กรมพระราชวังบวรมหาสุรสิงหนาท

พระมหามงกุฎเป็นเครื่องหมายของราชาธิปไตย
พระมหามงกุฎสง่างามด้วยประดับเพชรนิลจินดาอันมีค่าฉันใด
ข้าราชการที่อุตส่าพยายามช่วยกันทะนุบำรุงบ้านเมืองให้มีเจริญสุข
ก็เปรียบเหมือนเพชรนิลเครื่องประดับพระมหามงกุฎฉันนั้น

พระราชดำรัสในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

กรมพระราชวังบวรมหาสุรสิงหนาท

...............................................................................................................................................

พระราชประวัติกรมพระราชวังบวรมหาสุรสิงหนาท
พระนิพนธ์ในสมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ

กรมพระราชวังบวรมหาสุรสิงหนาท พระนามเดิม บุญมา เป็นพระราชภาดาร่วมพระราชชนกชนนีกับพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก ประสูติในกรุงเทพทวาราวดีศรีอยุธยา ในรัชกาลพระเจ้าอยู่หัวบรมโกษฐ์ เมื่อวันพฤหัสบดี เดือน ๑๑ ขึ้นค่ำ ๑ ปีกุน พ.ศ. ๒๒๘๖ ได้ทรงรับราชการตำแหน่งนายสุจินดามหาดเล็กหุ้มแพร ในแผ่นดินพระเจ้าอยู่หัวสุริยามรินทร์ ครั้งกรุงเก่าเสียแก่พม่าแล้ว ก็เสด็จหลบหนีออกไปอาศัยอยู่ ณ เมืองชลบุรี จนทรงทราบว่าเจ้าตาก (สิน) ออกไปตั้งอยู่เมืองจันทบุรีแล้ว จึงเสด็จพาพรรคพวกดำเนินทางบกไปเข้าด้วย เหตุทรงคุ้นเคยกันมาแต่ครั้งรับราชการกรุงเก่า

ครั้นเจ้าตากยกจากจันทบุรีเข้าตีพม่าซึ่งตั้งรักษากรุงเก่าอยู่นั้นแตกไปแล้ว ก็เสด็จเถลิงถวัลยราชสมบัติ ณ กรุงธนบุรีในปีชวด สัมฤทธิศก กรมพระราชวังบวรมหาสุรสีหนาททรงรับบรรดาศักดิ์เป็นพระมหามนตรีเจ้ากรมตำรวจในเวลานั้น ทรงรับราชการสงครามมีความชอบยิ่งๆ ขึ้น ได้ทรงรับบรรดาศักดิ์เลื่อนขึ้นเป็นพระยาอนุชิตราชาและพระยายมราชตามลำดับ เมื่อพระเจ้ากรุงธนบุรีเสด็จขึ้นไปปราบเจ้าพระฝางในปีขาลโทศก จุลศักราช ๑๑๓๒ นั้น โปรดเกล้าฯ ให้กรมพระราชวังบวรมหาสุรสิงหนาทม (เมื่อเป็นพระยายมราช) คุมทัพบกไปทางฟากตะวันออกก่อนทัพหลวง ครั้นปราบเจ้าพระฝางแล้ว โปรดเกล้าฯ ให้พระยายมราชเป็น เจ้าพระยาสุรสีห์พิษณวาธิราช ครองเมืองพิษณุโลก ทรงบังคับบัญชาการป้องกันพระราชอาณาจักรอยู่ทางฝ่ายเหนือแต่นั้นมา พระเดชานุภาพเลื่องลือจนพม่าเรียกพระนามว่า พระยาเสือ ในครั้งนั้น

ครั้นสมเด็จพระเชษฐาธิราช พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก เสด็จปราบดาภิเษกเถลิงถวัลยราชสมบัติ เป็นปฐมกษัตริย์ในพระราชวงศ์จักรีนี้ จึงได้ทรงสถาปนาสมเด็จพระอนุชาเป็นพระมหาอุปราช กรมพระราชวังบวรมหาสุรสิงหนาท ในปีขาลจัตวาศก จุลศักราช ๑๑๔๔

บ้านเมืองในครั้งนั้นมีการทัพศึกคับขัน เพราะพม่าเห็นไทยตั้งตัวเป็นปึกแผ่นขึ้นได้อีก ก็เพียรจะทำลายลงเพื่อให้อยู่ในอำนาจ กรมพระราชวังบวร ฯ ได้เป็นกำลังช่วยสมเด็จพระเชษฐาธิราชป้องกันพระราชอาณาจักรตลอดมาดังปรากฏในพระราชพงศาวดารนั้นแล้ว นับว่าพระองค์เป็นผู้มีพระคุณใหญ่ยิ่งแก่เมืองไทยได้พระองค์หนึ่ง

