของพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าประภาพรรณพิไลย สิ้นพระชนม์วันที่ 17 พฤศจิกายน พ.ศ. 2429 พระชันษา 1 ปี 3 เดือน

พระองค์เจ้าประภาพรรณพิไลย และพระองค์เจ้าประไพพรรณพิลาส ทรงเป็นพระราชธิดาแฝดคู่เดียวในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว คู่ที่สี่และเป็นคู่ล่าสุดในพระบรมราชวงศ์จักรี ก่อนหน้าพระองค์ มีเจ้านายแฝดเพียงสามคู่ที่ทรงมีพระประสูติกาลก่อนหน้า คือ

1. พระเจ้าราชวรวงศ์เธอแฝดชาย-หญิง ในสมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาเสนานุรักษ์ ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาทรัพย์ และสิ้นพระชนม์ในวันประสูติ เมื่อ พ.ศ. 2353

2. พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าแฝดหญิง ในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาหนูจีน และสิ้นพระชนม์เมื่อมีพระชนม์ 6-7 วัน เมื่อ พ.ศ. 2354

3. พระราชวรวงศ์เธอแฝดชาย ในกรมพระราชวังบวรวิไชยชาญ ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาหม่อมหลวงปริก เจษฎางกูร และสิ้นพระชนม์ในปีเดียวกัน เมื่อ พ.ศ. 2400

พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงโปรดปรานพระราชธิดาแฝด และทรงโปรดเกล้าฯ ให้พี่เลี้ยงเชิญตามเสด็จด้วยอยู่เสมอ จนกระทั่งพระองค์เจ้าประไพพรรณพิลาสทรงเริ่มประชวรเมื่อวันที่ 15 พฤศจิกายน พ.ศ. 2429 และสิ้นพระชนม์ในสองวันถัดมา

พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงทุกข์โสมนัส จนถึงกับมิได้เสด็จออกราชการตามปกติ

ทรงโปรดเกล้าฯ ให้สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ ทรงเป็นแม่กองสร้างพระเมรุเป็นการเฉพาะ ที่สุสานหลวงวัดราชบพิธสถิตมหาสีมาราม เรียกว่า "พระเมรุบรรพต" พระราชทานเพลิงพระศพเมื่อวันที่ 29 ธันวาคม พ.ศ. 2429

พระอัฐิของพระองค์เจ้าประไพพรรณพิลาส บรรจุอยู่ ณ วัดราชบพิธ มีแผ่นศิลาจารึกภุชงคประยาตฉันท์ และโคลงสี่สุภาพ พระนิพนธ์โดยพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าคัคณางคยุคล กรมหลวงพิชิตปรีชากร

ภุชงคประยาตฉันท์

๐ อนุสาวรีย์นี้..................บิดามีฤดีถวิล
สฤษฎ์ไว้จะไว้จิน...............ตนานุสร์คนึงถึง

๐ ประไพพรรณพิลาศเลิศ....ทวีเกิดทวีพึง
กมลพ่อและพรากจึง............ทวีทุกข์ทวีศัลย์

๐ อุบัติมีจะมาดับ...............ก็รับรู้ฤแผกผัน
วิธีธาตุผสมกัน...................ก็จำแจกกระจายสลาย

๐ กระนั้นรู้ก็ยังหวัง.............จะให้ยั้งบด่วนดาย
อำนาจสาตรและแรงกาย.......ผจญได้ก็ดูเอา

๐ โอะโอ้ผู้จะอาจก่อ...........ชะลอเลื่อนนครเขา
และขุดสร้างสมุทรเอา..........ประเทศถ่อมก็ทำสม

๐ บ่สามารถจะปกปัก...........ธิดารักประคองชม
ฉลาดเล่ห์และคำคม.............ฤคำอ่อนบวอนไหว

๐ ฉนี้แล้ธิดาดวง................สมรล่วงนิคาไลย
จะเหลือแต่เสน่ห์ใน..............อุราพ่อบแผกผัน

๐ ระฦกรักฉลักโศก.............สถิตไว้คนึงวัน
ธิดาจากบิดาจรัล.................ประจักษ์ไว้ประจำใจ

