BlogGang.com : : sirivinit : ถุงมือจิ้งจอก-นมควาย-มะคำดีควาย-พุดทุ่ง สมุนไพรชื่อแปลก

ถุงมือจิ้งจอก-นมควาย-มะคำดีควาย-พุดทุ่ง สมุนไพรชื่อแปลก

มะคำดีควาย-พุดทุ่ง Digitalis viridiflora ดิจิทาลลิส หรือ ถุงมือจิ้งจอก (อังกฤษ: Digitalis) เป็นสกุลของไม้ 20 สปีชีส์ของสมุนไพรที่เป็นพืชสองปี (Perennial plant) ที่เรียกเป็นภาษาพื้นบ้านว่า “foxgloves” หรือ “ถุงมือจิ้งจอก”

เดิมจัดอยู่ในวงศ์มณเฑียรทอง (Scrophulariaceae) แต่หลังจากการพิจารณาทางphylogenetic ก็ได้รับการจัดให้อยู่ในตระกูลที่ใหญ่กว่าในวงศ์เทียนเกล็ดหอย (Plantaginaceae)

ถุงมือจิ้งจอกเป็นไม้ที่มีถิ่นฐานอยู่ในยุโรป, เอเชียตะวันตก และ เอเชียกลาง, และทางตะวันตกเฉียงเหนือของแอฟริกา ชื่อวิทยาศาสตร์แปลว่า “เหมือนนิ้ว” เพราะขนาดของดอกพอดีกับการที่เอาปลายนิ้วสอดเข้าไปได้พอดี

ดอกออกบนกิ่งเรียวยาวชลูดขึ้นไปจากกอที่ติดดิน ตัวดอกมีลักษณะเป็นหลอดสั้นๆ สีก็มีต่างๆ ที่รวมทั้งม่วง ชมพู ขาว และ เหลือง ชนิดที่พบบ่อยเรียกว่า “Digitalis purpurea”

“ถุงมือจิ้งจอก” นอกจากจะเป็นไม้ที่ขึ้นง่ายโดยทั่วไปเป็นดอกไม้ป่าแล้วก็ยังเป็นไม้บ้านเป็นพืชสองปีที่มักปลูกเป็นไม้ประดับเพราะดอกที่มีความเด่นที่มีสีและแต้มด้านในของดอกต่างๆ ปีแรกที่ปลูกจะมีเพียงแต่ใบ ปีที่สองจึงออกดอก ความสูงของก้านประมาณระหว่าง 0.5 ถึง 2.5 เมตร

คำว่า “ดิจิทาลลิส” ยังหมายถึงสาร Digoxin ที่สกัดจากไม้ที่ใช้ในการทำ Cardiac glycoside สำหรับการรักษาโรคหัวใจ แต่ “ถุงมือจิ้งจอก” บางพันธุ์ก็เป็นไม้มีพิษร้ายแรงทั้งต้นทั้งดอกที่ทำให้ได้สมญาว่า “กระดิ่งคนตาย” หรือ “ถุงมือแม่มด”

นมควาย

นมควาย (ชื่อวิทยาศาสตร์:Uvaria hahinii sincl.) เป็นไม้วงศ์ ANNONACEAE พบทั่วไปตามป่าเบญจพรรณ ชื่ออื่น :บุหงาใหญ่ (เหนือ) นมควาย (ใต้) นมแมวป่า (เชียงใหม่) หำลิง (ตะวันออกเฉียงเหนือ) ติงตัง (นครราชสีมา) ตีนตั่งเครือ (ศรีสะเกษ อุบล) พีพวน (อุดรธานี) สีม่วน (ชับภูมิ)

ลักษณะ

ไม้พุ่มรอเลื้อย ลำต้นสูงได้ถึง 5 เมตร กิ่งอ่อนมีขนละเอียดสีน้ำตาลแดง ใบ เดี่ยว เยงสลับรูปวงรีหรือรูปไข่ ผิวใบมีขนสีน้ำตาลแดงทั้งสองด้าน กว้าง 2.5-3.5 เซนติเมตร ยาว 4.5-10 เซนติเมตร ดอก ออกเป็นกระจุก 2-3 ดอกที่กิ่งก้าน กลีบดอกสีแดงเข้ม กลิ่นหอม ผล เป็นผลกลุ่ม รูปไข่หรือไข่กลับเมื่อสุกสีแดงสด การขยายพันธุ์ ด้วยเมล็ด

