BlogGang.com : : sirivinit : คำและความอันงดงามไพเราะจากมหาเวสสันดรชาดก (๑๖)

คำและความอันงดงามไพเราะจากมหาเวสสันดรชาดก (๑๖)

โสรวารวัฒนสวัสดิ์-มานมนัสรมณีย์ ที่ ๑๘ กรกฎาคม ๒๕๕๒ ค่ะ

คำและความอันงดงามไพเราะจาก มหาเวสสันดรชาดก
ทานกัณฑ์ รจนาโดย สำนักวัดถนน
ฉบับพิมพ์ของพระเจ้าบรมวงศ์เธอกรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์

เวสฺสนฺตโรราชา ปางเมื่อพระจอมมกุฎวิสุทธิเดชเวสสันดร อีกทั้งเอกองค์
มหิศรยอดกัลยาหญิง คือพระวิมลมิ่งแม่มัทรีทั้งพระชาลีแก้วกัณหา ชวนกันถวายบังคมลาพระปิตุเรศ เสด็จยังนิเวศน์พระชนนี กษัตริย์ทั้งสี่องค์ก็ทรงพระโศกา

พระเวสสันดรเธอจึ่งถวายบังคมลาว่า พระพุทธเจ้าข้า ข้าแต่พระจอมมหิศราเรืองศรี พระชนนี่ของลูกแก้ว ลูกจะขอลาแล้วพระทูลกระหม่อม เคยถนอมลูกมาแต่ทรงพระเยาว์จนคุ้มใหญ่ หวังพระหฤทัยจะฝากผี โอ้พระชนนีของลูกแก้ว นับวันลูกจะไกลแล้วจากนิเวศน์วัง

พระมารดาอยู่ข้างหลังจะประชวรโรคาไข้ ถึงสู่สวรรคครรไลก็ที่ไหนจะได้ถวายพระเพลิงพระชนนี ลูกจะบุกป่าพนาลีไปไกลเนตร ลูกจะทรงบรรพชาเพศบำเพ็ญผล จะแผ่เพิ่มกุศลส่งมาทุกค่ำเช้า

โอ้พระปิ่นเกล้าปกเกล้าของลูกเอ่ย อย่าเศร้าพระทัยเลยถึงลูกแก้ว ได้เลี้ยงลูกมาแล้วเอาแต่บุญเถิดนะทูลกระหม่อม ทูลพลางทางก็น้อมพระเศียรซบแทบพระบาทพระชนนี

สมเด็จพระผุสดีพันปีหลวง เธอก็ข้อนพระทรวงทรงพระโศกา จึ่งตรัสว่าอย่าอาวรณ์ เจ้าเวสสันดรของแม่เอ่ย อย่าท้อแท้พระทัยเลยฟังแม่ว่า ชะรอยว่ากรรมได้ทำมาแต่ก่อนแล้ว พระลูกแก้วจึ่งจากอกพระชนนี

พระลูกเอ่ย อุตส่าห์ถนอมเลี้ยงพ่อชาลีแม่กัญหาอย่าให้อนาทร ทั้งแดดลมระงมร้อนอย่าพาลูกอ่อนเดินจะเจ็บไข้ เย็นย่ำค่ำอย่าไปจงหยุดหย่อน ผลัดกันนั่งนอนรักษาลูกอย่าละเลย

อนิจจานิจจาพระหลานเอ่ยไม่เคยยาก มาได้ความลำบากแต่น้อยๆ ดั่งว่าเลือดตาย่าจะหยดย้อยลงลามไหล พระหลานเอ่ย ยังน้อยนักทรามรักใคร่ไม่วายนม ย่านี้เคยได้เชยชมทั้งสองศรี จะจากอกพระอัยกีไปสู่ป่า

กัณหาเอ่ยเงยหน้าเถิดนะย่าจะสอน เจ้าอย่าอ้อนแม่เขาจะตี พ่อชาลีอย่าเย้าน้องให้ร้องไห้ อปฺปมตฺตา พ่อเอ่ย อย่าได้ประมาทใจจงทรงพรตตามวิสัยเพศบรรพชา แม่มัทรีจะศรัทธาบวชด้วยผัวหรือพระลูกแก้ว เออดีแล้วพระลูกรัก

อุตส่าห์สามิภักดิ์ตามประเพณี จะได้เป็น ศรีสวัสดีสถาผล จงเจริญพระชนม์ทุกวันคืน อุตส่าห์ปกป้องครองกันอย่างฉันทา จงปราศจากโรคาสถาวร พระพรนี้แม่ให้จงประสิทธิ์ทั้งสี่กษัตริย์ จะเป็นสุขสโมสรโสมนัสทุกเวลา ในประเทศราวป่า นั้นแล

จตฺตาโร ขตฺติยา ปางเมื่อกษัตริย์ทั้งสี่พระองค์ทรงพระโศกาตั้งแต่ปฐมยาม เสวยความเวทนา เวลาจนอรุณรังสีทิพากร ฝ่ายพระเวสสันดรจอมกษัตริย์จึ่งตรัสสั่งชาวพนักงานให้เบิกอลังการแก้วแหวนอันสุกสด บรรทุกใส่ในราชรถแก้ว แล้วให้ประทับกับเกยมาศ

