เรื่องเล็กน้อยของคนไทย แต่ยิ่งใหญ่ของคนจีน

เหมือนเป็นประเพณีไปแล้ว ในช่วงเทศกาลตรุษจีน เพื่อนผมจะขาดเรียนกันหลายคน บางคนมาเรียนก็หิ้วขนมเข่ง ขนมเทียนมาฝาก พวกเราก็กินกันจนปากมันแผล็บทีเดียว

เขาบอกว่าคนจีนจะเรียนเก่ง ผมก็ว่าจริง เพราะเพื่อนผมหลายคนนามสกุลยาวเป็นวา ตาชั้นเดียว ผิวขาวเกลี้ยง พวกนี้เรียนเก่งจริงๆ อาจารย์สอนอะไร เพื่อนจะจำได้หมด แล้วสมองจะคิดไวมาก เหมือนเครื่องยนต์ที่มีสมรรถนะสูง สตาร์ทปุ๊บติดปั๊บเลย แต่ผมนี่ต้องเผาหัวนานหน่อย แต่พอเครื่องยนต์ติดแล้วละก็ ดับยากเชียวละ



เพื่อนผมที่เป็นคนจีนเล่าให้เพื่อน ๆ ฟังด้วยความภาคภูมิใจว่า
“ณ ที่ใดมีแสงสว่าง ที่นั่นจะมีคนจีนอาศัยอยู่ ณ ที่ใดมีคนจีนอาศัยอยู่ ที่นั่นจะมีแสงสว่าง”
สำนวนของเพื่อนนี่ฟังแล้วขนลุกเลย
“พ่อบอก ข้าเพียงแต่มาพูดให้ฟังเท่านั้น” เพื่อนรีบอธิบาย
“พ่อบอกว่าคนจีนอยู่ที่ไหนในโลก เราจะสร้างความเจริญให้ที่นั่น แล้วเราจะรักสามัคคี ช่วยเหลือเกื้อกูลกันตลอด ไม่เคยทอดทิ้งกันในยามทุกข์ยาก”
“เออ...เชื่อว่ะ” พวกผมร้องขึ้นพร้อมกัน


เพื่อนผมคนนี้เขามีเชื้อจีนแต่บรรพบุรุษ หน้าตาบอกยี่ห้อทีเดียว แต่ตอนนี้ใช้นามสกุลเป็นไทย ด้วยความอยากรู้ ผมจึงถามว่า
“ตะก่อนเอ็งใช้แซ่อะไรวะ”
“พูดแล้วจะหาว่าคุย” เพื่อนขยับเนคไท ยืดอกขึ้นอย่างภาคภูมิใจ
“แซ่ของข้านี่มีคนใช้มากที่สุดในโลกเชียวนะจะบอกให้”
“หา....โม้มั้ง” พวกเราหัวเราะขึ้นพร้อมกัน คิดว่าเพื่อนแกล้งพูด แต่เพื่อนก็ยืนยันเสียงหนักแน่น
“จริงโว้ย ข้ามีพยานเอกสารที่เขาสำรวจมาแล้ว เอ็งไปดูในหนังสือ ร้อยแซ่พันธุ์มังกร ซิ แซ่จางของข้ามีคนใช้เป็นอันดับ 1 ของโลก รองลงมาก็ แซ่หวาง แซ่หลี่ แซ่หลิว แซ่เฉิน แซ่หยาง แซ่หลิน แซ่ฉือ แซ่โจว” เพื่อนท่องได้เป็นฉาก ๆ เลย นับถือ...นับถือ...
“ข้าไม่เคยได้ยินแซ่พวกนี้ของเอ็งเลย” ผมท้วงขึ้น ชื่อแซ่ฟังแปลก ๆ ดี
“จะไปได้ยินอะไรเล่า ก็คนพวกนี้เข้ามาอยู่เมืองไทยน้อย อยู่ที่ประเทศจีนมากกว่า” เพื่อนอธิบายอย่างใจเย็น
“แต่ว่าแซ่ที่ใช้มากที่สุดในประเทศไทย คือ แซ่ตั้ง หรือ แซ่เฉิน รองลงมาก็ แซ่ลิ้ม แซ่ลี้ แซ่อึ้ง แซ่โง้ว แซ่เตียว แซ่แต้ แซ่เฮ้ง” เพื่อนเล่าต่อ


