 |
|
|
 |
 |
|
|
| | 1 | 2 |
| 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 |
| 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 |
| 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 |
| 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 |
|
|
| |
|
 |
|
|
|
รู้หลักนิติธรรมกับการบริหารงานมหาวิทยาลัยกันคะ
เตือนใจ เจริญพงษ์
มุมมองเรื่อง Hotๆๆ กันคะ ของวงการศึกษาบ้านเรา
ว่าด้วย "หลักนิติธรรมกับการบริหารงานมหาวิทยาลัย"
ของกูรูหนุ่ม....นักกฎหมาย ผู้พิพากษา "สราวุธ เบญจกุล"
ของศาลยุติธรรม ซึ่งได้เปิดมุมมองเรื่องนี้ไว้อย่าง............
......................................................................................
ว่าจากงานสัมมนา......
เรื่อง การพัฒนาสภามหาวิทยาลัย : บท บาท ภารกิจ ของ
เลขานุการสภามหาวิทยาลัย สถาบันคลังสมองของชาติ
ได้จัดให้มีการบรรยายภายใต้หัวข้อ .....
ข้อกฎหมายกับเลขานุการสภามหาวิทยาลัย
......................................................................................
ในช่วงถามตอบมีผู้เข้าร่วมรับฟังการบรรยายจำนวนหนึ่ง
ตั้งคำถามเกี่ยวกับ.....
.....การใช้อำนาจบังคับบัญชาของผู้บริหารหน่วยงาน....
เพราะผู้บริหารบางส่วนไม่เข้าใจหลักนิติธรรมทางบริหาร
ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญเกี่ยวกับความชอบด้วยกฎหมาย
ของการกระทำทางปกครอง....
......................................................................................
ฉะนั้น......
การบริหารมหาวิทยาลัย.....
จึงต้องเข้าใจหลักนิติธรรมว่า....
หมายถึง....
การตรากฎหมาย กฎ ระเบียบ ข้อบังคับ และกติกาต่าง ๆ
ให้ทันสมัยและเป็นธรรม ตลอดจนเป็นที่ยอมรับของสังคม
และสมาชิก โดยมีการยินยอมพร้อมใจและให้ถือปฏิบัติร่วมกัน
อย่างเสมอภาคและเป็นธรรม
...................................................................................... มหาวิทยาลัยซึ่งเป็นสถาบันหนึ่งที่มีความสำคัญแก่สังคม
เพราะ...
เป็นสถาบันหลักในการให้ความรู้ การศึกษาแก่นิสิต นักศึกษา
ซึ่งเป็นอนาคตของชาติ จึงควรให้ความสำคัญ
และนำหลักนิติธรรมมาใช้ในการบริหารงานมหาวิทยาลัยเช่นกัน
โดยเฉพาะอย่างยิ่งมหาวิทยาลัยของรัฐ
...................................................................................... ซึ่งมี.....
พระราชบัญญัติกำหนดวิธีดำเนินการไว้โดยเฉพาะ
ฝ่ายบริหารของมหาวิทยาลัย....
มีหน้าที่บริหารกิจการของมหาวิทยาลัยให้เป็นไปตามกฎหมาย
กฎ ระเบียบ และข้อบังคับของทางราชการและของมหาวิทยาลัย
โดยมี สภามหาวิทยาลัย ทำหน้าที่ควบคุมดูแลกิจการทั่วไป
ของมหาวิทยาลัย
และ...... อธิการบดี
เป็นผู้บังคับบัญชาและรับผิดชอบการบริหารงานของมหาวิทยาลัย
...................................................................................... การแบ่งอำนาจออกเป็น 2 ส่วน.... เช่นนี้
เพื่อให้มีการถ่วงดุลการใช้อำนาจ
......................................................................................
ปัญหาที่ถูกหยิบยกขึ้นมาอภิปรายมากที่สุด
คือ...
