คำและความอันงดงามไพเราะ จากมหาเวสสันดรชาดก (๑)
สิริภุมวารวรสวัสดิ์ที่ ๒๓ มิถุนายน ๒๕๕๒ ค่ะ
สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส องค์พระนิพนธ์ มหาเวสสันดรชาดก กัณฑ์ทศพร
มีคำและความอันไพเราะมาก ที่หลานไม่เคยเรียนมาก่อนเลย หากควรจะได้ทราบ ค่อยๆอ่าน สงสัยที่ใดก็ถามมานะคะ
ยทา กาลใด พระศาสดาจารย์ได้ตรัสแด่พระปรมาภิเษกสัมโพธิญาณยอดธรรมวิเศษ พระองค์จึ่งตรัสเทศนาพระธรรมจักกัปวัตนสูตร โปรดเบญจวัคคีย์ภิกษุทั้งห้า แล้วพระองค์ก็ เสด็จไปยังราชคฤหบุรีโดยลำดับ
เสด็จยับยั้งอยู่สิ้นเหมันตฤดูในพระเวฬุวนารามมหาวิหาร พระอุทายีเถระเจ้าเป็นมัคคุเทศก์ ผู้แสดงทางพระพุทธดำเนิน พระองค์จึ่งเสด็จพระพุทธลีลาโดยมรรคาครั้งนั้น ด้วยพระขีณาสพอรหันต์เจ้าสองหมื่น ชื่นชมตามเสด็จมิทันช้า พระศาสดาก็เสด็จไปยังกบิลพัสดุ์บุรี เป็นปฐมทีแรก
เสด็จประทับอยู่ที่ฝั่งชลนที และมรรคาแต่ราชคฤห์มาถึงกบิลพัสดุ์ ไกลถึงหกสิบโยชน์เป็นกำหนด เมื่อสมเด็จพระบรมศรีสุคต เสด็จพุทธดำเนินโดยอตุริตจารึกมิได้เร่งรีบ ล่วงมรรคาละโยชน์ๆ ถึงหกสิบราตรี ก็บรรลุกบิลพัสดุ์มหานคร เมื่อวันวิศาขบูรมีเพ็ญเดือนหก เป็นมหามงคลสมัย
ปางนั้นพระบรมวงศาศากยราช ทราบว่าพระบรมโลกนาถศาสดาเสด็จมาถึง จึ่งพร้อมกันทุกพระองค์ ทรงพระปราโมทย์ ตรัสสั่งให้แต่งนิโครธมหาวิหารแล้ว จึ่งประดับเครื่องอลังการทุกพระองค์ ทรงพระภูษาทุกูลพัสตร์ พระหัตถ์ทรงเครื่องสักการบูชา
แล้วก็ปัจจุคมนาการเชิญเสด็จสมเด็จพระศรีสรรเพชญ ให้ทรงพระที่นั่งเรือขนาน จากชลธารถึงนิโครธารามบรมนิเวศน์
สมเด็จพระโลกเซษฐ์เสด็จประทับเหนือบวรพุทธอาสน์ ส่วนพระบรมญาติทุกพระองค์ทรงมานทิฐิ ต่างพระองค์ทรงพระดำรอตริตรึกนึกในพระทัยว่า สมเด็จพระสิทธ้ตถะมีพระบวรวิลาสสดใส เพิ่งจะทรงพระเจริญวัยหนุ่มนัก ทั้งพระบวรลักษณ์ก็งามบริสุทธิ์ มีพระชนมายุคราวบุตรและนัดดา เราจะอภิวันทนาดูไม่สมควร ก็ชวนกันนั่งอยู่ในเบื้องหลัง ยังพระราชกุมารหนุ่มๆทั้งนั้นให้ถวายอภิวาทน์วันทนา
สมเด็จพระบรมศาสดาทรงทราบพระอัชฌาสัยหฤทัยพระบรมญาติทุกพระองค์ อันทรงซึ่งมานะไปหมด ควรตถาคตจะทรมานพระประยูรญาติให้ปราศจากมานทิฐิ
สมเด็จพระผู้ทรงบุญสิริก็เข้าสู่พระจตุตถฌาน มีอภิญญาณเป็นที่ตั้ง ดำรงค์พระองค์เสด็จเหาะตรงขึ้นสู่นภากาศ ประดุจจะยังละอองธุลีพระบาทให้เรี่ยรายลง ถูกต้องเศียรเกล้าพระวงศาศากยราช เปล่งพระฉัพพรรณ รังสิโยภาสรุ่งเรืองสว่าง อย่างพระยมกปาฏิหาริย์ในมณฑลสถานไม้คัณฑามพพฤกษ์ ดูพิลึกเลิศมหัศจรรย์
ลำดับนั้น สมเด็จพระเจ้าสิริสุทโธทนพุทธบิดา ทอดพระเนตรเห็นมหัศจรรย์ ยกพระกรอภิวันทน์สรรเสริญพุทธเดชานุภาพว่า
ภนฺเต ข้าแต่สมเด็จพระผู้มีพระภาคเจ้า เมื่อพระองค์ยังทรงพระเยาว์อุดม พระพี่เลี้ยงพระนมข้างฝ่ายใน เชิญเสด็จพระองค์เข้าไปจะให้วันทนานมัสการชฎิลดาบส
ปาเท ปริวตฺติตฺวา พระบาทบงกชทั้งคู่ ดูประดุจจะขึ้นประดิษฐานอยู่เหนือเศียรเกล้าแห่งชฎิลดาบส ข้าพระพุทธเจ้าก็ประณตน้อมนมัสการโดยคำนับ
วปฺปมงฺคลทิวเส วันเมื่อข้าพระพุทธเจ้าทำวัปปมงคลจรดพระนังคัลแรกนาขวัญในท้องสนามหลวง พระพี่เลี้ยงทั้งปวงเชิญเสด็จพระองค์ไปบรรทมอยู่เหนือพระยี่ภู่ ปูด้วยผ้าทุกูลพัสตร์ ในบริเวณจังหวัดร่มไม้หว้า ชมฺพูฉายา เมื่อตะวันชายเงาไม้ มิได้บ่ายไปตามตะวัน บังกั้นพระองค์อยู่ดูประดุจพระกลด ครั้งนั้น ข้าพระพุทธเจ้าก็ได้ประณตนบเป็นคำรบสอง สามทั้งครั้งนี้
เมื่อสมเด็จพระบรมชนกาธิบดีสิริสุทโธทน์ ทรงพระปราโมทย์ถวายอภิวาทน์ เหล่าศากยราชสิ้นทุกพระองค์มิอาจจะทรงมานะอยู่ได้ ก็พร้อมกันถวายอภิวาทน์วันทนา
Create Date : 23 มิถุนายน 2552 |
|
0 comments |
Last Update : 23 มิถุนายน 2552 21:03:51 น. |
Counter : 1353 Pageviews. |
|
|
|