ความคิดผมหมุนวนทั่วสมองเหมือนน้ำไหลบ่าไม่อาจหยุดกั้นได้ “งั้น อาจารย์วิโรจน์ ตั้งวาณิชย์ คุณสนธิ ลิ้มทองกุล ศาสตราจารย์ ดร.ป๋วย อึ้งภากรณ์ ก็คนจีนที่เปลี่ยนนามสกุลมา”
“เออ...ใช่แล้ว” เพื่อนพยักหน้า “คนดังๆในบ้านเมืองเรามีบรรพบุรุษเป็นคนจีนเยอะนะ คอยดูซิ อีกหน่อยคนจีนจะครองประเทศไทย” เพื่อนทำนาย พวกเราเลยหัวเราะ
“ไม่ต้องคอยดูหรอก ตอนนี้คนจีนก็ครองประเทศอยู่แล้ว ดูนักธุรกิจทั้งหลายซิ จีนเกิน 80% ชัวร์” ผมแสดงความเห็น เพื่อนหลายคนจึงพยักหน้าตาม
“ก็บอกแล้ว” เพื่อนยิ้มย่อง แล้วเล่าต่อไปว่า
“ที่จริงนะ คำว่า แซ่ ที่เป็นนามสกุลนี่ คนจีนกลางเขาออกเสียงว่า ซิ่ง หมายถึงเผ่าพันธุ์ที่มีสตรีเป็นผู้ให้กำเนิด เป็นเครื่องหมายที่แสดงสถานภาพการสมรสของฝ่ายหญิง แล้วคนจีนเขาให้เกียรติผู้หญิงมากเพราะเป็นคนคลอดลูกออกมา ดังนั้นในตอนแรก ๆ เขามักใช้ชื่อ หนี่ ซึ่งแปลว่าผู้หญิงมารวมอยู่ในชื่อแซ่ที่ตั้งขึ้น” เพื่อนเล่าถึงอดีต พวกผมสี่คนนั่งฟังกันตาไม่กระพริบ
“แล้วแต่ก่อนชนชั้นปกครองเท่านั้นละที่จะมีแซ่ใช้ คนธรรมดาสามัญเขาไม่ให้ใช้ จนกระทั่งถึงยุคราชวงศ์ฮั่น สมัยพระเจ้าฮั่นเกาจู่ จึงมีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯให้ชาวจีนทุกคนต้องมีแซ่ตระกูลใช้เป็นของตนเอง แล้วส่วนใหญ่พวกอยู่ตำบลเดียวกันก็จะใช้แซ่เหมือน ๆ กัน เวลาลูกหลานอพยพไปอยู่ที่ไหนในโลกนี้ก็จะได้รู้ว่าต้นตระกูลมาจากที่เดียวกัน”


“แต่ลูกหลานคนจีนเดี๋ยวนี้ดูยากนะ เพราะเปลี่ยนนามสกุลกันหมดแล้ว” เพื่อนคนที่เรียนเก่งที่สุดในกลุ่มพูดขึ้นบ้าง
“ใช่ มันก็ต้องเปลี่ยนไปตามยุคสมัย คือให้กลมกลืนกับคนไทย แต่ถึงจะเปลี่ยนยังไง บางคนเขาก็คงชื่อเดิมเอาไว้ บางคนก็เพี้ยนไปเล็กน้อย อย่างตระกูลที่ใช้คำว่า อัศว หรือ อาชา ก็มี.....” เพื่อนนึกอยู่ ผมรีบต่อให้ว่า
“ท่านบรรหาร ศิลปอาชา อดีตนายกรัฐมนตรี คนดังของจังหวัดสุพรรณบุรี คุณนันทิดา อัศวเหม นักร้องชนะเลิศของไทยและของเอเชีย ปีไหนก็ไม่รู้”
“นั่นแหละ” เพื่อนตบหลังผมดังฉาด “.เดิมทีคงใช้ แซ่หม่า แซ่เบ๊ ซึ่งแปลว่า ม้า แล้วเปลี่ยนมาใช้แบบไทย ๆ ก็ยังมีเค้าเดิมอยู่ อัศว กับ อาชา แปลว่า ม้า” เพื่อนหยุดพูดเล็กน้อยเพื่อดื่มน้ำแก้คอแห้ง


“พ่อข้าเคยเล่าว่าคนจีนอพยพหนีภัยสงครามมาทางเรือแล้วมาขึ้นที่ประเทศไทย ส่วนใหญ่เป็นผู้ชาย มาแบบเสื่อผืนหมอนใบ แล้วก็มาแต่งงานกับคนไทย ออกลูกออกหลานเต็มบ้านเต็มเมือง พอถึงสมัยรัชกาลที่ 6 มีการตราพระราชบัญญัตินามสกุลขึ้น ลูกก็เลยต้องใช้นามสกุลตามพ่อ พ่อข้าก็ใช้ แซ่จาง ตามปู่ แต่พอถึงตอนข้าเกิด พ่อให้เปลี่ยนจะได้เป็นคนไทยเต็มตัว ไปไหนก็ไม่ถูกล้อว่าเป็นลูกเจ๊ก”
“ลูกเจ๊ก ?” พวกเราอุทานขึ้นพร้อมกัน
“ชื่อพ่อเอ็งเหรอ” ผมแหย่ตามนิสัยชอบกวนนิด ๆ
“เปล่าโว้ย เป็นคำใช้เรียกคนจีน เขามีที่มา วันหลังข้าจะเล่าให้ฟัง แต่วันนี้ไปกินไก่กินเป็ดบ้านข้าดีกว่า พ่อเตรียมไว้เพียบเลย”


แล้วพวกเราก็ยกโขยงกันไปบ้านเพื่อน เป็นการถือโอกาสเลี้ยงฉลองที่พวกเราได้เรียนไฟฟ้ากำลัง สาขายอดฮิตที่พวกเราเลือกกันทุกคนไปด้วย


เพื่อน ๆ เป็นคนจีนด้วยหรือเปล่า บรรพบุรุษใช้แซ่อะไรกันบ้างครับ...

Create Date : 25 กุมภาพันธ์ 2550 Last Update : 25 กุมภาพันธ์ 2550 10:28:16 น. Counter : 2517 Pageviews.		25 comments
Share Tweet