ปัญหาว่าหาก อธิการบดี ในฐานะผู้บังคับบัญชา
ของ...อาจารย์ ข้าราชการและเจ้าหน้าที่ของมหาวิทยาลัย
ใช้อำนาจบังคับบัญชาในทางที่ไม่ชอบธรรม
คือ.... ให้คุณโดยไม่ชอบ
เช่น ส่งเสริมแต่พรรคพวกของตนเอง หรือ ให้โทษโดยไม่ชอบ
เช่น....แก่ผู้หนึ่งผู้ใดนั้น
ทางมหาวิทยาลัยมีมาตรการใดในการป้องกัน
และแก้ไขปัญหาดังกล่าว
เพราะหากไม่มีมาตรการป้องกันอาจเกิดข้อพิพาท เช่น.....
......................................................................................
คดีแรก....
......................................................................................
ผู้ฟ้องคดีฟ้องว่า .....ผู้ฟ้องคดีได้ยื่นใบสมัครเข้ารับการคัดเลือก
เพื่อแต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งนักบริหาร 9 ตามประกาศของผู้ถูกฟ้องคดีที่ 3 (คณะกรรมการคัดเลือกข้าราชการพลเรือนสามัญเพื่อแต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งนักบริหาร 9)แต่ไม่ได้รับการคัดเลือก ผู้ฟ้องคดีเห็นว่าหลักเกณฑ์ วิธีการ และขั้นตอนในการคัดเลือก ตลอดจนคำสั่งแต่งตั้งข้าราชการดังกล่าวไม่ถูกต้องตามมติของคณะรัฐมนตรีและไม่สอดคล้องกับหนังสือของสำนักงาน ก.พ.
......................................................................................
นอกจากนั้นการพิจารณาคุณสมบัติของผู้ได้รับเลือกได้ดำเนินการภายหลังจากการประชุมพิจารณาคัดเลือกแล้ว
......................................................................................
ผู้ถูกฟ้องคดีที่ 2 และที่ 3 ให้การว่า.....
การกำหนดหลักเกณฑ์และวิธีการคัดเลือกเพื่อประเมินความเหมาะสมกับตำแหน่งได้ระบุไว้ชัดเจนในประกาศรับสมัครคัดเลือกที่ผู้สมัครได้ทราบก่อนสมัครแล้ว การพิจารณาคัดเลือกบุคคลให้ดำรงตำแหน่งนักบริหาร 9 เป็นไปโดยชอบด้วยกฎหมายแล้ว
......................................................................................
ศาลปกครองชั้นต้นพิพากษาว่า.....
คำสั่งแต่งตั้งข้าราชการพลเรือนสามัญให้ดำรงตำแหน่งรองอธิบดี
(นักบริหาร9) ไม่ชอบด้วยกฎหมาย และมีคำพิพากษาให้เพิกถอนคำสั่งดังกล่าว
......................................................................................ศาลปกครองสูงสุดพิพากษาแก้คำพิพากษาศาลปกครองชั้นต้น
เป็นให้เพิกถอนหลักเกณฑ์และวิธีการคัดเลือกข้าราชการพลเรือนสามัญเพื่อแต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งนักบริหาร 9
ตั้งแต่วันที่ศาลปกครองสูงสุดมีคำพิพากษา นอกจากที่แก้ให้เป็นไปตามคำพิพากษาศาลปกครองชั้นต้น โดยวินิจฉัยว่า
