หลังจากมีข่าวแม่ลูกนอนหลับรอสามีในรถยนต์ที่สตาร์ทเครื่อง เปิดแอร์ และจอดแช่ไว้ (อ่านรายละเอียดข่าวที่นี่ และที่นี่) หลายคนอาจสงสัยว่า แค่นอนเปิดแอร์ในรถไม่นาน ทำให้ได้รับก๊าซคาร์บอนมอนอกไซด์จนถึงขั้นเสียชีวิตได้จริงหรือ Sanook! Health เลยสรุปข้อเท็จจริงให้ฟังค่ะ

รองศาสตราจารย์ ดร. วีรชัย พุทธวงศ์ อาจารย์และนักวิชาการสาขาเคมีอินทรีย์มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ เปิดเผยในเฟซบุ๊คส่วนตัวว่า ตัวก๊าซคาร์บอนมอนอกไซด์ หรือ CO (ไม่ใช่คาร์บอนไดออกไซด์ หรือ CO₂ นะ คนละก๊าซกัน) นั้นเป็นก๊าซที่ ไม่มีสี ไม่มีกลิ่น ไม่มีรส ปะปนออกมาจากท่อไอเสียรถยนต์ ที่มีทั้งเขม่า คาร์บอนไดออกไซด์ และอื่นๆ เพราะฉะนั้นที่เราได้กลิ่นเหมือนเขม่าควัน หรือกลิ่นน้ำมันรถ นั่นไม่ใช่กลิ่นของคาร์บอนมอนออกไซด์ แต่คาร์บอนมอนอกไซด์ก็แฝงตัวมากับควันเหล่านั้นด้วย

เมื่อร่างกายได้รับสารนี้เข้าไปมากๆ จะทำให้ฮีโมโกลบินในเม็ดเลือดแดงที่อยู่ในร่างกายลำเลียงออกซิเจนไปสู่เซลล์ต่างๆ ได้น้อยขึ้น ทำให้ระบบต่างๆ ในร่างกายทำงานผิดปกตินั่นเอง (แถมคาร์บอนอกไซด์ยังรวมตัวกับฮีโมโกลบินได้ดีกว่าออกซิเจนถึง 200-250 เท่าเชียวนะ นั่นหมายความว่า ร่ายกายเราดูดซับคาร์บอนมอนอกไซด์ได้ดีและเร็วกว่าออกซิเจนดีๆ เสียอีก)

อาการเมื่อร่างกายได้รับก๊าซคาร์บอนมอนอกไซด์

ขึ้นอยู่กับระดับความเข้มข้น

50 ppm ถึง 200 ppm - ปวดศีรษะเล็กน้อยและอ่อนเพลีย
200 ppm ถึง 400 ppm คลื่นไส้ อาเจียน วิงเวียนศีรษะอย่างรุนแรงและอาจถึงขั้นเป็นลม
1,200 ppm หัวใจเต้นเร็วขึ้นผิดปกติ และเริ่มเต้นผิดจังหวะ
2,000 ppm อาการ ถึงขั้นหมดสติ และอาจถึงเสียชีวิต
5,000 ppm ทำให้เสียชีวิตภายในไม่กี่นาที

วิธีปฐมพยาบาลเบื้องต้น สำหรับผู้ที่รับก๊าซคาร์บอนมอนอกไซด์เป็นจำนวนมาก

1. ย้ายผู้ป่วยออกมาในที่ๆ มีอากาศบริสุทธิ์

2. ให้ออกซิเจนที่ค่อนข้างบริสุทธิ์กับผู้ป่วย เพื่อแยกก๊าซคาร์บอนมอนอกไซด์ออกจากฮีโมโกลบิน

รถที่เสี่ยงต่อการปล่อยก๊าซคาร์บอนมอนอกไซด์เป็นจำนวนมาก หรืออยู่ในระดับเข้มข้น

- รถยนต์เก่า ที่มีอายุ 7-10 ปีขึ้นไป หรือใช้ตัวเครื่องเก่า ที่เผาผลาญเชื้อเพลิงได้ไม่ดีมากนัก

- สภาพของรถไม่พร้อมใช้งาน 100% เช่น อาจจะท่อไอเสียรถยนต์พัง ตัวถังรั่ว เป็นต้น

- น้ำมันที่ใช้ไม่ได้มาตรฐาน

ถ้าแอบแง้มกระจกรถเอาไว้เล็กน้อย จะปลอดภัยหรือไม่?

หากปริมาณของก๊าซคาร์บอนมอนอกไซด์ไหลเข้าห้องโดยสารมากและรวดเร็ว การระบายอากาศผ่านกระจกที่แง้มเพียงเล็กน้อยอาจไม่พอที่จะลำเลียงก๊าซออกจากห้องโดยสารได้หมด ดังนั้นยังมีความเสี่ยงอยู่มากที่จะหมดสติ หรือเสียชีวิตในรถได้อยู่ดี

ทำไมจอดรถแช่ตอนรถติดไม่เห็นเป็นอะไรเลย?

อาจเป็นเพราะระหว่างที่เปิดเครื่องทิ้งไว้ เป็นช่วงที่คุณยังมีสติสัมปชัญญะครบถ้วน และอาจไม่ได้เป็นเวลานานพอที่คาร์บอนมอนอกไซด์จะสะสมอยู่ในรถมากจนทำให้ร่างกายเกิดอาการผิดปกติ

หากผู้โดยสารที่ไม่ใช่คนขับนอนหลับ ขณะรถวิ่งนานๆ จะเป็นอะไรหรือไม่?

ไม่เป็นอะไร เพราะเมื่อรถวิ่ง การเผาผลาญจากเชื้อเพลิงจะไหวเวียนออกไปทางท่อไอเสียรถยนต์ และกระจายสู่อากาศภายนอก ไม่ไหลเวียนกลับเข้ามาที่ห้องโดยสาร เว้นแต่ท่อไอเสีย หรือตัวเครื่อง ตัวถังน้ำมันจะชำรุด

คำแนะนำจาก Sanook! Health

หากจำเป็นต้องจอดรถแช่ไว้นานๆ อย่าเปิดเครื่อง เปิดแอร์ และปิดหน้าต่างเด็ดขาด ให้ปิดเครื่อง แล้วเปิดหน้าต่างแทน ถ้าอากาศร้อนมาก แนะนำให้ปิดเครื่อง จอดรถ แล้วหาที่รอที่อื่นจะดีกว่า

ขอขอบคุณข้อมูลบางส่วนจาก เฟซบุ๊ค รองศาสตราจารย์ ดร. วีรชัย พุทธวงศ์ และ เฟซบุ๊คเพจ วิทย์สนุกรอบตัว