ชมพูสิริน หรือ เทียนสิรินธร (ชื่อวิทยาศาสตร์: Impatiens sirindhorniae Triboun & Suksathan) เป็นพรรณไม้วงศ์เทียน ที่ค้นพบชนิดใหม่ของโลก ในปี พ.ศ. 2552 ที่มีอยู่แห่งเดียวในโลกเป็นพืชถิ่นเดียวของไทย   พบเฉพาะทางภาคใต้ที่ จ.กระบี่ และ จ.สุราษฎร์ธานี ขึ้นตามหน้าผาหินปูน ระดับความสูง 20-150 เมตร ค้นพบโดย ดร.ปราโมทย์ ไตรบุญ ผู้อำนวยการ สถานีวิจัยลำตะคอง สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย




ประวัติ
ชมพูสิริน สำรวจพบโดย ดร.ปราโมทย์ ไตรบุญ นักวิชาการเกษตรชำนาญการจากกรมวิชาการเกษตร (ในขณะสำรวจพบ) และ ดร.ปิยเกษตร สุขสถาน นักพฤกษศาสตร์จากองค์การสวนพฤกษศาสตร์ (ในขณะสำรวจพบ) และได้ขอพระบรมราชานุญาตตั้งชื่อเป็นพรรณไม้ในพระนามของสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เพื่อเทิดพระเกียรติในโอกาสมหามงคลเฉลิมพระชนมายุ 55 พรรษา 2 เมษายน พ.ศ. 2553  อีกทั้งยังทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานชื่อเป็นภาษาไทยว่า “ชมพูสิริน”   ตามสีชมพูของดอกไม้  และได้ตีพิมพ์ในวารสาร Garden's Bullitin Singapore 61(1): 174. 2009. การตีพิมพ์ในวารสารเพื่อยืนยัน พืชพันธุ์ใหม่ของโลกเพื่อนำไปใช้ใน การอ้างอิงในด้านอนุกรมวิธานพืช ข้อมูลที่ศึกษาและตัวอย่างอ้างอิงได้นำไปเก็บรวบรวมไว้ในพิพิธภัณฑ์พืช เพื่อการศึกษาด้านอนุกรมวธินต่อไป ข้อมูลที่ศึกษาสามารถเกิดประโยชน์ต่อหน่วยงานอื่นในประเทศและสร้างชื่อเสียงให้กับประเทศไทยโดยมีส่วนร่วมในการจัดทำข้อมูลพรรณพฤกษชาติแห่งประเทศไทยของพืช วงศ์เทียน (Balsaminaceae) ซึ่งจัดทำโดย ดร.ปิยเกษตร สุขสถาน สวนพฤกษศาสตร์สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ องค์การสวนพฤกษศาสตร์แม่ริม เชียงใหม่ และการค้นพบยังมีส่วนร่วมในการจัดทำข้อมูลพรรณพฤกษชาติแห่งประเทศไทยของพืชวงศ์ชาฤๅษี (Gesneriaceae) กับ ดร.เดวิด เจ. มิดเดิลตัน (Dr.David J. Middleton) จาก สวนพฤกษศาสตร์หลวงเอเดนเบิร์ก สก็อตแลนด์ สหราชอาณาจักร (Royal Botanic Garden Edinburgh, Edinburgh, Scotland, United Kingdom) ข้อมูลที่ได้ทำการศึกษาสามารถเป็นพื้นฐานให้เกิดการต่อยอดในงานวิจัยอื่น ๆ อีกมากมาย


ลักษณะทางพฤกษศาสตร์

ไม้ล้มลุก ที่แตกกอออก ซึ่งลำต้นมักห้อยลง อวบน้ำ เกลี้ยง มีนวล ใบเดี่ยว เรียงเวียนสลับ ออกหนาแน่นตามปลายกิ่ง รูปรีหรือรูปไข่ ยาว 3-4 ซม. ปลายใบแหลม เป็นไม้ล้มลุกที่มีความสูงได้ถึง 50 ซม. แตกกอ ลำต้นอวบน้ำทำให้ห้อยลงจากการเกาะที่เขาหินปูน

ลักษณะของใบ ใบเรียงเวียนหนาแน่นตามปลายกิ่ง รูปรีหรือรูปไข่ ยาวประมาณ 3-4 ซม. ปลายแหลม โคนใบรูปลิ่มกว้าง กลม หรือคล้ายรูปหัวใจตื้น ๆ ขอบจักห่าง ๆ ปลายจักมีติ่ง มีต่อมใกล้โคนเหนือก้านใบ แผ่นใบค่อนข้างหนา เส้นแขนงใบ 3-6 เส้นในแต่ละข้าง เส้นแขนงใบย่อยไม่ชัดเจน ก้านใบยาวประมาณ 2-7.5 ซม.

รูปแบบการออกดอก การออกดอกออกเดี่ยว ๆ หรือเป็นกระจุก 2 ดอก ตามซอกใบใกล้ปลายกิ่ง ก้านดอกยาว 3-6.5 ซม. ใบประดับขนาดเล็กติดใกล้โคนก้านดอก

กลีบเลี้ยงมีสีเขียวอ่อน กลีบข้างมี 4 กลีบ คู่นอกเป็นรูปไข่ ยาวประมาณ 6-7 มม. คู่ในแบบกลม ขนาดประมาณ 2 มม. กลีบปากเป็นถุงลึก ที่โค้งเรียวยาว เว้าเป็นเดือย มีความยาวได้ถึง 6 ซม. ดอกมีสีชมพูอมม่วงอ่อน แผ่ออก กลีบปากเป็นรูปไข่กลับกว้าง มีความยาวประมาณ 2 ซม. และกว้างประมาณ 2.5 ซม. โคนมีเขา 1 คู่ ขนาดประมาณ 2 มม. กลีบข้างคู่นอกติดกัน แฉกลึกประมาณ 2 ใน 3 ส่วน คล้ายรูปหัวใจ ยาวประมาณ 2 ซม. กว้างประมาณ 2.5 ซม. กลีบคู่ในรูปไข่กลับ มีความยาวเท่า ๆ กับกลีบคู่นอก แคปซูลเต่งกลาง รูปขอบขนาน และเกลี้ยง


แหล่งที่พบ

ชมพูสิรินหรือเทียนสิรินธร เป็นพืชถิ่นเดียวของไทย สามารถพบได้ที่จังหวัดกระบี่และจังหวัดสุราษฎร์ธานี โดยจะขึ้นตามหน้าผาเขาหินปูน ที่ความสูงถึงประมาณ 200 เมตร

ขอบคุณภาพและข้อมูล วิกิพีเดีย

ของแต่งบล็อก


ญามี่    ชมพร  เรือเรไร  Rainfall in August   oranuch_sri