วิกิพีเดีย
รองเท้านารีปีกแมลงปอ หรือ รองเท้านารีสุขะกูล (Paphiopedilum sukhakulii) เป็นกล้วยไม้เฉพาะถิ่นที่พบได้เฉพาะภูเขาหินทรายในป่าดิบเขา ที่ระดับความสูง 1,000-1,500 เมตร ทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทยเท่านั้น

สิ่งมีชีวิตเฉพาะถิ่น หรือ สิ่งมีชีวิตถิ่นเดียว (อังกฤษ: Endemic species, Endemism) หมายถึง สิ่งมีชีวิต ไม่ว่าจะเป็นพืชหรือสัตว์ ชนิดที่แพร่กระจายพันธุ์ตามธรรมชาติในบริเวณเขตภูมิศาสตร์เขตใดเขตหนึ่งของโลก และเป็นสิ่งมีชีวิตที่มีเขตกระจายพันธุ์ทางภูมิศาสตร์ค่อนข้างจำกัด ไม่กว้างขวางนัก เช่น อาจจะพบตามระบบนิเวศต่าง ๆ เช่น บนเกาะ, ยอดเขา, หน้าผาของภูเขาหินปูน, แอ่งพรุ เป็นต้น ถิ่นที่อยู่ดังกล่าวมีสภาพจำกัดของสิ่งแวดล้อมหรือมีสภาพดินฟ้าอากาศเป็นเอกลักษณ์เฉพาะของตัว ที่เหมาะสมสำหรับการดำรงชีวิตอยู่ของสิ่งมีชีวิตนั้น ๆ

ชาร์ล ดาร์วิน นักวิทยาศาสตร์ชาวอังกฤษ ผู้คิดค้นทฤษฎีวิวัฒนาการ ได้กล่าวถึงลักษณะของสิ่งมีชีวิตเฉพาะถิ่น เอาไว้ในหนังสือ The Origin of Species ของตนเอง ไว้ว่า


ในพื้นที่ที่เท่ากัน สิ่งมีชีวิตบนเกาะมีความหลากหลายน้อยกว่าบนแผ่นดินใหญ่ แต่บนเกาะมีสิ่งมีชีวิตชนิดที่พบเฉพาะถิ่นมากกว่าบนแผ่นดินใหญ่




วิกิพีเดีย
Sunbird กระดุมสีส้ม (Nectarinia violacea) พบได้เฉพาะในพืช Fynbos ของแอฟริกาใต้

ปัจจุบัน บริเวณพื้นผิวโลกทีพบว่ามีสิ่งมีชีวิตเฉพาะถิ่นสูงมาก มีทั้งสิ้น 18 แห่ง มีพื้นที่ประมาณ 746,400 ตารางกิโลเมตร หรือเพียงร้อยละ 0.5 ของพื้นผิวโลกที่เป็นพื้นดินเท่านั้น และมีพืชเฉพาะถิ่นอาศัยอยู่ถึงประมาณ 49,955 ชนิด หรือร้อยละ 20 ของพืชทั้งหมดที่พบในโลก และยังมีสัตว์เลื้อยคลานและสัตว์สะเทินน้ำสะเทินบกอาศัยอีกอย่างน้อย 1,659 ชนิด หรือร้อยละ 15 ของสัตว์ทั้ง 2 กลุ่มในโลก ทั้งซีกโลกเก่า และซีกโลกใหม่ สถานที่ที่มีสัตว์เฉพาะถิ่นสูงในทวีปอเมริกาเหนือ 1 แห่ง, ทวีปอเมริกาใต้ 5 แห่ง, ทวีปแอฟริกา 4 แห่ง, ทวีปเอเชีย 6 แห่ง, ทวีปออสเตรเลียและโอเชียเนีย 2 แห่ง เฉพาะในทวีปเอเชีย ได้แก่ ป่าดิบชื้นในฟิลิปปินส์, เกาะบอร์เนียวทางตอนเหนือ, เทือกเขาหิมาลัยด้านตะวันออก, คาบสมุทรมลายู, เทือกเขาเวสเทิร์น เกทส์ ในอินเดีย และศรีลังกาบริเวณทิศตะวันตกเฉียงใต้

โดยที่ ๆ ขึ้นชื่ออย่างมากในเรื่องสิ่งมีชีวิตเฉพาะถิ่น คือ หมู่เกาะกาลาปาโกส กลางมหาสมุทรแปซิฟิก เป็นส่วนหนึ่งของประเทศเอกวาดอร์ ที่มีสิ่งมีชีวิตที่มีวิวัฒนาการของตนเองสูงมาก จนได้รับเลือกให้เป็นมรดกโลกทางธรรมชาติ

ด้วยพื้นที่อันจำกัด ทำให้สิ่งมีชีวิตเฉพาะถิ่นหลายชนิด ใกล้สูญพันธุ์หรือใกล้สูญพันธุ์อย่างวิกฤต ในประเทศไทยมีรายงานพบพืชที่เป็นสิ่งมีชีวิตเฉพาะถิ่นประมาณ 11,000 ชนิด ร้อยละ 30 เป็นพืชที่มีท่อลำเลียงน้ำและอาหาร ส่วนที่เป็นสัตว์ เช่น ปลาน้ำจืด 68 ชนิด, เป็นหอย 3 ชนิด, เป็นสัตว์จำพวกปูและกุ้งหรือกั้ง 5 ชนิด และเป็นนก 3 ชนิด


