ทุกสิ่งบนโลกล้วนมีการเปลี่ยนแปลง เรื่องราวบนเตียงของชายหญิงก็เช่นกัน ระหว่างที่บรรเลงบทรักก็มีหลายสิ่งหลายอย่างเกิดขึ้น และทุกอย่างก็ชัดเจนมากขึ้นเมื่อ ดร.วิลเลียมส์ มาสเตอร์ และ ดร.เวอร์จิเนีย จอห์นสัน สองนักวิจัยเกี่ยวกับเรื่องวัฏจักรการตอบสนองทางเพศ ได้ทำการศึกษาเมื่อปลายทศวรรษที่ 1950 และต้นทศวรรษ 1960 จากการสังเกตการปฏิบัติกามกว่า 10,000 ครั้งในห้องปฏิบัติการ

ในครั้งนั้นทั้งคู่ได้แบ่งวัฏจักรการตอบสนองทางเพศออกเป็น 4 ระยะ และหลังจากนั้น ดร.เฮเลน ซิงเกอร์ แคปเลน ก็ได้นำวัฏจักรนี้มาขยายเพิ่มเติม โดยแต่ละระยะจะทำให้คุณได้เข้าใจ และเห็นถึงจุดที่ก่อให้เกิดปัญหาสำหรับการบรรเลงเพลงรักในแต่ละครั้ง และเมื่อคุณเข้าใจสิ่งเหล่านี้ เรื่องคืนนี้ก็ย่อมเป็นคืนที่งดงาม

ระยะความกระหายอยากทางเพศ

ระยะนี้เป็นระยะแรก และเป็นระยะที่ดร.แคปเลน ได้เพิ่มเติมขึ้นมา เพราะเชื่อว่าอารมณ์ทางเพศที่เกิดขึ้น น่าจะไปกระตุ้นให้มีการหลั่งสารเคมีบางชนิดในร่างกาย ทั้งฮอร์โมนเทสโทสเตอโรน และฮอร์โมนอื่น ๆ โดยสารเหล่านี้จะไปช่วยกระตุ้นให้ร่างกายเกิดการเปลี่ยนแปลง มีความคึกคักและนำไปสู่การตื่นตัวทางเพศ

ระยะตื่นตัว

ระยะนี้เป็นระยะที่สอง โดยจะเกิดขึ้นเมื่อร่างกายได้รับการกระตุ้นบางอย่าง และระบบไหลเวียนเลือดมีการเข้ามาคั่งบริเวณอวัยวะเพศ หรือเรียกว่า วาสโกคอนเจสชัน (Vasocongestion) ทำให้อวัยวะเพศแข็งตัว พร้อมสำหรับที่จะใช้งาน สำหรับสิ่งบ่งชี้อื่น ๆ ที่ทำให้ทราบว่าเข้าระยะนี้ เช่น หัวใจเต้นถี่ระรัว ลมหายใจกระชั้น ความดันโลหิตสูงขึ้นกว่าปกติ แขนขาเกิดอาการเกร็ง บางคนอาจหน้าแดงระเรื่อ

สำหรับระยะนี้ฝ่ายชายจะเกิดขึ้นได้เร็วกว่าฝ่ายหญิง เช่นนั้นแล้วหากอยากให้ฝ่ายหญิงเข้าสู่ระยะตื่นตัวก็ต้องเล้าโลมให้นานขึ้นกว่าปกติ เพื่อชดเชยในสิ่งที่แตกต่างกัน

ระยะคึกคักเข้มข้น

ในระยะนี้จะเริ่มมีของเหลวเหนียว ๆ ที่บริเวณปลายอวัยวะเพศของผู้ชาย เป็นการตื่นตัวที่เพิ่มเติมมากขึ้น ส่วนการเปลี่ยนแปลงด้านอื่น ๆ ก็มีเช่น อัณฑะจะขยายใหญ่ และรั้งมาชิดร่างมากขึ้น

โดยในระยะนี้กับระยะตื่นตัวจะแยกออกจากกันได้ยาก ทำให้ดร.เคปแลน ผนึกรวมความคึกคักเข้มข้นไว้ในระยะตื่นตัว และแม้จะแยกหรือรวมกัน ก็ไม่มีผลต่อการบำบัดรักษาปัญหาทางเพศ

ระยะบรรลุจุดสุดยอด

ระยะนี้เป็นระยะที่ทุกคนปรารถนาที่จะไปให้ถึง ทั้งฝ่ายหญิงและชายต่างก็จะเกร็งไปทั่วร่าง ลมหายใจจะถี่กระชั้นมากขึ้น การเต้นของหัวใจเร็วและแรง จุดนี้จะเป็นจุดที่ฝ่ายชายจะรู้จักถึงสัมผัสส่งท้าย โดยเป็นความรู้สึกสุดท้ายก่อนที่จะมีการหลั่ง โดยหากเกินสัมผัสส่งท้ายไปแล้วนั้น ไม่ว่าจะเอาอะไรมาฉุดรั้ง ก็ไม่มีทางหยุดการหลั่งได้

ซึ่งหากใครที่มีปัญหาเกี่ยวกับอาการหลั่งเร็ว หากรู้จักช่วงก่อนที่จะบรรลุจุดสุดยอด หรือสัมผัสส่งท้าย ก็สามารถที่จะควบคุมการหลั่งได้ดีขึ้น และถ้าหากมีการฝึกอย่างต่อเนื่อง อาการหลั่งเร็วก็จะค่อย ๆ ดีขึ้นอย่างแน่นอน

ระยะผ่อนคลาย

ระยะนี้เป็นระยะสุดท้ายของการมีเพศสัมพันธ์ที่ทางมาสเตอร์และจอห์นสันได้ระบุไว้จากการสังเกตการณ์กว่า 10,000 ครั้ง โดยระยะนี้ร่างกายจะคืนกลับสู่สภาวะปกติ เป็นสภาวะที่อยู่ก่อนระยะตื่นตัว โดยระยะผ่อนคลายจะมีความสำคัญกับผู้หญิงมากกว่า เพราะผู้หญิงต้องการระยะผ่อนคลายมากกว่า เช่นนั้นแล้ว การกอด สัมผัส หลังจากมีเพศสัมพันธ์จะช่วยสร้างความประทับใจ และเป็นการส่งต่อไปยังบทรักครั้งถัดไปอีกด้วย

สำหรับฝ่ายชาย จะมีระยะเพิ่มเติมอีกหนึ่งขั้น นั่นก็คือ ระยะพักผ่อน ซึ่งเป็นช่วงเวลาที่จำเป็นสำหรับการพักเพื่อให้พร้อมที่จะมีบทรักในครั้งถัดไป โดยระยะพักผ่อนจะขึ้นอยู่กับ อายุ การออกกำลังกาย และอาหารที่กินเข้าไปอีกด้วย