Bloggang.com : dharma : ขันธ์ ๕ กับ จิต เจตสิก รูป

ขันธ์ ๕ กับ จิต เจตสิก รูป

ผมได้มีโอกาสเข้าไปศึกษาพระอภิธรรมจากเว็บ พระอภิธรรม online คำที่จะพบบ่อยๆในเนื้อหาของพระอภิธรรมก็คือ จิต เจตสิก รูป และนิพพาน ซึ่งแต่ละบทก็จะมีการพูดถึงในแง่มุมที่ต่างกัน ก็เลยเกิดความคิดว่าอยากจะลองสรุปรวบรวมมาไว้ เพื่อที่จะได้เห็นความเกี่ยวข้องต่อเนื่องได้ชัดเจนขึ้น ก็เลยเป็นที่มาของ blog group นี้ครับ ถ้าอ่านเจออะไรเพิ่มก็จะมี add blog ใหม่เป็นระยะๆครับ

ขันธ์ แปลว่ากอง พวก หมวด หมู่

ขันธ์ ๕ (เบญจขันธ์) จึงจะหมายถึงสถาวะธรรมห้าอย่าง

ขันธ์ห้า

คนหรือสัตว์ทั้งหลาย ประกอบด้วยธรรมชาติ 3 อย่างคือ

1. รูป หรือ รูปขันธ์ เป็นอวัยวะน้อยใหญ่ หรือกลุ่มรูปที่มีอยู่ในร่างกาย
2. จิต คือ วิญญาณขันธ์ คือ ธรรมชาติที่รับรู้สิ่งต่างๆ ที่มาปรากฏทาง ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ (อยาตนะภายใน)
3. เจตสิก ได้แก่

เวทนาขันธ์ ความรู้สึก ที่เป็นสุข เป็นทุกข์ ดีใจ เสียใจ เฉยๆ

สัญญาขันธ์ ธรรมชาติที่มีหน้าที่ในการจำ
สังขารขันธ์ ธรรมชาติที่ปรุงแต่งจิตให้มีลักษณะต่างๆ เป็นดีบ้าง ไม่ดีบ้าง

สรุปว่า ขันธ์ 5 ก็คือ รูป จิต และเจตสิก นั่นเอง
การเกิดขึ้นของจิต (วิญญาณขันธ์) จะเกิดขึ้นโดยไม่มีเจตสิก (เวทนาขันธ์ สัญญาขันธ์ สังขารขันธ์) นั้นไม่ได้ ลำพังจิตอย่างเดียว ไม่สามารถรับรู้หรือนึกคิดอะไรได้เลย จิตและเจตสิก จะแยกจากกันไม่ได้ ต้องเกิดร่วมกันอิงอาศัยกัน จิตแต่ละดวงที่เกิดขึ้น จะต้องมีเจตสิกประกอบปรุงแต่งด้วยเสมอ

อ้างอิง : รูป-นามกับขันธ์ ๕ สัมพันธ์กันอย่างไร

Create Date : 29 มกราคม 2549

Last Update : 3 พฤษภาคม 2549 2:10:26 น.

4 comments

Counter : 6240 Pageviews.

สวัสดี ครับ

ผมจะเข้ามาติดตาม

ขอบคุณข้อความดีๆและมีประโยชน์ ครับ

ขอให้คุณมีความสุขได้รับสิ่งดีจากเจตนาดีที่ได้ทำครับ

โดย: ar-moo

วันที่: 29 มกราคม 2549 เวลา:8:41:21 น.

เจริญในธรรมนะคะ

โดย: what for ^.~

วันที่: 10 กุมภาพันธ์ 2549 เวลา:14:28:33 น.

พี่เอ จ๋า

บล็อค น่ารักมากเลย

แต่สงสัย สงครามต้อง ค่อยๆๆ อ่าน แล้วล่ะ

ยากมากเลยน่ะ

โดย: สงครามกวี IP: 202.57.169.18 วันที่: 12 กรกฎาคม 2549 เวลา:0:38:01 น.

เนื้อหาอ่านเข้าใจง่ายดีค่ะ ขอบคุณค่ะ

โดย: แอ IP: 171.99.210.107 วันที่: 27 มีนาคม 2555 เวลา:22:02:59 น.