Bloggang.com : ชมจันทร์ : ศูนย์ศึกษาการพัฒนาห้วยฮ่องไคร้ อันเนื่องมาจากพระราชดำริ

ศูนย์ศึกษาการพัฒนาห้วยฮ่องไคร้ อันเนื่องมาจากพระราชดำริ

ช่วงปิดเทอมเดือนตุลาคม 2552
พ่อกับแม่พาเกาลัดไปเชียงใหม่ เพื่อไปดูหมีแพนด้า
และเรียนรู้ตามแหล่งเรียนรู้ต่าง ๆ ในจังหวัดเชียงใหม่

สถานที่แห่งหนึ่งที่พ่อกับแม่บอกว่าจะต้องไปเรียนรู้ให้ได้
นั่นคือ การได้ตามรอยพระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
ไปที่ศูนย์ศึกษาการพัฒนาห้วยฮ่องไคร้ ฯ
ซึ่งตั้งอยู่ที่อำเภอดอยสะเก็ด จังหวัดเชียงใหม่

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ได้มีพระราชดำริให้จัดตั้ง
ศูนย์การพัฒนาห้วยฮ่องไคร้ เมื่อวันที่ 10 ธันวาคม 2525
ณ บริเวณพื้นที่ต้นน้ำ ห้วยฮ่องไคร้ อำเภอดอยสะเก็ด จังหวัดเชียงใหม่
เพื่อศึกษาด้านการพัฒนาป่าไม้และด้านการเกษตรที่เหมาะกับบริเวณ
ต้นน้ำลำธารของภาคเหนือ ในศูนย์แห่งนี้ประกอบด้วย
งานศึกษาและพัฒนาแหล่งน้ำ ปศุสัตว์และโคนม ประมง
งานปลูกหญ้าแฝก และการดำเนินงานหมู่บ้านรอบบริเวณศูนย์ห้วยฮ่องไคร้

แหล่งเรียนรู้แห่งนี้จึงนับเป็นสถานที่พักผ่อนหย่อนใจ
และศึกษาเกี่ยวกับการเกษตรและระบบนิเวศได้เป็นอย่างดี

สภาพกายภาพโดยทั่วไปของพื้นที่ลุ่มน้ำห้วยฮ่องไคร้ฯ
จากผลการสำรวจเมื่อปี 2526

มีลักษณะเสื่อมโทรมมาก ได้แก่ สภาพดินเป็นดินหินกรวด
มีหน้าดินตื้นไม่เหมาะสมต่อการใช้ประโยชน์ต่อการเกษตรกรรม
สภาพแวดล้อมโดยทั่วไป บรรยากาศมีสภาพแห้งแล้ง
ขาดความชุ่มชื้น ธรรมชาติต้องเผชิญกับไฟไหม้ป่า ในทุกๆ ปี
ปริมาณน้ำธรรมชาติในพื้นที่ต้นน้ำมีปริมาณน้อย ไม่เพียงพอ
ที่จะพัฒนามาใช้ประโยชน์ในการดำเนิน กิจกรรมในการพัฒนา
พื้นที่ลุ่มน้ำได้อย่างเพียงพอ เนื่องจากปริมาณน้ำฝนโดยเฉลี่ยต่อปี
ต่ำกว่า 1,200 มิลลิเมตร และสภาพกายภาพลุ่มน้ำเป็นป่าเต็งรัง
ที่ไม่สามารถเก็บอุ้มน้ำไว้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ

นอกจากนั้น ยังพบว่า สภาพป่าไม้มีสภาพเสื่อมโทรม
ผ่านการทำไม้สัมปทาน และสัมปทานไม้ฟืนโรงบ่มยาสูบ
รวมทั้งมีการบุกรุกตัดไม้ใช้ประโยชน์โดยชุมชน
จนเหลือชนิดพันธุ์ไม้อยู่ในธรรมชาติเพียง 35 ชนิด
มีความหนาแน่นของต้นไม้ไม่เกิด 100 ต้นต่อไร่
ไม้ที่เหลืออยู่เป็นลูกไม้ขนาดเล็กและไม้ที่สูงให่ญ่ไม่เกิน 9 เมตร ลักษณะเป็นไม้ชั้นเดียว เป็นป่าโปร่ง

