BlogGang.com : : sirivinit : พระราชโอรสและพระราชธิดาในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

พระราชโอรสและพระราชธิดาในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

พระราชโอรสและพระราชธิดา ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวที่ได้ทรงกรม มีจำนวนทั้งสิ้น 28 พระองค์ แบ่งออกเป็นพระราชโอรสจำนวน 20 พระองค์ และพระราชธิดาจำนวน 8 พระองค์

โดยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวมีพระราชดำริ ให้นำชื่อเมืองหรือชื่อมณฑลต่าง ๆ มาตั้งเป็นชื่อพระนามกรมของพระราชโอรสและพรระราชธิดา

นับเป็นความแตกต่างจากพระนามกรมในรัชกาลก่อน ๆ เนื่องจากพระนามกรมก่อนหน้านั้นจะได้รับการตั้งพระนามโดยไม่ได้ใช้ชื่อเมืองมาเกี่ยวข้อง

พระนามกรมของพระราชโอรสและพระราชธิดา ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวนั้น ยังนำมาใช้เป็นชื่อสถานที่ต่าง ๆ ในปัจจุบัน เช่น ถนนกำแพงเพชร ถนนพิษณุโลก วังศุโขทัย และมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์

นอกจากนี้ ยังปรากฏการใช้พระนามกรมในพระนามของพระบรมวงศานุวงศ์บางพระองค์ เช่น "สิรินธร" ในพระนามสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารีนั้น นำมาจากสร้อยพระนามกรมของ "สมเด็จพระราชปิตุจฉา เจ้าฟ้าวไลยอลงกรณ์ กรมหลวงเพชรบุรีราชสิรินธร"

ซึ่งเป็นพระราชปิตุจฉา (ป้า) ในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช เป็นต้น

การตั้งกรมพระราชโอรสและพระราชธิดาในรัชกาลที่ 5

พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวมีพระราชโอรสและพระราชธิดารวมทั้งสิ้น 77 พระองค์ แต่พระราชโอรสและพระราชธิดาในพระองค์ ที่ได้รับการสถาปนาเป็นเจ้าต่างกรมทั้งฝ่ายหน้าและฝ่ายในมีจำนวนทั้งสิ้น 28 พระองค์

ในจำนวนนี้เป็นพระราชโอรส 20 พระองค์ และพระราชธิดา 8 พระองค์ (กรมขุนสุพรรณภาควดี กรมขุนพิจิตรเจษฎ์จันทร์ กรมขุนสวรรคโลกลักษณวดี กรมหลวงศรีรัตนโกสินทร กรมพระเทพนารีรัตน์ กรมหลวงเพชรบุรีราชสิรินธร กรมขุนศรีสัชนาลัยสุรกัญญา และกรมขุนอู่ทองเขตขัตติยนารี)

โดยได้รับการแต่งตั้งในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวจำนวน 20 พระองค์ และได้รับการสถาปนาเมื่อรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว 8 พระองค์ ซึ่งพระราชโอรสพระองค์แรกที่ทรงสถาปนาขึ้นเป็นเจ้าต่างกรม

ได้แก่ สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้ามหาวชิราวุธ กรมขุนเทพทวาราวดี ส่วนพระราชธิดาพระองค์แรกที่ทรงสถาปนาขึ้นเป็นเจ้าต่างกรม ได้แก่ พระเจ้าลูกเธอ พระองค์เจ้าศรีวิไลยลักษณ์ กรมขุนสุพรรณภาควดี

และพระราชบุตรพระองค์สุดท้าย ที่ได้รับการสถาปนาขึ้นเป็นเจ้าต่างกรม ได้แก่ สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้านิภานภดล กรมขุนอู่ทองเขตขัตติยนารี ซึ่งได้รับการสถาปนาในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว

แต่เดิมนั้นการตั้งพระนามกรม จะตั้งขึ้นตามนามที่พระมหากษัตริย์พระราชทานให้โดยไม่ได้ใช้ชื่อเมืองต่าง ๆ เป็นพระนามกรม ต่อมา พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้ปรับปรุงระบอบการปกครองหัวเมือง พระองค์จึงมีพระราชดำริว่า

"พระราชโอรสและพระราชธิดาในพระองค์ ควรจะมีพระนามเป็นเกียรติแก่เมืองต่าง ๆ ในสยามรัฐสีมาอาณาจักร"

ดังนั้น พระองค์จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ สถาปนาพระราชโอรสและพระราชธิดาให้เป็นเจ้าต่างกรม โดยมีพระนามกรมตามชื่อเมืองต่าง ๆ เป็นพระราชประเพณีสืบต่อมา

