รู้ไปโม้ด
น้าชาติ ประชาชื่น nachart@yahoo.com
พะยูง ชื่อสามัญ Siamese Rosewood ชื่อวิทยาศาสตร์ Dalbergia cochinchinensis Pierre วงศ์ LEGUMINOSAE ชื่ออื่น กระยง กระยูง (เขมร-สุรินทร์) ขะยูง (อุบลราชธานี) แดงจีน (ปราจีนบุรี) ประดู่ตม (จันทบุรี) ประดู่ลาย (ชลบุรี) ประดู่เสน (ตราด) พะยูงไหม (สระบุรี) หัวลีเมาะ (จีน)
เป็นไม้ยืนต้นผลัดใบ สูง 15-20 เมตร เปลือกสีเทาเรียบ เรือนยอดทรงกลมหรือรูปไข่ ใบเป็นใบประกอบแบบขนนกสองชั้นเรียงสลับ ปลายใบแหลม โคนใบสอบ หลังใบสีเขียวเข้ม ท้องใบ สีจาง ลักษณะคล้ายใบประดู่ ดอกขนาดเล็ก กลิ่นหอมอ่อน ออกรวมกันเป็นช่อ สีขาวหรือเหลืองอ่อนตามง่ามใบและตามปลายกิ่งในช่วงเดือนพฤษภาคม-กรกฎาคม ผลเป็นฝักรูปขอบขนานแบบบางตรงบริเวณที่หุ้มเมล็ด เมล็ดรูปไตสีน้ำตาลเข้ม
พะยูงเป็นไม้ทนแล้ง มีถิ่นกำเนิดในป่าดิบแล้งและป่าเบญจ พรรณชื้น กระจายพันธุ์ในป่าภาคกลาง ภาคตะวันออก และภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ที่ความสูงจากระดับทะเลปานกลาง 100-250 เมตร นอกจากนี้ ยังมีพบที่ลาว กัมพูชา และเวียดนาม
วิธีขยายพันธุ์ โดยเมล็ด เริ่มจากเตรียมเมล็ดก่อนเพาะ นำเมล็ดแช่น้ำเย็น 24 ชั่วโมง เพาะในกระบะเพาะโดยหว่านให้กระจายทั้งกระบะ แล้วโรยทรายกลบบางๆ รดน้ำให้ชุ่ม เมล็ดจะงอกภายใน 7 วัน เมื่อกล้าไม้อายุ 10-14 วัน ความสูงประมาณ 1 นิ้ว มีใบเลี้ยง 1 คู่ ย้ายชำในถุงหรือภาชนะที่เตรียมไว้
เป็นไม้เนื้อแข็งเช่นเดียวกับไม้สัก ไม้ตะเคียน ลักษณะเนื้อไม้มีสีน้ำตาลอ่อน แก่นสีแดงอมม่วงถึงสีเลือดหมูแก่ มีริ้วสีดำ เป็นเสี้ยนสน เนื้อละเอียด เหนียว แข็ง ทนทาน และชักเงาได้ดี มีน้ำมันในตัว ใช้ทำเครื่องเรือน เกวียน เครื่องกลึงแกะสลัก หวี ไม้เท้า ด้ามเครื่องมือเครื่องใช้ ทำเครื่องดนตรี เช่น ซอ ขลุ่ย ลูกระนาด ทำเครื่องประดับ เช่น กำไล
ทั้งยังใช้เป็นยาสมุนไพร เปลือกต้มเอาน้ำอมรักษาปากเปื่อย ปากแตกระแหง รากใช้กินรักษาแก้ไข้พิษ เซื่องซึม ยางสดใช้ทาปากรักษาโรคปากเปื่อย
คติไทย ยกพะยูงเป็นไม้มงคล ตามชื่อที่พ้องกับพยุง ซึ่งแปลว่าประคองให้อยู่ในสภาพปกติ ช่วยให้ทรงตัวไว้ เชื่อว่าบ้านใดปลูก จะทำให้บุคคลในบ้านมีแต่ความเจริญ ฐานะดีขึ้น ช่วยไม่ให้ชีวิตตกต่ำ เป็นไม้มงคลที่ใช้ในการก่อสร้างอาคารหรือก่อฐานประดิษฐ์ถาวรวัตถุต่างๆ และเชื่อว่าควรปลูกในวันเสาร์ ทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือ
ในทางวิชาการ กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช จัดพะยูงเป็น 1 ใน 9 ของไม้มงคลของไทยที่ประกอบด้วย ราชพฤกษ์ หมายถึงความเป็นใหญ่และมีอำนาจวาสนา, ขนุน หมายถึงหนุนให้ดีขึ้นร่ำรวยขึ้น ทำอะไรจะมีผู้ให้การเกื้อหนุน, ชัยพฤกษ์ หมายถึงมีโชคชัย ชัยชนะ,
ทองหลาง หมายถึงมีเงินมีทอง, ไผ่สีสุก หมายถึงมีความสุข, ทรงบาดาล หมายถึงความมั่นคง หรือทำให้มั่นคงแข็งแรง, สัก หมายถึงความมีศักดิ์ศรี มีเกียรติ, กันเกรา หมายถึงป้องกันภัยอันตรายต่างๆ หรืออีกชื่อหนึ่งคือ ตำเสา ซึ่งอาจหมายถึงทำให้เสาเรือนมั่นคง และพะยูง เชื่อว่ามงคลคือพยุงฐานะให้ดีขึ้น
ด้วยความเป็นไม้มงคล ทั้งลวดลายไม้สวยงาม เนื้อแข็งแรง ทนทาน พะยูงเป็นที่ต้องการจำนวนมากของตลาดนอกประเทศ โดยเฉพาะจีน สิงคโปร์ ไต้หวัน ฮ่องกง นำสู่ปัญหาใหญ่ของประเทศคือการลักลอบตัดไม้พะยูงเพื่อส่งออก
ในระยะเกือบ 10 ปีหลังนี้ ความต้องการใช้ไม้พะยูงพุ่งขึ้นสูงมาก จนไต่อันดับไม้ที่แพงที่สุดในโลกอย่างรวดเร็ว
หน้า 24
ขอบคุณ
ข่าวสดออนไลน์
รู้ไปโม้ด
น้าชาติ
โสรวารสิริสวัสดิ์ค่ะ