สภาพลุ่มน้ำไม่มีการเข้ามาถือครองใช้ประโยชน์โดยชุมชน
เนื่องจากไม่มีความอุดมสมบูรณ์ใดๆที่จะเอื้อให้เพาะปลูกได้
พื้นที่จึงมีสภาพถูกทิ้งรกร้าง

ศูนย์ศึกษาการพัฒนาห้วยฮ่องไคร้ฯ ได้ดำเนินกิจการสำคัญ ๆ ได้แก่

1.งานศึกษาพัฒนาแหล่งน้ำจัดสร้างอ่างเก็บน้ำขนาดต่าง ๆ บนสันเขา
สร้างฝายต้นน้ำเพื่อกระจายน้ำให้พื้นที่กลับชุ่มชื้น

2. งานศึกษาและพัฒนาป่าไม้ ปลูกสร้างสวนป่าใหม่ ฟื้นฟูบำรุงรักษา
ป่าธรรมชาติที่เหลืออยู่ ปลูกพันธุ์ไม้เสริม ช่วยการสืบพันธุ์ตามธรรมชาติ
ของไม้ต้นเล็ก ศึกษาพัฒนาระบบเกษตรป่าไม้ ศึกษาวิจัยต้นน้ำลำธาร
และนิเวศน์ป่าไม้ ตลอดจนศึกษาการเพาะเลี้ยงสัตว์ป่าในพื้นที่ต้นน้ำ
ลำธารเพื่อพัฒนาป่า

3.งานศึกษาและพัฒนาที่ดิน จัดทำระบบอนุรักษ์ดินและน้ำสำหรับ
พื้นที่ลาดชันที่ทำประโยชน์ทางเกษตรกรรมไม่ได้

4. งานศึกษาและทดสอบการปลูกพืชประเภทไม้ผล ได้แก่ มะม่วง
ลิ้นจี่ ลำไย มะขามหวาน ฯลฯ ตลอดจนพืชอุตสาหกรรม เช่น
แมคคาเดเมีย กระทกรกฝรั่ง มะม่วงหิมพานต์ และพืชผัก
เช่น กะหล่ำ มะเขือ แตง และเห็ด

5. งานศึกษาและพัฒนาเกษตรกรรมแบบประณีต โดยปลูกไม้ยืนต้น
เป็นแถว และปลูกไม้ล้มลุกที่เป็นยาและอาหารแทรกเพื่อเกิดรายได้
ควบคู่กันไป

6. งานศึกษาและพัฒนาปศุสัตว์ โคนม และสัตว์ปีก

7. งานศึกษาและพัฒนาการประมง ศึกษาวิจัยการเพาะเลี้ยงปลา
วางระเบียบการจับปลาในอ่างน้ำเพื่อมิให้มีการทำลายพันธุ์ปลา

8. งานอนุรักษ์และพัฒนาอาชีพเลี้ยงกบ

9. งานปลูกหญ้าแฝก ศึกษาทดลองการปลูกหญ้าแฝก เพื่อป้องกัน
หน้าดินพังทลาย

10. งานพัฒนาหมู่บ้านรอบศูนย์ฯ โดยพัฒนาอาชีพเกษตรกรรมเป็นหลัก
และส่งเสริมการเกษตรอุตสาหกรรมเพิ่มพูนรายได้ด้วย

ศูนย์ศึกษาการพัฒนาห้วยฮ่องไคร้ฯ ก็เช่นเดียวกับศูนย์ศึกษาการพัฒนา
อื่น ๆ ที่มีหน่วยราชการที่เกี่ยวข้องหลายหน่วยงานร่วมรับผิดชอบดำเนินการ
สนองพระราชดำริ เช่น กรมชลประทาน กรมส่งเสริมการเกษตร
กรมประมง ฯลฯ

ส่วนที่เกาลัดชอบมากก็คือ เรื่องของการปลูกหญ้าแฝก
ป้องกันการพลังทลายของดิน การเพาะเลี้ยงกบและจิ้งหรีด
หลายชนิดซึ่งเกาลัดไม่เคยเก็นมาก่อนเลย
ทำให้กาลัดได้เรียนรู้วงจรชีวิตของกบครบถ้วนตั้งแต่กบวางไข่
จนกลายเป็นตัวเต็มวัย อีกทั้งยังได้เห็นฝายแม้ว ซึ่งมีหลายแบบอีก
อยู่เรียนรู้ทั้งวันก็ยังเข้าชมได้ไม่หมด