นอกจากการศึกรักษาอิสรภาพแห่งประเทศสยาม กรมพระราชวังบวรฯ พระองค์นั้น ยังได้ทรงมีส่วนมากในการสร้างพระนครให้มั่นคงและเป็นสง่าเชิดชูพระเกียรติยศแห่งพระราชวงศ์นี้ มีอาทิคือได้ทรงสร้างพระราชวังบวรฯ ทั้งสิ้น ทรงสร้างป้อมหลายป้อม ประตูยอดหลายประตู สะพานหลายสะพาน วังพระองค์เจ้าหลายวัง บ้านรับแขกเมือง และบ้านรับพระราชทานข้าราชการก็มาก ในฟากตะวันตกแห่งแม่น้ำได้ทรงสร้างโรงเรือถวายเป็นส่วนพระบรมมหาราชวังบ้าง เป็นส่วนพระราชวังบวรฯ บ้าง ทั้งได้ทรงสถาปนาวัดมหาธาตุราชวรมหาวิหาร ๑ วัดชนะสงคราม ๑ วัดโบสถ์ ๑ วัดบางลำพู ๑ วัดสมอแครง ๑ วัดส้มเกลี้ยง ๑ ทั้งได้ทรงปฏิสังขรณ์ของเก่า คือวัดสำเพ็ง ๑ วัดปทุมคงคา ๑ วัดครุฑ ๑ วัดสุวรรณคีรี ๑ วัดสุวรรณดาราราม ๑ และทรงช่วยสมทบทำหอมนเทียรธรรมในวัดพระศรีรัตนศาสดาราม ๑ วิหารคตวัดพระเชตุพน ๑ กับทั้งเครื่องป่าช้าวัดสุวรรณาราม คือ เมรุสามสร้างหอสวด หอทิ้งทาน โรงโขน โรงหุ่น ระทา พลับพลา โรงครัว ถวายเป็นของพระบรมมหาราชวัง เป็นของถาวรสร้างด้วยอิฐทั้งนั้น

กรมพระราชวังบวรมหาสุรสิงหนาทประชวรพระโรคนิ่ว เมื่อครั้งเสด็จยกทัพขึ้นไปช่วยเมืองเชียงใหม่ในปีจอจัตวาศก พ.ศ. ๒๓๔๕ พระอาการมาก เวลามีพิษร้อนถึงต้องเสด็จลงแช่อยู่ในน้ำ ต้องเสด็จพักรักษาพระองค์อยู่ที่เมืองเถิน โปรดฯ ให้นายทัพนายกองมีกรมพระราชวังหลังซึ่งเสด็จตามขึ้นไปภายหลัง เป็นประธานยกทัพไปตีพม่าซึ่งล้อมเมืองเชียงใหม่อยู่แตกฉาน สำเร็จราชการศึกแล้ว กรมพระราชวังบวรฯ ค่อยคลายพระโรคขึ้น จึงเสด็จยกกองทัพกลับลงมาถึงกรุงฯ ในปีกุน พ.ศ. ๒๓๔๖ ต่อมาพระโรคกำเริบขึ้น สวรรคตในเดือน ๑๒ แรม ๔ ค่ำ ปีกุน พ.ศ. ๒๓๔๖ พระชนมายุ ๖๐ พรรษา


ราชสกุลในกรมพระราชวังบวรมหาสุรสิงหนาท

Create Date : 19 กันยายน 2550 Last Update : 19 กันยายน 2550 11:27:36 น. Counter : 9158 Pageviews.		4 comments
Share Tweet

	มิจฉาชีพ "ดูดเงิน" ยังไง ?? ผิดมาตราอะไรและมีวิธีการป้องกันการดูดเงิน นายแว่นขยันเที่ยว (10 ก.ค. 2567 00:16:15 น.)		เจาะลึกการเดินทาง ‘Apollo 11’: รายการ KornKT peaceplay (8 ก.ค. 2567 23:06:59 น.)
	The golden boy : รูปพระเจ้าชัยวรมันที่ 6 (agian) ผู้ชายในสายลมหนาว (5 ก.ค. 2567 16:20:15 น.)		สิ้นสุดระบอบกษัตริย์ลาว Stricky-rice (23 มิ.ย. 2567 16:36:08 น.)