.....อีกหมากไล่หมากหนีดีทั้งคู่ ............. มีเรืออยู่คนละลำปล้ำขับขัน
ข้างหมากไล่ได้เบี้ยช่วยบังกัน .............. ไขว้ผูกพันเบื้องหลังพอบังสกนธ์
หมากรูปนี้มักจะมีอยู่บ่อยบ่อย .............. จงคิดคอยดูอย่าเฟือนเลือนฉงน
ทั้งเบี้ยเทียมเทียบถูกผูกจำนน .............. นิยมผลหกสิบสี่ที่สัญญา
แม้ไม่จนพ้นคำนวณคำนึงเสนอ ............. ก็เสมอเหมือนตำหรับตำราว่า
อย่าเลินเล่อเผลอพล้ำให้พลั้งตา ........... จงไตร่ตราตรึกตริดำริตรอง



ฝ่ายไล่: ขุน, เรือ ๑, เบี้ยหงาย ๒ (ผูก หรือ เทียม ก็ได้)
ฝ่ายหนี: ขุน, เรือ ๑




หมากไล่-หมากหนี นับศักดิ์กระดาน ๖๔ รูปนี้คือ รูปแบบที่ ๒ จากเพลงยาวกระบวรไล่หมากรุก ตามที่นำเสนอไว้ในบล็อกชื่อ หมากรุกไทย - ๑๒ รูปแบบ หมากไล่-หมากหนี

ตัวอย่างที่นำเสนอในบล็อกนี้ นำมาจากส่วนหนึ่งของบันทึกเกมการแข่งขันใน ตำราหมากรุกไทย ฉบับสมบูรณ์แบบ โดย สุนทร ศราภัยวานิช ซึ่งเกมนี้แข่งขันที่สนามหลวง วันที่ ๑ เมษายน ๒๔๗๘ ฝ่ายหนีคือ นายมูล และฝ่ายไล่คือ นายพลบ จาดบรรเทิง เป็นการไล่แบบเบี้ยหงายผูก โดยฝ่ายหนีนับศักดิ์กระดานได้ครบ ๖๔ เสมอกันไป ซึ่งมีเทคนิคการหนีที่น่าสนใจมากครับ ดังนี้





(หมายเหตุ: ในเกมการแข่งขันที่ยกตัวอย่างมานี้ เบี้ยหงายที่ตา จ๕ จะเป็นเม็ด แต่เพื่อให้อยู่ในรูปทั่วไป ผมจึงขออนุญาตเปลี่ยนเป็นเบี้ยหงายครับ)

1) ร, ก3-ก5             ข, จ4-ฉ5
2) ร, ก5-ง5             ร, ค1-ญ1
3) ร, ง5-ง2             ร, ญ1-ญ7+
4) ข, ง7-ค6             ข, ฉ5-จ6
5) ร, ง2-ง3             ร, ญ7-ญ1
6) ข, ค6-ค5             ร, ญ1-ญ4
7) ร, ง3-ง1             ง, ฉ6-จ7
8) ร, ง1-ง2             ง, จ7-ง6+
9) ข, ค5-ค6             ง, จ5-ง4
10) ร, ง2-ช2             ง, ง6-จ5
11) ร, ช2-ช8             ง, จ5-ฉ6
12) ร, ช8-ง8             ง, ฉ6-จ7
13) ร, ง8-ง5             ง, ง4-จ5
14) ร, ง5-ข5             ง, จ7-ง6
15) ร, ข5-ข4             ง, จ5-ง4



ภาพหลังจาก 15) ร, ข5-ข4

16) ร, ข4-ข8             ร, ญ4-ญ5
17) ร, ข8-ข5             ง, ง6-จ5



ภาพหลังจาก 17) ร, ข8-ข5

18) ร, ข5-ข8             ร, ญ5-ญ6
19) ร, ข8-ข6             ข, จ6-ฉ5 (เปิดรุก)
20) ข, ค6-ค7             ร, ญ6-ญ1



ภาพหลังจาก 20) ข, ค6-ค7

21) ข, ค7-ง7             ง, ง4-ค5
22) ร, ข6-ข2             ข, ฉ5-จ4
23) ข, ง7-ค6             ร, ญ1-ค1
24) ร, ข2-จ2+            ข, จ4-ง3



