BlogGang.com : : sirivinit : ศาลหลักเมือง

ศาลหลักเมือง

จันทรวารสิริวัฒน์-มานมนัสวัฒนสิริที่ ๒๔ สิงหาคม ๒๕๕๒ ค่ะ

เมื่อพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ปราบดาภิเษกขึ้นเป็นปฐมกษัตริย์แห่งราชวงศ์จักรี โปรดเกล้าฯ ให้ย้ายราชธานีจากกรุงธนบุรี ไปยังฝั่งพระนคร

และทรงให้มีพระราชพิธียกเสาหลักเมือง ณ กลางพระนครแห่งใหม่ พระราชทานนามว่า "กรุงรัตนโกสินทร์อินท์อโยธยา" หรือกรุงเทพมหานคร เมื่อวันอาทิตย์ เดือน 8 ขึ้น 10 ค่ำ ตรงกับวันที่ 21 เม.ย. พ.ศ.2325 เวลา 06.45 น.

จากนั้นจึงเริ่มสร้างพระบรมมหาราชวัง

พระราชพิธียกเสาหลักเมือง มีพิธีต้องตามพระตำรา พระราชพิธีพระนครสถาน

ใช้ไม้ชัยพฤกษ์เป็นเสาหลักเมือง ประกบด้านนอกด้วยไม้แก่นจันทน์ เส้นผ่าศูนย์กลาง 75 ซ.ม. สูง 27 ซ.ม.

ความสูงพ้นดิน 108 นิ้ว ฝังลงในดินลึก 79 นิ้ว

มีเม็ดยอดรูปบัวตูม สวมลงบนเสาหลัก ลงรักปิดทอง บรรจุดวงชะตาเมืองไว้ภายใน

ต่อมาเสาหลักเมืองชำรุด พ.ศ.2395 พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4 โปรดเกล้าฯ ให้สถาปนาเสาหลักเมืองใหม่แทนต้นเดิม

เนื่องจากทรงเชี่ยวชาญด้านโหราศาสตร์ จึงทรงแก้ไขดวงเมือง และทรงผูกดวงชะตาพระนครขึ้นใหม่ ให้ตรงตามดวงพระราชสมภพ เพื่อความเป็นสิริมงคลแก่ประชาชนชาวไทย ที่อยู่ภายใต้พระบรมโพธิสมภาร

ทรงประกอบพิธีจารึกดวงพระชันษาพระนครบนทองคำหนัก 1 บาท ในอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม ด้วยพระองค์เอง

แกนเสาหลักเมืองต้นใหม่ทำด้วยไม้สัก ประกบด้านนอกด้วยไม้ชัยพฤกษ์ 6 แผ่น สูง 108 นิ้ว ฐานเป็นแท่นกว้าง 70 นิ้ว บรรจุดวงพระชันษาพระนครไว้ในยอดเสาทรงมัณฑ์ ความสูงกว่า 5 เมตร แล้วจัดให้มีสมโภช

พร้อมอัญเชิญหลักเมืองเดิม และหลักเมืองใหม่ ประดิษฐานในอาคารศาลหลักเมืองที่สร้างใหม่ มียอดปรางค์ ก่ออิฐฉาบปูน ตามแบบอย่างจากศาลหลักเมืองกรุงศรีอยุธยา

เดิมเทพารักษ์ประจำเมือง ที่ประดิษฐานอยู่ภายในนั้นมีเพียง 3 องค์ คือ พระเสื้อเมือง พระทรงเมือง และพระหลักเมือง

ต่อมาพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 ทรงมีพระราชดำริถึงการที่ประเทศไทย สามารถผ่านวิกฤตการณ์มาได้ จึงทรงอัญเชิญพระสยามเทวาธิราชประดิษฐานเพิ่มขึ้นอีกองค์หนึ่ง

ศาลหลักเมืองได้รับการปฏิสังขรณ์ซ่อมแซมมาตามลำดับ ในที่สุดเปลี่ยนลักษณะเป็นแบบจัตุรมุข ขยายบริเวณให้กว้างออกไป

เมื่อปฏิสังขรณ์สำเร็จบริบูรณ์แล้ว พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลปัจจุบัน เสด็จพระราชดำเนินทรงประกอบพิธีสังเวยสมโภช เมื่อวันจันทร์ ที่ 6 เม.ย. พ.ศ.2513

พ.ศ.2525 รัฐบาลจัดงานสมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ 200 ปี พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงมีพระราชปรารภว่า ควรบูรณะปรับปรุงศาลหลักเมืองให้งดงามสมบูรณ์ สมกับเป็นที่สถิตแห่งพระหลักเมือง และองค์เทพารักษ์ ที่ปกปักรักษาพระนครให้เจริญรุ่งเรือง

จึงมีการบูรณปฏิสังขรณ์ศาลหลักเมืองเป็นการใหญ่อีกครั้ง ด้านทิศเหนือจัดสร้างซุ้มสำหรับประดิษฐานเทพารักษ์ทั้ง ๕ คือ เจ้าพ่อหอกลอง เจ้าพ่อเจตคุปต์ พระเสื้อเมือง พระทรงเมือง และพระกาฬไชยศรี

จัดละครรำ ละครชาตรี ให้ผู้ต้องการบูชา ว่าจ้างรำบูชาศาลหลักเมืองอยู่ด้านข้าง

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เสด็จฯทรงประกอบพิธีสมโภชพระหลักเมือง
เมื่อวันพฤหัสบดีที่ 24 ก.ค.พ.ศ.2529

ขอบคุณ ข้อมูลจากแผ่นพับ กรุงเทพมหานคร 2551

สิริสวัสดิ์จันทรวารกมลมานเปรมปรีดิ์ ที่มาอ่านค่ะ

Create Date : 23 สิงหาคม 2552

Last Update : 24 สิงหาคม 2552 13:16:47 น.

0 comments

Counter : 902 Pageviews.