หลังจากได้มีพัฒนาพื้นที่ป่าไม้ต้นน้ำลำธาร ของศูนย์ศึกษาการพัฒนา
ห้วยฮ่องไคร้ อันเนื่องมาจากพระราชดำริ พบว่าสภาพทางกายภาพ
ของพื้นที่ลุ่มน้ำห้วยฮ่องไคร้เปลี่ยนไปในทางที่ดีขึ้นมาก
ทั้งเรื่องการพัฒนาดินจนสามารถใช้พื้นที่ทำประโยชน์ด้านการเกษตรได้
ด้านการพัฒนาแหล่งน้ำ สภาพน้ำท่า สภาพฝน อัตราการระเหย
และอุณหภูมิ และการพัฒนาป่าไม้

ซึ่งพบว่า ชนิดของป่าเปลี่ยนไปในทางที่ดีขึ้น ใ
นพื้นที่ศูนย์ฯ มีความหลากหลายของพืชพรรณอาหารธรรมชาติ
ที่ชุมชนได้ใช้ประโยชน์เพื่อการพึ่งพาและเป็นรายได้เสริมในครัวเรือน

ชุมชนสามารถดำรงชีวิตอยู่ได้อย่างไม่ก่อให้เกิดผลกระทบต่อ
สภาพทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมของพื้นที่ต้นน้ำลำธาร
ทำให้ผืนป่าต้นน้ำลำธารเป็นแหล่งต้นน้ำลำธารที่อุดมสมบูรณ์
สามารถผลิตน้ำไปใช้ในส่วนพื้นที่ด้านล่างได้

นี่คือบทพิสูจน์รูปแบบแห่งความสำเร็จเพื่อการเรียนรู้
และนำไปสู่การปฏิบัติ การพัฒนาพื้นที่ต้นน้ำลำธารที่ยั่งยืนต่อไป

เมื่อศูนย์ฯ ได้ศึกษาทดลองด้านต่าง ๆ ได้ผลเป็นที่น่าพอใจแล้ว
ได้นำออกเผยแพร่ ฝึกอบรม ส่งเสริมให้ราษฎร และหน่วยราชการ
นำไปปฏิบัติ เพื่อให้มีอาชีพที่มั่นคงมีรายได้เลี้ยงคน และครอบครัว
พัฒนาท้องถิ่นเป็น การพัฒนาแบบยั่งยืน ที่ได้ผลสมตามพระราชประสงค์

จากการไปเรียนรู้ที่ศูนย์ศึกษาการพัฒนาห้วยฮ่องไคร้ ฯ
ยิ่งทำให้แม่เกาลัดตระหนักว่าพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
ทรงรักและเอื้ออาทรในทุกข์สุขของราษฎรถ้วนหน้า
แม้ใช้เวลานานนับสิบปีกว่าจะเห็นผลก็มิได้ทรงย่อท้อ

สำหรับคุณครูและนักเรียนที่สนใจจะไปเรียนรู้ที่ ศูนย์ศึกษาการพัฒนา
ห้วยฮ่องไคร้ ฯ มีแหล่งเรียนรู้ให้เจาะลึกเฉพาะด้านมากมาย
และยังมีเส้นทางเดินศึกษาธรรมชาติสำรวจความหลากหลาย
ของระบบนิเวศด้วย

ผู้สนใจเข้าชมได้ทุกวัน ระหว่างเวลา 08.30-16.30 น.
มีบ้านพักรับรองหรือกางเต็นท์พักแรมได้แต่ต้องนำอุปกรณ์มาเอง
โดยติดต่อขออนุญาตล่วงหน้า
ที่ โทร. 0 53 389228-9 ต่อ 101, 102
อีเมล์ hongkhrai@hotmail.com
ติดต่อทางไปรษณีย์ที่ ตู้ปณ. 11
อำเภอดอยสะเก็ด จังหวัดเชียงใหม่ 50220

เว็บไซต์อ้างอิง
//www.irrigation.rid.go.th/rid1/HongKhrai/index.htm
//web.ku.ac.th/king72/center/center5.htm

Create Date : 27 มกราคม 2553

Last Update : 11 สิงหาคม 2554 15:43:09 น.

1 comments

Counter : 6977 Pageviews.

ดีค่รา ทักทายนะค่ะ

โดย: www.24hotcasino.com IP: 180.183.245.41 วันที่: 23 ธันวาคม 2553 เวลา:12:00:42 น.