ภาพหลังจาก 24) ร, ข2-จ2+            ข, จ4-ง3
(ถ้าต่อมาฝ่ายหนีเดิน ร, จ๒xจ๕ จะถูกฝ่ายไล่เดิน ง, ค๕-ง๔ เปิดรุก
ฝ่ายหนีจะเสียเรือฟรี แล้วถูกไล่นับศักดิ์หมากเรือคือ ๑๖ ซึ่งฝ่ายไล่น่าจะชนะได้)

25) ร, จ2-ญ2             ง, ค5-ง4 (เปิดรุก)
26) ข, ค6-ง7             ข, ง3-จ4
27) ร, ญ2-ญ7             ข, จ4-ง5
28) ข, ง7-จ8             ง, จ5-ง6
29) ร, ญ7-ก7             ง, ง4-จ5
30) ร, ก7-ข7             ร, ค1-ญ1
31) ร, ข7-ช7             ง, จ5-ฉ6
32) ร, ช7-ข7             ร, ญ1-ญ8+
33) ข, จ8-ง7             ร, ญ8-ญ7+
34) ข, ง7-ค8             ง, ฉ6-จ7



ภาพหลังจาก 34) ข, ง7-ค8

35) ร, ข7-ข6             ง, ง6-ค5
36) ร, ข6-ข7             ร, ญ7-ญ8+
37) ข, ค8-ค7             ง, จ7-ง6+
38) ข, ค7-ง7             ร, ญ8-ช8
39) ร, ข7-ข1             ร, ช8-ช7+
40) ข, ง7-จ8             ข, ง5-จ6
41) ร, ข1-จ1+            ง, ง6-จ5



ภาพหลังจาก 41) ร, ข1-จ1+

42) ข, จ8-ง8             ข, จ6-ง6
43) ร, จ1-ง1+           ง, ค5-ง4



ภาพหลังจาก 43) ร, จ1-ง1+

44) ข, ง8-ค8             ร, ช7-ค7+
45) ข, ค8-ง8             ร, ค7-ข7
46) ข, ง8-ค8             ร, ข7-ข4
47) ร, ง1-ก1             ร, ข4-ค4+
48) ข, ค8-ข7             ง, ง4-ค5
49) ร, ก1-ก6             ข, ง6-ง7
50) ร, ก6-ก7             ง, จ5-ง6
51) ข, ข7-ข8 (เปิดรุก) ข, ง7-ง8



ภาพหลังจาก 51) ข, ข7-ข8 (เปิดรุก)

52) ข, ข8-ข7             ง, ง6-ค7
53) ร, ก7-ก1             ข, ง8-ง7
54) ร, ก1-ข1             ง, ค7-ง6
55) ข, ข7-ก6             ข, ง7-ค6
56) ร, ข1-ข6+           ข, ค6-ง5



ภาพหลังจาก 56) ร, ข1-ข6+

57) ร, ข6-ข1             ร, ค4-ญ4
58) ข, ก6-ข7             ร, ญ4-ญ7+
59) ข, ข7-ก6             ร, ญ7-จ7
60) ร, ข1-ข2             ง, ง6-ค7
61) ร, ข2-ง2+            ข, ง5-ค6
62) ร, ง2-ข2             ร, จ7-จ8
63) ร, ข2-ข6+            ข, ค6-ง5



ภาพหลังจาก 63) ร, ข2-ข6+

64) ร, ข6-ข3





อ้างอิง:
- ตำราหมากรุกไทย ฉบับสมบูรณ์แบบ โดย สุนทร ศราภัยวานิช
- สนุกกับหมากรุกไทย โดย วินัย ลิ้มดำรงค์ชิต
- หมากรุกไทย โดย นายแพทย์ ประกอบ บุญไทย
- หลักการและวิธีการเดินหมากรุกไทย โดย สุนทร ศราภัยวานิช
- ภาพ และข้อความบันทึกหมากส่วนใหญ่ นำมาจากโปรแกรมถอดหมาก thaichess.net/chess ที่พัฒนาโดยคุณเอก และคุณไพรัฐ ศรีดุรงคธรรมพ์ (ข้อมูลจาก thaichess.net/?page_id=673)