คำและความอันงดงามไพเราะจากมหาเวสสันดรชาดก (๗)

สิริสวัสดิ์โสรวาร ที่ ๒๗ มิถุนายน ๒๕๕๒ ค่ะ


คำและความ อันงดงาม จากมหาเวสสันดรชาดก
พระนิพนธ์ สมเด็จพระมหาสมณเจ้า
กรมพระปรมานุชิตชิโนรส กัณฑ์หิมพาน

ตะทา กาเล ในกาลเมื่อพระเวสสันดรอดุลยดวงกษัตริย์ ท้าวเธอเสวยสมบัติมโหฬาร กิตติศัพท์บันดาลทั่วสกลภิภพธานีกรุงกษัตริย์ พอเมืองกลิงคราษฎร์มาเกิดวิบัติข้าวแพง ทั้งฝนก็แล้งมิได้ตกทั่วประเทศ

สสฺสานิ ข้าวกล้าทั้งหลายก็ตายทุกนิคมเขตแว่นแคว้น ประชาชนก็ยากแค้นแสนกันดาร อดอาหารจนซูบผอม จึงชวนกันประชุมพร้อมหน้าพระลาน ร้องทูลสารอุปกาศ พระเจ้ากลิงคราษฎร์ได้ฟังคำประชาชน ว่าแค้นเคืองขัดสนด้วยยากอด ท้าวเธอก็ทรงรักษาอุโบสถสิ้นกำหนดเจ็ดวัน

วสฺสาเปตุ นาสกฺขิ ฝนนั้นก็มิได้ตกต้อง สพฺเพ นาครา ประชาชนชวนกันร้องประกาศสาร ว่า เทว ข้าแต่พระองค์ผู้ผ่านภิภพพารา

เวสฺสนฺตโร ราชา ยังมีมหาสมมุติเทวราชวงศ์ทรงพระนามพระเวสสันดรยอดกษัตริย์ เสวยสมบัติในกรุงไกรพิชัยเชตอุตดร ท้าวเธอมีคชกุญชรอันเลิศแล้ว เป็นช้างแก้วมหามงคลอันล้ำเลิศ

สพฺพเสโต ขาวประเสริฐดั่งไกลาสรัตนคีรี อาระยฺห ครั้นคนขึ้นขับขี่ไปสู่คามนิคมใดๆทุกประเทศ วสฺสํ วสฺสิ ฝนนั้นก็ตกลงทุกขอบเขตแหล่งหล้า ขอพระองค์จงจัดหาพราหมณ์ผู้ฉลาดให้ไปสู่ที่พิชัยราชธานี ขอคชสารศรีสัตวมงคล แต่พระจอมพสุธาดลเวสสันดร

ท้าวเธอก็จะพระราชทานคชกุญชรมากรุงศรี ฟ้าฝนก็จะตกดีบริบูรณ์ ท้าวเธอได้ฟังประชาชนทูลก็ใช้พราหมณ์ทั้งแปดคนผู้ฉลาด เต พฺราหฺมณา อันว่าพราหมณ์ทั้งแปดคน บังคมลาแล้วก็ลีลาศไปสู่กรุงสีวีราชธานี

รชสฺสิรา มีสรีรกายคลุกเคล้าด้วยเถ้าธุลีละอองผง ทานคฺคํ คจฉึสุ ก็ตรงไปสู่โรงทาน เพื่อจะขอคชสาร นั้นแล

ตโต รตฺยา วิวสเน ครั้นเมื่อสุริยรังสีอร่ามรุ่ง แสงสุวรรณผุดผ่องพื้นทิฆัมพรวโรภาส เวสฺสวฺตโร ราชา สมเด็จบรมราชรวิวงศ์พงศ์พุทธางกูรเกศกษัตริย์

ปพุชฺฌิตฺวา เสด็จตื่นจากบรรจถรณ์รัตนไสยาสน์ สระสรงเสาวคนธชาติวารี ขจรกลิ่นสุมาลีกระลบองค์

อลงฺกริตฺวา ท้าวเธอก็ทรงเครื่องสรรพาภรณ์บวรภูษิต สังวาลวิจิตรจำหลักลาย ถมวิเชียรรายเรียงระดับแสงวะวาบวับวิเศษศรี ทับทรวงมณีอร่ามแพร้ว สะอิ้งแก้วกาญจนประดิษฐ์กรอง สุวรรณวลัยทองธำมรงค์ มหามกุฎอลงกตประดับสำหรับกษัตริย์

เสร็จแล้ว พระกรกุมพระขรรค์แก้วยุรยาตร ทรงเศวตกุญชรชาติคชาธาร พร้อมสหชาติทวยหาญแห่สะพรั่ง เสียงดุริยางค์ประดังประโคมขานอยู่เซ็งแซ่