โดยสมเด็จเจ้าฟ้าชั้นเอก จะทรงสถาปนาพระนามกรมตามชื่อเมืองชั้นเอก เช่น นครศรีธรรมราช นครสวรรค์ พิษณุโลก

สมเด็จเจ้าฟ้าชั้นโทจะทรงกรมตามชื่อหัวเมืองชั้นโท และพระองค์เจ้าจะทรงกรมตามชื่อเมืองที่เล็กลงไป ตามลำดับ

ยกเว้น สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าพาหุรัดมณีมัย กรมพระเทพนารีรัตน์ ซึ่งได้รับการสถาปนาพระอัฐิขึ้นเป็นเจ้าฟ้าต่างกรม ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว เพียงพระองค์เดียวที่พระนามกรมไม่ได้เป็นชื่อเมือง

พระนามกรมบางพระองค์ยังตั้งพระนามให้คล้องจองกัน เช่น พระนามกรมของพระราชโอรสและพระราชธิดาที่ประสูติแต่พระอรรคชายาเธอทั้ง 3 พระองค์

ได้แก่ พระอรรคชายาเธอ พระองค์เจ้าอุบลรัตนนารีนาค กรมขุนอรรควรราชกัลยา พระอรรคชายาเธอ พระองค์เจ้าเสาวภาคย์นารีรัตน์ พระวิมาดาเธอ พระองค์เจ้าสายสวลีภิรมย์ กรมพระสุทธาสินีนาฏ ปิยมหาราชปดิวรัดา

จะมีพระนามกรมที่คล้องจองกัน คือ พิจิตรเจษฎ์จันทร์, สวรรคโลกลักษณวดี, ลพบุรีราเมศวร์, อู่ทองเขตขัตติยนารี และศรีสัชนาลัยสุรกัญญา เป็นต้น

นอกจากนี้ ตามธรรมเนียมการทรงกรมของสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ ชั้นเจ้าฟ้า จะเริ่มทรงกรมที่ "กรุมขุน" และพระเจ้าลูกเธอ ชั้นพระองค์เจ้านั้น จะเริ่มทรงกรมที่ "กรมหมื่น"

แต่สมเด็จพระเจ้าลูกเธอและพระเจ้าลูกเธอบางพระองค์ ทรงได้รับพระมหากรุณาธิคุณสถาปนาให้เป็นเจ้าต่างกรมเป็นกรณีพิเศษ โดยสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ ชั้นเจ้าฟ้า

ได้แก่ สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าพาหุรัดมณีมัย ประไพพรรณพิจิตร์ นริศรราชกุมารี ได้รับการสถาปนาให้เป็นเจ้าฟ้าต่างกรมเมื่อแรกสถาปนาที่ "กรมพระ"

ส่วน สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสุทธาทิพยรัตน์ สุขุมขัตติยกัลยาวดี และ สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าวไลยอลงกรณ์ นรินทรเทพยกุมารี ได้รับการสถาปนาให้เป็นเจ้าฟ้าต่างกรมเมื่อแรกสถาปนาที่ "กรมหลวง"

นอกจากนี้ พระเจ้าลูกเธอ พระองค์เจ้าศรีวิไลยลักษณ์ สุนทรศักดิกัลยาวดี ซึ่งเป็นพระเจ้าลูกเธอ ชั้นพระองค์เจ้า ยังได้รับการสถาปนาให้เป็นเจ้าต่างกรมเมื่อแรกสถาปนาที่ "กรมขุน" ด้วย

พระนามกรม

พระราชโอรสและพระราชธิดา ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ที่ได้รับการสถาปนาเป็นเจ้าต่างกรม มีพระนามกรมดังต่อไปนี้

กรมขุนเทพทวาราวดี พระราชโอรสพระองค์แรกที่ได้รับการสถาปนาเป็นเจ้าต่างกรม

กรมหลวงราชบุรีดิเรกฤทธิ์ พระราชโอรสชั้นพระองค์เจ้าพระองค์แรกที่ได้รับการสถาปนาให้เป็นเจ้าต่างกรม

กรมขุนสุพรรณภาควดี พระราชธิดาพระองค์แรกที่ได้รับการสถาปนาให้เป็นเจ้าต่างกรม

กรมหลวงศรีรัตนโกสินทร พระราชธิดาเจ้าฟ้าพระองค์แรกที่ได้รับการสถาปนาให้เป็นเจ้าต่างกรมที่ "กรมหลวง"

กรมพระเทพนารีรัตน์ พระราชธิดาที่ได้รับการสถาปนาให้เป็นเจ้าต่างกรมสูงที่สุดที่ "กรมพระ"