" คณะกรรมการปฏิรูประบบราชการได้เห็นชอบกับระบบนักบริหารระดับสูงที่สำนักงาน ก.พ. เสนอ และได้เสนอคณะรัฐมนตรี เพื่อพิจารณาให้นำระบบนักบริหารระดับสูงมาใช้ในราชการพลเรือน ซึ่งคณะรัฐมนตรีมีมติเห็นชอบเมื่อวันที่ 24 สิงหาคม 2543 ผู้ถูกฟ้องคดีที่ 1 โดยสำนักงาน ก.พ. จึงกำหนดหลักเกณฑ์และวิธีการคัดเลือกข้าราชการพลเรือนสามัญเพื่อแต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งนักบริหาร 9 แจ้งหน่วยราชการต่างๆ เพื่อทราบและถือปฏิบัติ ตามหนังสือสำนักงาน ก.พ. ด่วนที่สุด ที่ นร 0701/ว 9 ลงวันที่ 15 สิงหาคม 2544 โดยให้ใช้หลักเกณฑ์และวิธีการข้างต้น ตั้งแต่วันที่ 1ตุลาคม 2544 เป็นต้นไป โดยที่การฟ้องคดีนี้เป็นหลักเกณฑ์ที่ส่วนราชการต้องถือปฏิบัติในการเลือกสรรบุคคลเพื่อแต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งในระดับที่สูง เมื่อผู้ฟ้องคดีฟ้องว่า หลักเกณฑ์ที่ ก.พ. กำหนด เกี่ยวกับคุณสมบัติของผู้เข้ารับการคัดเลือกนักบริหาร 9 ไม่เป็นไปตามมติคณะรัฐมนตรี แม้การยื่นฟ้องคดีนี้จะเป็นการยื่นฟ้องคดีเมื่อพ้นกำหนด 90 วันนับแต่วันที่รู้หรือควรรู้ถึงเหตุแห่งการฟ้องคดีตามมาตรา 49 แห่ง พ.ร.บ. จัดตั้งศาลปกครองฯ ก็ตาม
...................................................................................... แต่การฟ้องคดีนี้....
จะเป็นประโยชน์แก่การบริหารราชการแผ่นดิน ซึ่งเป็นประโยชน์แก่ส่วนรวม ศาลปกครองจึงรับไว้พิจารณาได้ตามมาตรา 52 วรรคสอง แห่งพระราชบัญญัติดังกล่าว
......................................................................................
นอกจากนี้.....
ประกาศรับสมัครคัดเลือกข้าราชการพลเรือนสามัญ เพื่อแต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งนักบริหาร 9 ไม่ได้กำหนดหลักเกณฑ์ในการเลือกสรรว่าจะพิจารณาจากพฤติกรรมหรือคุณลักษณะใดของผู้สมัคร และจะใช้วิธีการใดในการประเมินเพื่อจะทราบถึงความรู้ ความสามารถ และความเหมาะสมของผู้สมัครในตำแหน่งที่จะพิจารณาแต่งตั้ง ตลอดจนมีขั้นตอนดำเนินการในการคัดเลือกอย่างไร ซึ่งถือเป็นรูปแบบ ขั้นตอน และวิธีการอันเป็นสาระสำคัญในการคัดเลือกข้าราชการพลเรือนสามัญเพื่อแต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งนักบริหาร 9 ที่มีลักษณะพิเศษกว่าการแต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งระดับ 9 โดยทั่วไป การสรรหาดังกล่าวจึงไม่เป็นไปตามเจตนารมณ์ที่ต้องการให้มีความโปร่งใสและเป็นธรรมตลอดจนได้นักบริหารที่มีความรู้และมีทักษะในการบริหารอย่างแท้จริง ตามวัตถุประสงค์ของมติคณะรัฐมนตรี (คำพิพากษาศาลปกครองสูงสุดที่ (อุทธรณ์) คดีหมายเลขแดงที่ อ. 89/2549)
......................................................................................
คดีที่สอง.......
