BlogGang.com : : sirivinit : ธรรมธาตุ 7 หมายถึง ระบบการทำงานของนามธาตุ .. เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ มโน จิต และ ภวังค์

ธรรมธาตุ 7 หมายถึง ระบบการทำงานของนามธาตุ .. เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ มโน จิต และ ภวังค์

"บุษปคันธาทิพย์"

ธรรมธาตุ 7 หมายถึง ระบบการทำงานของนามธาตุ คือ เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ มโน จิต และ ภวังค์

องค์ประกอบ

จิต

พระพุทธเจ้าตรัสว่าเป็นอัสนีธาตุ จิตเกิดจากกระบวนการทำงานอย่างเป็นระบบของนามธาตุ มีลักษณะเป็นตัวเชื่อมต่อกระบวนการทำงานต่างๆ เช่น เชื่อมรูปธาตุและนามธาตุให้สัมพันธ์กันได้ นามธาตุเกิดจากการสั่นสะเทือน คือ ทุกข์เท่านั้นที่เกิดขึ้น (ไตรลักษณ์) ทุกข์เท่านั้นที่ดับไป (นิพพาน)

มโน

หมายถึงสิ่งที่ใจน้อมไป มาจาก นะมะ (ความนอบน้อม) เช่นเราเพ่งความสนใจไปที่ใด อาการที่ใจเราไปสนใจนั้นคือมโน มีลักษณะน้อมไป ยึดไว้ เคลื่อนย้าย มโนคือกฎอนิจจังแห่งธรรมนิยามของนามธาตุ เกิดจากการที่นามธาตุมีความสัมพันธ์ต่อรูปธาตุ

และเกิดจากกระบวนการภายในของนามธาตุเอง คือการให้ความสนใจไปในสิ่งใดสิ่งสิ่งหนึ่งที่จิตเหนี่ยวรั้งมาพิจารณา และจิตเกิดการสนใจหรือย้ายความสนใจในสิ่งที่พิจารณาอยู่

ภวังค์

จิตใต้สำนึก เป็นสิ่งที่ไม่มีตัวตน มีแต่สภาวะเกิดขึ้นจากกฎแห่งเหตุและผลของธรรมชาติอย่างละเอียด (หรือเรียกว่ากฎแห่งกรรม) อธิบายเช่นต้นไม้แต่ก่อนมีเพียงเมล็ดกิ่ง ก้าน ราก ดอก ผล ใบย่อมมีมาแต่ไหน เพราะในเมล็ดย่อมมีเพียงข้อมูล

แล้วอาศัยอาศัยปัจจัยเพิ่มปริมาณสสารขึ้น อาศัยข้อมูลในเมล็ดทำให้มีลักษณะต่างๆ ถ้าเป็นสัตว์ก็คือ DNA ภวังค์ก็มีลักษณะเช่นนั้น คือเป็นข้อมูลของจิต ทำให้สัตว์มีลักษณะนิสัย สันดานแตกต่างกัน

เมื่อจิตออกจากร่างภวังคะ จะจดจำข้อมูลสร้างร่างจากจิตตะอันเป็นอัสนีธาตุ หรือธาตุพลังงานทำให้มีรูปร่างตามแต่ปัจจัยกำหนด ที่มักเรียกกันว่าผี ภวังค์คือกฎวัฏฏตาแห่งพีชนิยามของนามธาตุ ทำให้เกิดวัฏจักรการเวียนว่ายตายเกิดขึ้น

เวทนา

หมายถึงธรรมชาติรับรู้อารมณ์

ทางกาย 3 คือ

1. สุขํ - สุข
2. ทุกขํ - ทุกข์
3. อทุกขมสุขํ - ไม่สุขไม่ทุกข์

ทางใจ 3 คือ

1. โสมนัส - สุขใจ
2.โทมนัส -ทุกข์ใจ
3. อุเบกขา -วางเฉย

เวทนา คือกฎทุกขังแห่งธรรมนิยามของนามธาตุ คือการแปรปรวนผันผวนของนามธาตุ ทุกขเวทนาเพียงดังน้ำที่ถูกต้มให้เดือด

สัญญา

หมายถึง ความทรงจำมี 6 คือ จักขุสัญญา สิ่งที่ทรงจำทางตา (ภาพ) โสตสัญญา (เสียง) สิ่งที่ทรงจำทางหู ฆานะสัญญา สิ่งที่ทรงจำทางจมูก (กลิ่น) ชิวหาสัญญา สิ่งที่ทรงจำทางลิ้น (รสชาติ) กายสัญญา สิ่งที่ทรงจำทางกาย (ประสาทสัมผัส) มนสัญญา สิ่งที่ทรงจำทางใจ