สมเด็จพระบาทบรมบพิตรพิชิตโมลี ชวนกษัตริย์ทั้งสามพระองค์เข้าสู่ที่สรงเสร็จสรรพ ทรงพระภูษางามระยับอาภรณ์ ทาบทับประดับเพชรพรรณรายส่องพระฉายผัดพระพักตรา ทรงมหามงกุฎ จับพระขรรคาวุธถือธนูคู่พระหัตถ์ สี่กษัตริย์เสด็จดำเนินลงจากพระตำหนัก

ฝ่ายนางบริรักษ์นักสนมกำนัล พระญาติประยูรวงศ์ส่งเสด็จ บ้างก็เดินเช็ดน้ำตาชวนกันโศกเศร้าโศกาให้อาวรณ์ สมเด็จพระเวสสันดรผินพระพักตร์มาตรัสสั่งว่า อามนฺต โข ตํ เราขอบใจ ท่านทั้งปวงอย่าเป็นห่วงไห้สะอื้น ชวนกันกลับคืนเข้าตำหนักจันทน์อันบรรจง เราขอฝากพระบิตุราชมาตุรงค์ทั้งสองศรี

สั่งแล้วกษัตริย์ทั้งสี่พระองค์ขึ้นทรงราชรถทอง เทียมด้วยสินธพเรืองรองผยองย่างอย่างพยศ ชักราชรถออกจากทวารวัง เสียงกงกำก็กึงกังดังก้อง ดั่งจะเลื่อนลอยล่องด้วยกำลังม้า

ฝูงสหชาติโยธาถวายบังคมบรมจักราธิราช มนตรีสี่อำมาตย์ราชินิกูลส่งเสด็จทุกกระทรวง เหล่ายาจกนั่งตามถนนหลวงเนื่องแน่น ท้าวเธอโปรยแก้วแหวนให้เป็นทานทุกถ้วนหน้า จึ่งสั่งสหชาติโยธาให้กลับคืนเข้าพระนคร

สมเด็จพระเวสสันดรบวรนราธิเบศ จะใคร่ทอดพระเนตรพระพารา ฝ่ายอัสดรมิ่งม้าก็กลับหน้าพิชัยราชรถต่อพระบุตรี ด้วยเดชพระบารมีโพธิสัตว์ หน่อพระชินศรีจึ่งตรัสว่า ดูกรเจ้ามัทรี อุตฺตโม วาโส พระน้องเอ่ย จงดูที่สถิตแห่งสมเด็จบพิตรบิตุรงค์มาตุราช

เสียดายเอ่ย แต่ปรางค์มาศปราสาทสุวรรณอันสดสุก จตุรมุขประดับดวงมณีรัตน์ชัชวาล รูปครุฑตระหง่านทะยานเหยียบวาสุกรีทั้งสี่ทิศ เสียดายเอ่ย แต่พระที่นั่งดุสิตสูงอันรุ่งเรือง เราเคยนั่งแขกเมืองหมอบถวายบังคมคัล

เสียดายเอ่ย แต่พระบวรเรือนจันทน์พรรณราย ตั้งแต่นี้จะทะลายแลลับ พระพาราเจ้าเอ่ยที่ไหนเลยจะได้กลับมาเล็งเห็น จะสงัดเงียบเยียบเย็นเป็นป่าชัฏ ท้าวเธอตรัสพลางทางชักพิชัยรถแก้วหันกลับมาตามทาง

จตฺตาโร พฺราหฺมณา ยังมีพราหมณ์ชราร่างอีกสี่คนวิ่งตามมา ร้องทูลขออัศววราม้ามรกต ท้าวเธอก็เปลื้องจากราชรถให้เป็นทาน งอนแอกรถก็บันดาลไม่ตกลง ฝ่ายเทพเจ้าทั้งสี่พระองค์ทรงกำลัง นฤมิตรเป็นละมั่งทองเข้ารองแอกแบกราชรถไว้

ยังมีพราหมณ์เข็ญใจผู้หนึ่ง ครั้นมาถึงทูลขอรถ ท้าวเธอก็เปลื้องให้หมดทุกสิ่งของ เทพเจ้าละมั่งทองก็อันตรธาน หน่อพระพิชิตมารจึ่งตรัสว่า ดูกรเจ้ามัทรีพี่จะอุ้มพ่อชาลี เจ้าจงอุ้มบุตรีแก้วกัณหาลหุกาชายจะเบากว่าพ่อชาลี กษัตริย์ทั้งสี่ก็ทรงโสมนัสสา พากันเสด็จดำเนินมาตามมรรคมรรคา นั้นแล

ทานกณฺฑํ นิฏฐิตํ
ประดับด้วยพระคาถา ๒๐๗ พระคาถา

Create Date : 18 กรกฎาคม 2552

Last Update : 18 กรกฎาคม 2552 15:18:41 น.

0 comments

Counter : 1181 Pageviews.