...................................................................................... การที่สภาวิชาการของมหาวิทยาลัยทั้ง 9 แห่ง ผู้ถูกฟ้องคดีที่ 1 และอธิการบดี ผู้ถูกฟ้องคดีที่ 2 มีมติให้ปิดหลักสูตรและงดรับนักศึกษาหลักสูตรเทคโนโลยีบัณฑิตวิชาเอกจัดการงานก่อสร้างตั้งแต่ปีการศึกษา 2549 เป็นต้นไป นั้น ผู้ที่ได้รับผลกระทบจากมติและคำสั่ง คือ ผู้ที่จะสมัครเข้าศึกษาหลักสูตรดังกล่าวตั้งแต่ปี 2549 เป็นต้นไป เท่านั้น ผู้ฟ้องคดีทั้งสองซึ่งกำลังศึกษาอยู่ในชั้นปีที่ 4 ของหลักสูตรเดิมมิได้รับผลกระทบจากมติและคำสั่งของผู้ถูกฟ้องคดีที่ 1 และผู้ถูกฟ้องคดีที่ 2 แต่อย่างใด เพราะสามารถศึกษาต่อไปจนจบหลักสูตร ผู้ฟ้องคดีทั้งสองจึงไม่ใช่ผู้ได้รับความเดือดร้อนหรือเสียหายหรืออาจจะเดือดร้อนหรือเสียหายโดยมิอาจหลีกเลี่ยงได้ ที่จะมีสิทธิฟ้องคดีนี้ต่อศาลปกครองตามมาตรา 42 วรรคหนึ่งแห่ง พ.ร.บ. จัดตั้งศาลปกครองฯที่ผู้ฟ้องคดีทั้งสองอ้างในคำร้องอุทธรณ์ว่า การงดรับนักศึกษาหลักสูตรดังกล่าวทำให้ตลาดแรงงานทั้งภาครัฐและภาคเอกชนสูญเสียความเชื่อมั่นต่อสาขาวิชานี้ การพัฒนาการเรียนการสอนต้องหยุดลง นักศึกษาชั้นปีที่ 1 ไม่มีความมั่นใจในอนาคต ผู้ถูกฟ้องคดีที่ 2 และมหาวิทยาลัย ผู้ถูกฟ้องคดีที่ 3 ไม่เพิ่มอัตราอาจารย์ผู้สอนให้แก่สาขาวิชานี้ส่งผลให้ขาดแคลนอาจารย์ผู้สอน โดยเจตนาต้องการลดคุณภาพการศึกษาของสาขาวิชานี้นั้น เห็นว่า ข้ออ้างดังกล่าวเป็นเพียงความรู้สึกและความเข้าใจของผู้ฟ้องคดีทั้งสองเท่านั้น และมิได้มีผลกระทบต่อผู้ฟ้องคดีทั้งสองแต่อย่างใด
......................................................................................ศาลจึงมีคำสั่งไม่รับคำฟ้องไว้พิจารณาและให้จำหน่ายคดีออกจากสารบบความ (คำสั่งศาลปกครองสูงสุดที่ 130/2549)
......................................................................................
และคดีที่สาม..........
......................................................................................
ผู้ฟ้องคดีได้มีหนังสือถึงมหาวิทยาลัยแห่งหนึ่ง ขอไปช่วยราชการสัปดาห์ละ 2 วัน โดยไม่ผ่านความเห็นชอบของผู้ถูกฟ้องคดีทั้ง 2 แต่มหาวิทยาลัยแห่งนั้นได้มีหนังสือสอบถามมายังอธิการบดี ผู้ถูกฟ้องคดีที่ 2 ว่าจะขัดข้องหรือไม่ ซึ่งผู้ถูกฟ้องคดีที่ 2 ได้พิจารณาเรื่องการขออนุญาตไปช่วยราชการของผู้ฟ้องคดีและมีคำสั่งไม่อนุญาตโดยมีหนังสือแจ้งให้มหาวิทยาลัยดังกล่าวทราบแล้ว ผู้ฟ้องคดีจึงฟ้องผู้ถูกฟ้องคดีที่ 2 ว่าละเลยต่อหน้าที่ไม่ดำเนินการนำเรื่องขอช่วยราชการของผู้ฟ้องคดีเข้าสู่วาระการประชุมของสภาสถาบัน ซึ่งตามมาตรา 26 และมาตรา 29(2) แห่ง พ.ร.บ. สถาบันเทคโนโลยีปทุมวัน พ.ศ. 2547 ได้กำหนดอำนาจหน้าที่ของผู้ฟ้องคดีที่ 2 ในฐานะเป็นผู้บังคับบัญชาและรับผิดชอบการบริหารงานของสถาบันโดยการควบคุมดูแล บุคลากร การเงิน การพัสดุ สถานที่และทรัพย์สินอื่นของสถาบันให้เป็นไปตามกฎหมาย ระเบียบและข้อบังคับของทางราชการและของสถาบันให้เป็นไปตามกฎหมาย ระเบียบและข้อบังคับของทางราชการและของสถาบัน
...................................................................................... ดังนั้น....