สรรพคุณ

แก่นและราก ต้มน้ำดื่ม แก้ไข้ สลับไข้ซ้ำ เนื่องจากกินของแสลง ราก แก้ผอมแห้ง สำหรับสตรีที่อยู่ไฟไม่ได้ หลังการคลอดบุตรและช่วยบำรุงน้ำนม

ผล ตำผสมน้ำทา แก้เม็ดผดผื่นคัน ผลสุกรับประทานได้

พุดทุ่ง

ชื่อพื้นเมืองอื่นๆ: พุดทุ่ง, พุดน้ำ, ถั่วหนู, หัสคุณใหญ่, หัสคุณเทศ

ลักษณะ: ไม้พุ่มขนาดเล็ก สูงประมาณ 2-5 ฟุต ลำต้นกลม ตั้งตรง เปลือกต้นของกิ่งก้าน และลำต้นมีสีน้ำตาลดำ

ใบ: เดี่ยวรูปหอก ปลายแหลม เนื้อหนา

ดอก: ช่อกลีบสีขาวหนา

ผล: เป็นฝักกลมยาว

การดูแล: เป็นไม้ปลูกในที่มีแดด และต้องการดินชุ่ม เพราะมักเกิดในที่ลุ่มชื้นแฉะ

การขยายพันธุ์: ด้วยการเพาะเมล็ด

ประโยชน์: ต้นและรากมีรสร้อน ขับเลือดและหนองให้ตก ขับลม กระจายเลือดลม ขับพยาธิ

มะคำดีควาย

มะคำดีควาย (อังกฤษ : Soap Nut Tree ;ชื่อวิทยาศาสตร์ : Sapindus rarak A.DC.) ชื่อหรือเรียกอีกอย่างว่า ประคำดีควาย

เป็นชื่อต้นไม้ยืนต้นขนาดกลางชนิดหนึ่งที่อยู่ในวงศ์ SAPINDACEAE มีลักษณะของใบประกอบที่เรียงสลับกัน ผลออกเป็นพวงและก็มีลักษณะค่อนข้างกลม มะคำดีควายนี้เป็นพืชที่มีคุณค่าทางสมุนไพรมากแต่มีผลที่เป็นพิษ

สรรพคุณ

ผลแก่ ใช้แก้ไขดับพิษร้อนภายในแก้ร้อนในกระหายน้ำ แก้สารพัดไข้ ใบ ใช้แก้พิษกาฬ ส่วนรากผสมในตำหรับยาร่วมกับสมุนไพรอื่น ใช้แก้ฝีในท้อง เปลือก สามารถแก้กระษัย แก้พิษร้อน แก้พิษไข้ ดอกแก้พิษ เม็ดผื่นคัน

ม้ากระทืบโรง

ม้ากระทืบโรง (ชื่อวิทยาศาสตร์: Ficus pubigera Wall) เป็นไม้ในวงศ์ MORACEAE มีชื่อท้องถิ่นอื่นว่า เช่น เดื่อเครือ ม้าทะลายโรง ม้าคอกแตก มันฤๅษี

ลักษณะ

เป็นไม้พุ่มรอเลื้อย เลื้อยเกาะไปตามพรรณไม้อื่นมีน้ำยางขาว สูงถึง 25 เมตร กิ่งอ่อน ก้านใบผิวใบด้ายล่าง และฐานรองดอกอ่อนมีขน

ใบเดี่ยว เรื่องสลับ รูปใบหอก รูปไข่หรือรูปของขนานแกมวงรี กว้าง 7-9 ซม. ยาว 12-18 ซม. เปลือกสีน้ำตาล มีปุ่มขึ้นคล้ายหนาม

ดอกช่อ ลักษณะทรงกลมคล้ายผลออกเดี่ยวๆ ที่ซอกใบ แยกเพศ อยู่ในช่อเดี่ยวกัน ฐานรองดอกรูปทรงกลม ผลสด รูปทรงกลม ภายในสีแดง

ขยายพันธุ์ ด้วยการตัดเถาม้ากระทืบโรงยาวประมาณ 1 คืบ นำมาปักชำได้

สรรพคุณ

สรรพคุณตามตำรายาไทย ใช้ เถา บำรุงกำลัง ต้น บำรุงร่างกาย บำรุงความกำหนัด ช่วยขับน้ำย่อย เนื้อไม้ แก้ปวดหลัง แก้ปวดหัว ทั้งต้น บำรุงธาตุ บำรุงกำลัง

ขอขอบคุณวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

Create Date : 01 กันยายน 2552

Last Update : 2 กันยายน 2552 9:23:05 น.

0 comments

Counter : 3021 Pageviews.