เครื่องสูงแห่เป็นคู่ๆดูสลับสลอน พวกพลบทจรโกลาหล ฝ่ายยาจกคนจนกระเจิงจร เบียดเสียดแทรกซ้อนกันสับสน สาละวนที่จะรับพระราชทาน ท้าวเธอก็เกษมศานต์โสมนัส ให้แจกจัดพรรณแพรม้วนมุ้งม่านกาญจนมณี ให้แก่ยาจกตามมีมิได้เลือกหน้า

เต พฺราหฺมณา อันว่าพราหมณ์มาแต่กลิงคราษฎร์ ล้วนคนฉลาดรู้อุบาย

พาหา ปคฺคยฺห ประนมนิ้วเหนือเศียรเกล้าแล้วร้องถวายชัย สมเด็จบรมโพธิสัตว์ก็ตรัสปราศัย...

โภนฺโต พฺราหฺมณา ดูกรพราหมณ์ผู้ประพฤติพรหมเวทวิชา ท่านจะปรารถนาสิ่งอันใด อย่าเกรงใจจงแจ้งอรรถ

พราหมณ์ได้ฟังตรัสก็ปรีดา ด้วยสมทางท่าที่จะขอคชสาร จึ่งทูลว่า เทว ข้าแต่นเรศผู้ผ่านพิภพธรณี พระพุทธเจ้าข้า กิตติศัพท์ข่าวเขาเล่าลือชา ทุกไพร่ฟ้าประชาชน สกลภิภพจักรวาล

กระหม่อมฉานทั้งหลายมาทั้งนี้ หวังจะขอคชสารศรีสง่างามพระที่นั่งต้น เป็นมหามงคลอันเลิศแล้ว ทูลกระหม่อมแก้วจงให้สำเร็จมโนรถความปรารถนา แก่ข้าพฤฒาจารย์

ครั้นท้าวเธอได้ทรงฟังก็ชื่นบานโสมนัส จึ่งตรัสว่าพราหมณ์เอ่ย เราจะให้สำเร็จ ตรัสแล้วก็เสด็จลงจากบรมคชไอยเรศ

ท้าวเธอทอดพระเนตรเครื่องประดับสำหรับมหาคชสาร อลังการอันเลิศแล้วพื้นเพชรรัตน์แพร้วอร่ามรุ่ง กาญจนผุดพุ่งจำรัสสี ราชาวดีเป็นเครื่องกรอง ผ้าปกกระพองตาข่าย

ทับทิมรายรัตนามาศ หลังปกลาดรัตนกัมพล ทั้งระคนแก้วกรอง สุวรรณวลัยทองถมมุกดา ประดับสองงาอร่ามรัตน์ สายรัดพัสตร์วิจิตรถัก ผูกชนักแนบสองหู ห้อยพวงพู่ดูพิสุทธิสำอาง

พร้อมด้วยบังพระสุริยางคเพริศพราย อภิรุมรายรัตนจามรีวาลวิชนีวิเชียรฉัตร สำหรับบรมจักพรรดิคชาธารอันล้ำเลิศ ช้างแก้วประเสริฐอันหาค่ามิได้ ทั้งอาภรณ์วิไลหกสรรพสิ่ง ล้วนเครื่องประดับไม่มีค่า

อีกทั้งนานาอลงกรณ์ สรรพสิ่งคชาภรณ์ดั่งพรรณนา ยี่สิบสี่แสนราคาคิดควรสิ่งของทั้งมวลและหมอควาญ สำหรับพญาคชสารพร้อมมิได้ขาด

เวสฺสนฺตโร ราชา อันว่าพระเวสสันดรสุริยราชวงศ์ พระกรซ้ายทรงจับงวงกุญชรไอยรา พระกรขวาทรงอุทกวารีกุณฑีทอง ท้าวเธอก็ร้องประกาศ แก่อมรเทวราชทุกท้องฟ้า ให้ช่วยอนุโมทนาคชาทาน

แล้วตรัสเรียกพฤฒาจารย์มิได้ช้า หลั่งอุทกธาราให้ตกลงเหนือมือพราหมณ์ ตั้งพระทัยไว้ให้งามดั่งดวงแก้ว แล้วก็ออกอุทานวาจาว่า

อิทํ ทานํ ผลทานของข้าจงสำเร็จ แก่พระสร้อยสรรเพชญโพธิญาณ ในอนาคตกาลโน้นเถิด

Create Date : 26 มิถุนายน 2552		0 comments
Last Update : 27 มิถุนายน 2552 0:22:46 น.
Counter : 884 Pageviews.
Share Tweet