......................................................................................อำนาจในการพิจารณาเรื่องการขอไปช่วยราชการต่างสถาบันจึงเป็นอำนาจของผู้ถูกฟ้องคดีที่ 2 ที่จะพิจารณาอนุญาตหรือไม่อนุญาต แล้วรายงานผลการพิจารณาให้คณะกรรมการสภาสถาบันฯ เพื่อทราบเท่านั้น ฉะนั้นในกรณีนี้จึงไม่อาจถือได้ว่าผู้ฟ้องคดีได้รับความเดือดร้อนหรือเสียหายหรืออาจจะเดือดร้อนหรือเสียหายโดยมิอาจหลีกเลี่ยงได้ อันเนื่องมาจากผู้ถูกฟ้องคดีที่ 2 ไม่ดำเนินการนำเรื่องการขอไปช่วยราชการของผู้ฟ้องคดีเข้าสู่วาระการประชุมของสภาสถาบัน และโดยที่ผู้ฟ้องคดีไม่ได้มีหนังสือถึงผู้ถูกฟ้องคดีที่ 2 เพื่อขอไปช่วยราชการที่มหาวิทยาลัยดังกล่าว ผู้ถูกฟ้องคดีที่ 2 จึงไม่มีหน้าที่ต้องแจ้งผลการพิจารณาการขอไปช่วยราชการให้ผู้ฟ้องคดีทราบ ผู้ฟ้องคดีจึงไม่ใช่ผู้มีสิทธิฟ้องคดีตามมาตรา 42 วรรคหนึ่ง แห่งพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองฯ ประกอบกับข้อ 25 แห่งระเบียบของที่ประชุมใหญ่ฯว่าด้วยวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. 2543
......................................................................................ศาลจึงมี.....
คำสั่งไม่รับคำฟ้องไว้พิจารณาและให้จำหน่ายคดีออกจากสารบบความ (คำสั่งศาลปกครองสูงสุดที่ 131/2549)
......................................................................................
จากคดีตัวอย่างข้างต้นจะเห็นได้ว่ารูปแบบ ขั้นตอน วิธีการ หลักเกณฑ์และข้อบังคับที่เกี่ยวข้องเป็นระเบียบวิธีพิจารณาเบื้องต้นที่จะต้องปฏิบัติเท่านั้น นอกจากหลักเกณฑ์และข้อบังคับของสภามหาวิทยาลัยแต่ละแห่งแล้ว การใช้ดุลยพินิจของผู้บังคับบัญชาและอธิการบดียังต้องอยู่ภายใต้หลักนิติธรรมทางบริหาร เพื่อให้การบริหารงานและดำเนินการต่างๆของมหาวิทยาลัยชอบด้วยกฎหมาย
......................................................................................
ขอขอบพระคุณ.... ท่านสราวุธ เบญจกุล
รองเลขาธิการ สนง. ศาลยุติธรรม
ไว้ ณ ที่นี้เป็นอย่างสูงนะคะ
ที่ได้ให้ความรู้เรื่องนี้
คงมีประโยชน์สำหรับ... ท่านครู... อาจารย์
เพื่อจะได้เข้าใจในจ้อกฎหมายที่เกี่ยวข้องมากข้อง
......................................................................................
| Create Date : 14 เมษายน 2554 |
| Last Update : 14 เมษายน 2554 19:12:19 น. |
|
1 comments
|
| Counter : 613 Pageviews. |
|
 |
|
|
| โดย: Nick IP: 223.206.222.140 วันที่: 18 เมษายน 2554 เวลา:18:54:45 น. |
|
|
|
|
| justice0009 |
 |
|
|
|
|
ฝากข้อความหลังไมค์
Rss Feed
ผู้ติดตามบล็อก : 7 คน [