๐ อุบัติแม่ก็มีมา.................ณ ราตรีกำหนดใน
พฤหัสสุกกะปักษ์ไตร............ดิถีสาวนามี

๐ สหัศโทศดาเศษ.............จตาฬีสเจ็ดปี
รกาสัปตศกศรี....................สวัสดิ์สู่ประสูติสมัย

๐ ประไพพรรณพิลาศลับ......ชิวาดับปลาศไป
ณ วันพุธดิถีไทย..................คะรบสัตตะแรมปักษ์

๐ ณ เดือนกรรติกาพรร.........ษจออัฏศกศัก
กะราชหนึ่งกะกึ่งพัก..............ณโลกนี้และลี้กษัย ฯ

โคลงสี่สุภาพ

โอ้โลกย์เอ๋ยโลกย์ล้น.........แต่ทุกข์
ทุกข์บมีมีสุข....................ห่อนได้
ครั้นได้สุขทุกข์รุก..............เร่งกลับ ทุกข์นา
สุขมากหากต้องใช้............ทุกข์ล้ำกำไร ฯ

ดังใจใคร่ได้ลูก.................แฝดทวี เกิดฤๅ
รู้ว่าห่างเกินดี....................จักได้
ไม่หมายแต่ว่ามี.................ใจมุ่ง
สมที่มาดประหลาดให้..........สุขล้ำคำแถลง ฯ

เต็มแรงรักเจ้าสุด................หฤทัย พ่อฤๅ
ถนอมแทบนับหายใจ...........ออกเข้า
ไปไหนก็พาไป...................ไป่ห่าง เห็นเลย
เจริญจิตพ่อค่ำเช้า...............ชื่นน้ำใจชม ฯ

งามสมเสมอลักษณทั้ง.........สองสมร
นฤโรครูปอรชร...................แช่มช้อย
กำลังช่างอ้อชออน..............ออดพลอด
เนื้ออวบองค์น้อยน้อย..........น่าเอื้อเอ็นดู ฯ

หลัดหลัดมาพลัดม้วย...........พลันพลัน
ดังเด็ดบัวบทัน....................ผุดน้ำ
ผิดคาดพลาดนึกอัน.............ตรายรวด เร็วแม่
ใช่แต่ตัดสุขซ้ำ...................ทุกร้อยแรงทวี ฯ

มานศรีแม่ม้วยเมื่อ...............มัวมล
อกพ่อมืดมลทน..................เทวษคลุ้ม
แลหานภาดล.....................หมายสร่าง ใจแม่
เห็นมืดตราบใดกลุ้ม.............อกแห้งฤๅหาย ฯ

ความหมายภายหน้าด้วย........เต็มใจ
ความรักท่วมหฤทัย...............พ่อแท้
ความเพียรพ่อถนอมชไม........แม่มาก พ้นแม่
ความจากจำพ่อแพ้...............พ่อพ้นทนทาน

รู้การว่าร่ำไห้.......................ไป่มี คุณเลย
แต่จะลืมมีศรี.......................ห่อนได้
นึกหน้าน่าปราณี...................หน้าลูก น้อยพ่อ
ไห้ใช่เห็นคุณไห้...................หากให้เอ็นดู ฯ

รู้อยู่การล่วงแล้ว...................ไป่กลับ คืนแฮ
ใช่เหตุควรนึกนับ...................นั่งเพ้อ
แต่จิตจำคิดระงับ...................ทุกข์เพราะ ทุกข์นา
ถ้าไม่คิดคงเก้อ.....................จักอ้างอันใด ฯ

การในเบื้องหน้านั้น................ยังมี
สิ่งซึ่งคงจะดี........................กว่าแล้ว
ทุกข์มีสุขมีที........................ทางเปลี่ยน กันแฮ
ไม่มากเพียงจิตแผ้ว................ทุกข์พ้นดลเสบย ฯ

ขอขอบคุณ วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

จันทรวารสิริวิบูลย์ รัศมิสูรย์ส่องจำรูญอะคร้าวนะคะ

Create Date : 15 พฤศจิกายน 2553

Last Update : 15 พฤศจิกายน 2553 10:40:10 น.

0 comments

Counter : 2546 Pageviews.