กรมพระยาชัยนาทนเรนทร พระราชโอรสที่ได้รับการสถาปนาให้เป็นเจ้าต่างกรมสูงที่สุดที่ "กรมพระยา"

กรมขุนอู่ทองเขตขัตติยนารี พระราชบุตรีพระองค์สุดท้ายที่ได้รับการสถาปนาให้เป็นเจ้าต่างกรม

พ.ศ. 2431

เทพทวาราวดี - พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว (สมเด็จฯ เจ้าฟ้ามหาวชิราวุธ กรมขุนเทพทวาราวดี) (พ.ศ. 2423-2468)

กรมขุน ได้รับการสถาปนาเป็น "เจ้าฟ้าต่างกรม " ที่ "กรมขุน " โดยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อวันที่ 30 เมษายน พ.ศ. 2431

พ.ศ. 2434

นครสวรรค์วรพินิต - สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธุ์ กรมพระนครสวรรค์วรพินิต (พ.ศ. 2424-2487)

กรมขุน ได้รับการสถาปนาเป็น "เจ้าฟ้าต่างกรม " ที่ "กรมขุนมไหสูริยสงขลา " โดยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อวันที่ 24 มกราคม พ.ศ. 2434

ต่อมา ได้เปลี่ยนพระนามกรมจาก "กรมขุนมไหสูริยสงขลา " เป็น "กรมขุนนครสวรรค์วรพินิต " เมื่อ 1 ธันวาคม พ.ศ. 2444

กรมหลวง ได้รับการสถาปนาเลื่อนกรมขึ้นเป็น "กรมหลวง " โดยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อวันที่ 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2454

กรมพระ ได้รับการสถาปนาเลื่อนกรมขึ้นเป็น "กรมพระ " โดยพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อวันที่ 21 มีนาคม พ.ศ. 2468

พิษณุโลกประชานาถ - สมเด็จพระอนุชาธิราช เจ้าฟ้าจักรพงษ์ภูวนาถ กรมหลวงพิษณุโลกประชานาถ (พ.ศ. 2425-2463)

กรมขุน ได้รับการสถาปนาเป็น "เจ้าฟ้าต่างกรม " ที่ "กรมขุน " โดยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อวันที่ 24 มกราคม พ.ศ. 2434

กรมหลวง ได้รับการสถาปนาเลื่อนกรมขึ้นเป็น "กรมหลวง " โดยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อวันที่ 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2454

ศรีธรรมราชธำรงค์ฤทธิ์ - สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าสมมติวงศ์วโรทัย กรมขุนศรีธรรมราชธำรงฤทธิ์ (พ.ศ. 2425-2442)

กรมขุน ได้รับการสถาปนาเป็น "เจ้าฟ้าต่างกรม " ที่ "กรมขุน " โดยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อวันที่ 20 มีนาคม พ.ศ. 2434

ลพบุรีราเมศวร์ - สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ายุคลฑิฆัมพร กรมหลวงลพบุรีราเมศร์ (พ.ศ. 2425-2475)

กรมหมื่น ได้รับการสถาปนาเป็น "เจ้าฟ้าต่างกรม " ที่ "กรมหมื่นลพบุราดิศร " โดยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อวันที่ 20 มีนาคม พ.ศ. 2434

กรมขุน ได้รับการสถาปนาเลื่อนกรมขึ้นเป็น "กรมขุน " พร้อมทั้งเปลี่ยนพระนามกรมเป็น "ลพบุรีราเมศวร์ " โดยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อวันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2449

กรมหลวง ได้รับการสถาปนาเลื่อนกรมขึ้นเป็น "กรมหลวง " โดยพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อวันที่ 21 มีนาคม พ.ศ. 2468

พ.ศ. 2441

นครราชสีมา - สมเด็จพระอนุชาธิราช เจ้าฟ้าอัษฎางค์เดชาวุธ กรมหลวงนครราชสีมา (พ.ศ. 2432-2467)

กรมขุน ได้รับการสถาปนาเป็น "เจ้าฟ้าต่างกรม " ที่ "กรมขุน " โดยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อวันที่ 15 มกราคม พ.ศ. 2441

กรมหลวง ได้รับการสถาปนาเลื่อนกรมขึ้นเป็น "กรมหลวง " โดยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อวันที่ 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2459

มีต่อค่ะ

ขอขอบคุณ วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

สิริสวัสดิ์จันทรวาร สิริมานภิรมย์ปรีดิ์นะคะ

Create Date : 15 พฤศจิกายน 2553

Last Update : 15 พฤศจิกายน 2553 7:55:17 น.

0 comments

Counter : 563 Pageviews.