“จริงๆ สาเหตุแห่งการเกิดซีสต์ก็คือการคั่งสะสมของน้ำในร่างกาย ซึ่งเกิดได้ทุกส่วน แต่อันที่เกิดในรังไข่ โดยส่วนใหญ่แล้วก็จะสัมพันธ์กับรังไข่ คือหากมีการตกไข่ที่ผิดปกติไป อาจจะมีการคั่ง เกิดเป็นถุงน้ำในรังไข่ได้ หรือมีการไม่ตกไข่ ไข่ตกไม่ปกติในบางคน ก็จะสามารถเกิดเป็นถุงน้ำเล็กๆ เกิดเป็นไข่ใบเล็กๆ หลายใบในรังไข่ ก็เกิดเป็นถุงน้ำได้อย่างหนึ่ง หรืออีกประเภทหนึ่งก็คือ มีการแบ่งเซลล์ในรังไข่ที่ผิดปกติไป ในกลุ่มนี้ก็จะเกิดเป็นเนื้องอก เป็นถุงน้ำที่ไม่ได้ร้ายแรง ก็จะมีส่วนประกอบคือเส้นผม ขน หรือไขมัน ในรังไข่ได้
       
       “แต่ถ้าเป็นเนื้อร้ายก็จะนำไปสู่มะเร็งและลุกลามไปยังอวัยวะส่วนอื่นๆ และอีกชนิดหนึ่งซึ่งมักจะพบในผู้หญิงวัยทำงานก็คือ เรื่องช็อกโกแล็ตซีสต์ เป็นการผิดปกติของเยื่อบุโพรงมดลูก เกิดการสะสมของประจำเดือนอยู่ในรังไข่ เกิดเป็นถุงน้ำคล้ายๆ กับช็อกโกแล็ต เราก็เลยเรียกว่าช็อกโกแล็ตซีสต์” นพ.นาฏนภา กล่าว
       
       ตามคำของแพทย์แห่งโรงพยาบาลมิชชั่น ระบุว่า ซีสต์ไม่ได้หมายถึงมะเร็ง เพราะมะเร็งจริงๆ จะมีบางส่วนเป็นเนื้อแข็ง แต่บางส่วนเป็นถุงน้ำเหลว นี่คือลักษณะของเนื้องอกหรือมะเร็ง ซึ่งเราจะสามารถตรวจได้ด้วยการอัลตร้าซาวน์ดูรายละเอียดภายในรังไข่
       
       “ถามว่าซีสต์ร้ายแรงไหม ก็ขึ้นอยู่กับสาเหตุ ถ้าซีสต์เกี่ยวกับการตกไข่ ส่วนใหญ่มักจะไม่ร้ายแรง ขณะที่ซีสต์ซึ่งเกิดจากสิ่งที่เรียกว่าช็อกโกแล็ตซีสต์ ก็ไม่ได้ร้ายแรงเช่นกัน แต่อาจจะมีผลคือทำให้มีลูกยากหรือว่ามีอาการปวดท้องน้อยเรื้อรังจากการสร้างพังผืดของเนื้อเยื่อที่ผิดปกติ”
       
       แล้วเราจะรู้ได้อย่างไรว่าเราเป็นหรือไม่เป็น?
       
       ขนาดของซีสต์ จะมีตั้งแต่ขนาดเล็กๆ ไม่ถึงหนึ่งเซนติเมตรไปจนถึงสิบเซ็นติเมตร อาการทั่วๆ ไปที่พอจะสังเกตได้ ที่พูดอย่างนี้เพราะว่าถุงน้ำในรังไข่มักจะไม่มีอาการอะไรเลย จะพบเฉพาะในการตรวจเช็กประจำปีเท่านั้น แต่ส่วนหนึ่งก็สามารถจะมีอาการที่สังเกตเองได้ เช่น ปวดหน่วงท้องน้อย ตึงๆ แน่นๆ ในท้องน้อย หรือว่าปวดท้องประจำเดือนผิดปกติ
       
       “ถ้าปวดท้องน้อยเรื่อยๆ เป็นๆ หายๆ อันนี้ก็เป็นอาการที่สามารถทำนายได้ว่าอาจจะมีซีสต์ในรังไข่ อีกอย่างหนึ่งก็คือคลำพบก้อนในท้องน้อย ถ้ามันใหญ่พอ เราก็จะคลำพบด้วยตัวเอง อีกลักษณะหนึ่งก็คือเกี่ยวกับประจำเดือน อาจจะเป็นการขาดหายไปของประจำเดือน หรือประจำเดือนที่มาผิดปกติ กะปริดกะปรอย เดี๋ยวออกเดี๋ยวหยุด มากกว่าหนึ่งสัปดาห์”
       
       สตรีหลายคนเป็นกังวลว่าถ้าเกิดเป็นซีสต์แล้ว จะเป็นมะเร็งด้วยหรือไม่ นพ.นาฏนภา อธิบายทิ้งท้ายไว้ว่า
       
       “ถ้าหากเกิดจากการตกไข่ ความร้ายแรงจะต่ำ ไม่มีความร้ายแรงอะไร สามารถรักษาได้ด้วยฮอร์โมน แต่ในกรณีที่ถุงน้ำมีขนาดใหญ่มาก เราก็จะผ่าตัด อาจจะมีขนาดใหญ่กว่าห้าเซ็นติเมตรขึ้นไป หรือว่าถุงนั้นนั้นมีลักษณะเหมือนเป็นเนื้องอกหรือเป็นมะเร็ง แนวโน้มการรักษาในกลุ่มนี้ก็จะเป็นการผ่าตัด”
       
       ดังนั้น นอกเหนือจากการตรวจร่างกายประจำปี ก็สามารถตรวจสอบด้วยตัวเองได้ในเบื้องต้น หากพบความผิดปกติหรือมีอาการดังว่ามา ก็ไม่ควรลังเลที่จะไปพบแพทย์
       
       ขอบคุณข้อมูล : รายการ “Health Line สายตรงสุขภาพ”

ที่มา : manager.co.th