สัญญา คือกฎสมตาแห่งพีชนิยามของนามธาตุ อย่างเช่น ภูมิคุ้มกันของร่างกาย ที่เกิดจากการจดจำทุกขังและปรับสมดุลด้วยสมตา สัญญาก็เป็นดุจภูมิคุ้มกันของจิต ที่เกิดจากการจดจำทุกขังและปรับสมดุลด้วยสมตา

สังขาร

หมายถึงสิ่งที่ปรุงแต่ง มี 3 คือ กายสังขาร (การบังคับร่างกาย) วจีสังขาร (ความคิดตรึก ตรอง) จิตตะสังขาร (อารมณ์ที่จรเข้ามาในใจ)

1. กายสังขาร สิ่งที่ปรุงแต่งกายอัสสาสะ ลมหายใจเข้า ปัสสาสะ ลมหายใจออก อัสนีธาตุของจิตตะ จะเชื่อมกับ อัสนีธาตุของกายสังขาร ที่เกิดขึ้นจากลมหายใจเข้าออก อันเป็นเหตุให้หทยวัตถุ (หัวใจ) เต้น เหมือนเขื่อนเปลี่ยนพลังงานกลเป็นพลังงานไฟฟ้า ทำให้จิตสามรถสั่งการให้ร่างกายเคลื่อนไหวได้

2. วจีสังขาร สิ่งที่ปรุงแต่งวาจาหรือภาษานั้นคือ วิตก (ตรึก) วิจาร (ตรอง ) อันเรียกว่าความคิด

3. จิตตสังขาร (สิ่งที่ปรุงแต่งจิต มี 2 คือเวทนา สัญญา) จิตตะเป็นปภัสสรคือบริสุทธิ์ว่างเปล่าราวกับอากาศไม่สว่างหรือมืด แต่เพราะ เวทนาและสัญญา ที่จรเข้ามาทำให้จิตมีอารมณ์เป็นไปตามเวทนาและสัญญานั้น

เช่น เวลาหลับเราเมื่อย เวทนาก็เป็นอิริยาบถให้เราหายเมื่อย เราเดินเองโดยอัตโนมัติ เพราะร่างกายเราจดจำสัญญาในการเดินไว้ ทำให้บางที่เดินไปในที่เคยชิน และสัญญาที่เกิดจากวิตก (ตรึก) วิจาร (ตรอง)

การตรึก คือการน้อมไปในการใช้สัญญา เช่น สิ่งนี้คือต้นไม้ ต้นไม้นี้ชื่อต้นไผ่ วิจารทำให้เกิดการเปรียบเทียบ เช่น คนนี้สวยกว่าคนนี้ ชีวิตเราสำคัญน้อยกว่าความรัก เงินสำคัญที่สุดเป็นต้น

ทำให้เกิดจิตสังขารที่ทำให้ยึดมั่น และเกิดอารมณ์ต่างๆ ตามมามากมาย เช่นรัก โลภ โกรธ ตระหนี่ ริษยา อิจฉา อันเป็นเจตสิกต่างๆ ที่เกิดขึ้นพร้อมกับจิต สังขารคือกฎชีวิตาแห่งพีชนิยามของนามธาตุ ได้แก่นามธาตุชนิดต่างๆ ทั้ง 50 ชนิด (เจตสิก) ที่ทำมีหน้าที่ต่อกัน ทำงานเป็นกระบวนการ

วิญญาณ

หมายถึงการรับรู้ มี 6 คือ จักขุวิญญาณ โสตวิญญาณ ฆานวิญญาณ ชิวหาวิญญาณ กายวิญญาณ มโนวิญญาณ

มโน สิ่งที่รับรู้ทางใจ มี 3 คือ รับรู้เวทนา รับรู้สัญญา รับรู้สังขาร วิญญาณ คือกฎอนัตตาแห่งธรรมนิยามของนามธาตุ ทำให้เกิดความว่างเพื่อเป็นทางผ่านเจตสิกทำให้เกิดการรับรู้ขึ้น

ขอขอบคุณ วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

สิริสวัสดิ์ภุมวาร มานโชติโชนช่วงดั่งดวงวิเชียรฉายนะคะ

Create Date : 16 พฤศจิกายน 2553

Last Update : 16 พฤศจิกายน 2553 19:43:53 น.

0 comments

Counter : 2044 Pageviews.