วิกิพีเดีย
กบ Bicolored (Clinotarsus curtipes) ประจำถิ่นของ Ghats ตะวันตกของอินเดีย
Endemism คือสถานะทางนิเวศวิทยาของสิ่งมีชีวิตที่มีลักษณะเฉพาะกับที่ตั้งทางภูมิศาสตร์ที่กำหนดเช่นเกาะประเทศประเทศหรือเขตที่กำหนดอื่น ๆ หรือประเภทที่อยู่อาศัย สิ่งมีชีวิตที่เป็นถิ่นกำเนิดของสถานที่นั้นไม่ได้แพร่กระจายไปยังสถานที่นั้นหากพบที่อื่นด้วย ตรงกันข้ามกับสุดโต่งของ endemism คือการกระจายทั่วโลก คำที่เป็นทางเลือกสำหรับสปีชีส์ที่เป็นโรคประจำถิ่นนั้นเป็นลักษณะเฉพาะซึ่งใช้กับสปีชีส์ (และหมวดหมู่ย่อย) ที่ถูก จำกัด พื้นที่ทางภูมิศาสตร์ที่กำหนดไว้


วิกิพีเดีย
จั๊กจั่นจั๊กจั่นสายพันธุ์ถิ่นที่นิวซีแลนด์

ภาพรวม
ปัจจัยทางกายภาพภูมิอากาศและชีวภาพสามารถมีส่วนร่วมในการ endemism นกกระจอกเทศสีส้มพบได้ในเขตพืชพันธุ์ฟินโบสของแอฟริกาตะวันตกเฉียงใต้ หมีธารน้ำแข็งพบได้ในที่ จำกัด ในอะแลสกาตะวันออกเฉียงใต้เท่านั้น ปัจจัยทางการเมืองสามารถมีส่วนร่วมได้หากเผ่าพันธุ์ได้รับการคุ้มครองหรือตามล่าอย่างแข็งขันในเขตอำนาจศาลหนึ่ง แต่ไม่ใช่เขตอำนาจศาลอื่น


มีอยู่สองประเภทย่อยของถิ่น: paleoendemism และ neoendemism Paleoendemism หมายถึงสายพันธุ์ที่ก่อนหน้านี้แพร่หลาย แต่ตอนนี้ถูก จำกัด พื้นที่ขนาดเล็ก Neoendemism หมายถึงสปีชีส์ที่เพิ่งเกิดขึ้นเช่นผ่านความแตกต่างและความโดดเดี่ยวในการสืบพันธุ์หรือผ่านการผสมพันธุ์และโพลีพลอยด์ในพืช


ชนิดหรือสายพันธุ์เฉพาะถิ่นมีแนวโน้มที่จะพัฒนาโดยเฉพาะอย่างยิ่งในพื้นที่ทางภูมิศาสตร์และทางชีวภาพเช่นเกาะและกลุ่มเกาะห่างไกลเช่นฮาวาย, หมู่เกาะกาลาปากอสและโซคอตตรา; พวกเขาสามารถพัฒนาได้อย่างเท่าเทียมกันในพื้นที่ที่แยกทางชีวภาพเช่นที่ราบสูงของเอธิโอเปียหรือแหล่งน้ำขนาดใหญ่ไกลจากทะเลสาบอื่น ๆ เช่นทะเลสาบไบคาล Hydrangea hirta เป็นตัวอย่างของสายพันธุ์เฉพาะถิ่นที่พบในญี่ปุ่น


Endemics สามารถกลายเป็นสัตว์ใกล้สูญพันธุ์หรือสูญพันธุ์ได้ง่ายหากมีการเปลี่ยนแปลงที่อยู่อาศัย จำกัด โดยเฉพาะอย่างยิ่ง - แต่ไม่เพียง - เนื่องจากการกระทำของมนุษย์รวมถึงการแนะนำสิ่งมีชีวิตใหม่ มีนกกระทาเบอร์มิวดานับล้านและต้นซีดาร์เบอร์มิวดาในเบอร์มิวดาตอนที่มันถูกตัดสินเมื่อต้นศตวรรษที่สิบเจ็ด เมื่อถึงปลายศตวรรษสัตว์เลี้ยงชนิดหนึ่งก็คิดว่าสูญพันธุ์ ต้นซีดาร์(ตระกูลไม้และทนทาน)ถูกทำลายจากการต่อเรือมาหลายศตวรรษถูกผลักดันจนเกือบจะสูญพันธุ์ในศตวรรษที่ยี่สิบโดยการแนะนำของปรสิต นกทะเลชนิดหนึ่งและต้นซีดาร์ตอนนี้หายากเช่นเดียวกับสายพันธุ์อื่นถิ่นที่เบอร์มิวดา


ภัยคุกคามต่อภูมิภาคที่มีถิ่นกำเนิดสูง
สาเหตุหลักของการเสื่อมสภาพและการสูญเสียถิ่นที่อยู่อาศัยในระบบนิเวศที่มี endemistic สูง ได้แก่ การเกษตรการเจริญเติบโตของเมืองการขุดพื้นผิวการสกัดแร่การทำไม้การทำไม้ซุง

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

ภาพ บีจีเล็กๆ ญามี่  / ภาพกรอบ กรอบ goffymew / โค๊ตบล็อกสำหรัมือใหม่ กุ๊กไก่ / เฮดบล็อก เรือนเรไร /ไอคอน ชมพร / สีแต่งบล็อก Zairill /ภาพไอคอน Rainfall in August / แบนด์..การ์ตูน ไลน์น่ารักๆๆ oranuch_sri/

Create Date : 06 กุมภาพันธ์ 2563
Last Update : 6 กุมภาพันธ์ 2563 12:10:42 น.		0 comments
Counter : 1473 Pageviews.
Share Tweet